Theo nhận định của các chuyên gia, trong nhứng tháng cuối năm, nhu cầu vốn gia tăng đến từ tiêu dùng, thương mại và đầu tư, trong cả khu vực nhà nước và tư nhân, giúp thúc đẩy tăng trưởng tín dụng trên khắp các lĩnh vực.
Nới rộng chênh lệch giữa cho vay và huy động
Tín dụng tăng trưởng nhanh trong khi huy động vốn chậm hơn, khiến áp lực cân đối vốn lên hệ thống ngân hàng ngày càng lớn. Cụ thể, tính đến cuối tháng 7, tín dụng tăng gần 10%, trong khi tăng trưởng huy động vốn cùng thời điểm chỉ tăng 6,72%. Xét giá trị tuyệt đối, khoảng cách chênh lệch đã lên tới 1,4 triệu tỷ đồng, gần gấp đôi so với mức 760.000 tỷ đồng của cùng kỳ năm trước.
Chênh lệch này tạo sức ép cho các ngân hàng trong việc huy động vốn đáp ứng nhu cầu cho nền kinh tế cuối năm. Các ngân hàng đang ở tình thế khó khăn khi vừa phải tăng trưởng tín dụng cao, vừa phải duy trì ổn định mặt bằng lãi suất tiền gửi và phấn đấu giảm mặt bằng lãi suất cho vay để hỗ trợ doanh nghiệp.
Ngân hàng phải duy trì ổn định mặt bằng lãi suất tiền gửi và phấn đấu giảm mặt bằng lãi suất cho vay để hỗ trợ doanh nghiệp.
Tính toán của Công ty chứng khoán MBS cho thấy, tốc độ tăng trưởng tín dụng đang cao hơn khoảng 1,3 - 1,5 lần so với tốc độ tăng trưởng huy động vốn. Điều này phần nào gây áp lực tăng lên lãi suất huy động ở nhóm ngân hàng thương mại tư nhân, nhằm thu hút tiền gửi.
Theo Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC), từ đầu tháng 8, lãi suất huy động đã tăng trở lại ở một số kỳ hạn chính. Cụ thể, tại kỳ hạn 6 tháng, lãi suất huy động trung bình tăng 0,01%/năm, lên 4,48%/năm; tại kỳ hạn 12 tháng tăng từ 5,04%/năm lên 5,07%/năm. Các ngân hàng thương mại có vốn nhà nước chi phối hầu như tiếp tục giữ nguyên lãi suất tiền gửi tại các kỳ hạn chính, trong khi các ngân hàng thương mại khác ghi nhận lãi suất tiền gửi tăng lên.
Hiện, mức lãi suất trên 6%/năm đang được một số ngân hàng niêm yết cho các kỳ hạn tiền gửi dài, không yêu cầu về số tiền gửi tối thiểu.
Cụ thể, HDBank áp dụng mức lãi suất 6,1% cho kỳ hạn 18 tháng; BVBank cũng chi trả 6,1%/năm cho kỳ hạn 60 tháng và 6,0%/năm cho kỳ hạn 48 tháng.
Viet A Bank duy trì mức 6,0%/năm duy nhất ở kỳ hạn 36 tháng; Cake by VPBank áp dụng lãi suất 6%/năm cho kỳ hạn 12-18 tháng và 24-36 tháng; Bac A Bank áp dụng mức lãi suất 6% đối với kỳ hạn từ 18-36 tháng.
Đáng chú ý, một số ngân hàng thương mại dù không tăng lãi suất huy động một cách chính thức, nhưng có chính sách tặng thêm lãi suất cho người gửi tiền trong một thời hạn nhất định. Điển hình, MB tặng thêm lãi suất 0,3%/năm cho người gửi tiền kỳ hạn 1-6 tháng.
Trước đó, Techcombank nâng lãi suất thêm 0,5%/năm ở kỳ hạn 3, 6 và 12 tháng, đồng thời cộng thêm 0,5%/năm cho khoản tiền gửi đầu tiên của khách hàng cá nhân chưa từng gửi tiết kiệm từ 1/1/2025. Sau điều chỉnh, mức lãi suất tối đa đạt 4,4%/năm (3 tháng), 5,3%/năm (6 tháng) và 5,5%/năm (12 tháng).
Đặc biệt, khách hàng hội viên Techcombank Inspire còn được cộng thêm 1%/năm khi gửi trong “ngày Inspire” từ 1-15 hằng tháng, với kỳ hạn 3, 6, 12 tháng. Khi đó, lãi suất tối đa có thể đạt 6%/năm.
Ngoài ra, một số ngân hàng niêm yết mức lãi suất đặc biệt áp dụng cho khoản tiền gửi từ vài trăm cho đến hàng nghìn tỷ đồng. Như ABBank dẫn đầu lãi suất đặc biệt, với mức 9,65%/năm cho khách hàng mở mới/tái tục các khoản tiền gửi tiết kiệm từ 1.500 tỷ đồng trở lên, kỳ hạn 13 tháng.
PVcomBank cũng áp dụng lãi suất đặc biệt 9%/năm cho kỳ hạn 12-13 tháng khi gửi tiền tại quầy. Điều kiện áp dụng là khách hàng phải duy trì số dư tối thiểu 2.000 tỷ đồng.
HDBank áp dụng lãi suất 8,1%/năm cho kỳ hạn 13 tháng và 7,7%/năm cho kỳ hạn 12 tháng, với điều kiện duy trì số dư tối thiểu 500 tỷ đồng.
Thanh khoản không còn dồi dào
Lãnh đạo một số nhà băng cũng cho biết, từ đầu tháng 8, thanh khoản kém dồi dào hơn. Biểu hiện rõ nhất là trong tuần từ ngày 4/8 - 11/8/2025, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nối dài chuỗi 4 tuần bơm ròng liên tiếp trên kênh thị trường mở, chủ yếu thông qua phát hành mới trên kênh mua kỳ hạn. Kết tuần, lượng vốn bơm ròng qua thị trường mở đạt 11.957 tỷ đồng, đưa quy mô lưu hành trên kênh mua kỳ hạn lên 256.422 tỷ đồng.
Thanh khoản VND nhìn chung vẫn kém dồi dào do nền tảng yếu sau khi đã sụt giảm mạnh trong tháng 7 và tiếp tục phụ thuộc chủ yếu vào các dòng tiền hỗ trợ với quy mô đáo hạn khá lớn trong tháng này (dự kiến khoảng 180.000 tỷ đồng trên thị trường mở). Tuy nhiên, áp lực có thể dịu bớt sau giai đoạn căng thẳng đầu tháng khi dòng tiền giải ngân từ ngân sách nhà nước ra nền kinh tế được kỳ vọng tích cực hơn.
Các chuyên gia cho rằng cần thẳng thắn nhìn nhận ngân hàng cũng là doanh nghiệp hoạt động vì lợi nhuận. Việc yêu cầu họ cắt giảm lợi nhuận để hỗ trợ doanh nghiệp không phải là điều dễ dàng. Chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong lưu ý, với vai trò quản lý trực tiếp, NHNN nên định hướng các ngân hàng thương mại tiếp tục tiết giảm chi phí hoạt động để hạ lãi suất cho vay chứ không chỉ hạ lãi suất tiền gửi. Trong bối cảnh hiện nay, cần hướng tới hài hòa lợi ích, tập trung nhiều hơn vào sự đồng hành của ngân hàng với doanh nghiệp.
Công ty Chứng khoán MB (MBS) dự báo lãi suất đầu vào dao động ở mức 5,5% - 6% vào cuối năm, tăng trưởng tín dụng trong năm nay sẽ đạt 17% - 18%, được thúc đẩy bởi sự phục hồi của ngành sản xuất và tiêu dùng nội địa và việc đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công. Còn theo Công ty Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV), mặt bằng lãi suất huy động nhiều khả năng sẽ tăng khoảng 1 - 2 điểm % trong chu kỳ mới, bắt đầu từ quý IV/2025.
Công ty Chứng khoán VNDirect dự báo lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng có thể tăng lên mức 5,2% - 5,3%/năm vào cuối năm nay. Mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% sẽ kích thích các lĩnh vực kinh tế sôi động trở lại, dẫn đến cầu tín dụng tăng mạnh, buộc các ngân hàng phải nâng lãi suất huy động để đảm bảo nguồn vốn đầu vào.
SSI Research cũng cho biết, nhiều ngân hàng thương mại cổ phần đang chấp nhận thu hẹp biên lãi ròng để hỗ trợ khách hàng, nhưng trong dài hạn sẽ phải điều chỉnh mặt bằng lãi suất đầu vào nếu muốn giữ vững ổn định tài chính.
Thanh Hoa