Thanh long chế biến sâu: Hướng đi bền vững cho nông dân

3 giờ trướcBài gốc

Chế biến thanh long – giải pháp cho trái tươi loại thải

Thanh long từ lâu đã được xem là loại cây trồng chủ lực của Bình Thuận và các vùng phụ cận. Thế nhưng, điệp khúc “được mùa mất giá” vẫn luôn là nỗi ám ảnh với người trồng. Không ít vụ mùa, hàng ngàn tấn thanh long không đạt chuẩn xuất khẩu buộc phải bán tháo với giá rẻ mạt, thậm chí thương lái không mua, nông dân đành bỏ đi. Bên cạnh đó, vào mùa chính vụ hay mùa chong đèn số lượng búp hoa thanh long nở rất nhiều nhưng người dân thường phải bẻ, bỏ đi chỉ để lại một trụ khoảng vài trái để đảm bảo cây nuôi trái tốt và trái đạt chất lượng cao để xuất khẩu. Số lượng búp hoa thanh long người dân bỏ đi rất nhiều sau mỗi mùa vụ. Chính trong bối cảnh đó, việc chế biến sâu đã mở ra hướng đi mới, giúp giải quyết đầu ra, ổn định giá trị nông sản.

Búp hoa thanh long hiện đã được chế biến ra nhiều sản phẩm được người dùng yêu thích

Năm 2016, một doanh nhân ở TP Hồ Chí Minh, sau khi thấy hoa thanh long sấy xuất hiện tại siêu thị nước ngoài, đã quyết định thành lập Công ty TNHH MTV Hoa Bá Vương tại xã Tân Thuận, huyện Hàm Thuận Nam (nay là xã Tân Thành, tỉnh Lâm Đồng) – vùng chuyên canh thanh long lớn của tỉnh. Công ty đã đầu tư dây chuyền sấy hiện đại, thu mua búp hoa thanh long khoảng 20 ngày tuổi, xẻ nhỏ và sấy khô. Thành phẩm giữ được màu sắc bắt mắt, hương vị tự nhiên và gần như nguyên vẹn hàm lượng dinh dưỡng.

Thống kê tổng diện tích thanh long vùng Lâm Đồng biển xanh hiện có khoảng 27.000ha, chiếm gần 40% tổng diện tích cả nước, sản lượng 520.000 tấn, tăng 7% so với cùng kỳ 2024.

Ngay khi ra mắt, sản phẩm nhanh chóng được thị trường nước ngoài ghi nhận. Ban đầu xuất khẩu qua trung gian sang Trung Quốc, sau đó có mặt tại nhiều siêu thị quốc tế. Từ một cơ sở ban đầu, đến nay đã có 5 doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia sản xuất búp hoa thanh long sấy. Nguồn nguyên liệu nhiều thời điểm còn không đủ để đáp ứng nhu cầu chế biến. Hoạt động này đã giúp gia tăng đáng kể thu nhập cho nông dân, biến những búp hoa vốn ít được để ý thành sản phẩm hàng hóa có giá trị cao.

Sản lượng trái thanh long hằng năm rất lớn

Có thể nói, chế biến sâu đã “giải cứu” một phần lớn lượng thanh long không đạt chuẩn xuất khẩu, giảm thiểu thiệt hại cho người trồng, đồng thời mở ra một hướng đi bền vững cho cây trồng đặc sản của vùng đất đầy nắng gió.

Chế biến sâu giúp nâng tầm thương hiệu thanh long Bình Thuận

Trong thời gian qua, nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã đã mạnh dạn đầu tư thiết bị, máy móc, ứng dụng khoa học kỹ thuật để chế biến các sản phẩm từ trái thanh long. Trong đó, HTX thanh long sạch Hòa Lệ (xã Hàm Thuận, tỉnh Lâm Đồng) là một trong những đơn vị đi đầu trong chế biến sâu, góp phần nâng cao giá trị trái thanh long. HTX thanh long sạch Hòa Lệ đầu tư vào chế biến sâu tạo ra 17 sản phẩm đa dạng từ trái thanh long. Trong đó có 12 sản phẩm đạt OCOP 3 sao, 3 sản phẩm được công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh và 2 sản phẩm: Trà hoa thanh long và Hoa thanh long sấy được công nhận là sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp khu vực năm 2024.

Đến nay, toàn vùng Lâm Đồng biển xanh đã có 45% diện tích thanh long sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, 12% diện tích thanh long sản xuất theo tiêu chuẩn GlobalGAP và 300ha tiêu chuẩn hữu cơ.

Chế biến sâu trái thanh long sẽ giúp tận dụng được số lượng trái thanh long không đạt chuẩn xuất khẩu

HTX thanh long sạch Hòa Lệ đang phát triển các sản phẩm đặc trưng như: thanh long sấy dẻo, hoa thanh long sấy, trà hoa thanh long, rượu vang, nước cốt, bánh quy, mứt, tinh dầu. Ngoài ra, HTX thanh long sạch Hòa Lệ còn đang phát triển các sản phẩm lên men từ thanh long như: Rượu, nước cốt thanh long đỏ… Các sản phẩm này cũng tạo sự khác biệt, mang lại giá trị gia tăng rõ rệt.

Nhờ việc áp dụng khoa học kỹ thuật và đa dạng hóa các sản phẩm, tăng thu nhập cho các thành viên nên số lượng thành viên HTX thanh long sạch Hòa Lệ không ngừng tăng cao. Từ chỗ chỉ có 9 thành viên lúc mới thành lập, đến nay HTX đã phát triển lên 19 thành viên chính thức, 30 thành viên liên kết và 4 HTX liên kết chuỗi. Với 200 ha diện tích canh tác, sản lượng trái thanh long đạt khoảng 5.000 tấn/năm. Trong đó, 90% trái thanh long được xuất khẩu sang những thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Á; còn lại 10% phục vụ thị trường trong nước và chế biến sâu.

Nhiều sản phẩm chế biến từ trái thanh long đã có chỗ đứng trên thị trường

Không dừng lại ở sản phẩm, HTX còn tận dụng vườn thanh long sạch làm điểm du lịch trải nghiệm. Du khách trong và ngoài nước có thể tham quan vườn, thưởng thức các món ăn chế biến từ thanh long, từ đó góp phần quảng bá thương hiệu và nâng cao sức cạnh tranh cho nông sản địa phương. Nhờ hướng đi này, HTX thanh long sạch Hòa Lệ đã tạo việc làm cho hơn 100 lao động địa phương, trong đó 70% là phụ nữ, với thu nhập ổn định từ 7 – 10 triệu đồng/tháng. Rõ ràng chế biến sâu không chỉ giúp nâng cao giá trị sản phẩm mà còn góp phần phát triển kinh tế – xã hội bền vững tại địa phương.

Nếu được đầu tư, tạo sự liên kết các sản phẩm từ trái thanh long có thể trở thành sản phẩm nông nghiệp chủ lực của tỉnh trong thời gian tới

Từ thành công của các công ty, hợp tác xã chế biến các sản phẩm từ trái thanh long có thể thấy, ngành chế biến thanh long đang mở ra triển vọng lớn. Thanh long không chỉ đơn thuần xuất khẩu dưới dạng trái tươi mà đã trở thành nguồn nguyên liệu phong phú cho nhiều sản phẩm giá trị cao. Trong tương lai, nếu có sự liên kết với các doanh nghiệp chế biến nông sản mạnh ở Lâm Đồng ngàn hoa thì thị trường cho các sản phẩm chế biến từ thanh long sẽ còn rộng mở hơn nữa. Khi đó, cây thanh long sẽ không còn bị phụ thuộc vào đầu ra xuất khẩu trái tươi vốn đầy rủi ro mà có thể “hóa thân” thành hàng chục sản phẩm phong phú, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng trong và ngoài nước.

Nguyễn Luân

Nguồn Lâm Đồng : https://baolamdong.vn/thanh-long-che-bien-sau-huong-di-ben-vung-cho-nong-dan-393919.html