Thanh long Lâm Đồng vươn lên thành ngôi sao xuất khẩu - Bài 2: Chế biến sâu mở lối, OCOP nâng tầm

4 giờ trướcBài gốc

Chú trọng chế biến sâu và phát triển sản phẩm OCOP

Những năm qua, không chỉ dừng ở việc đa dạng hóa sản phẩm, việc chú trọng chế biến sâu và phát triển sản phẩm OCOP còn giúp thanh long Lâm Đồng thoát khỏi tình trạng phụ thuộc vào thị trường quả tươi.

Các sản phẩm từ thanh long có thể bảo quản lâu, dễ vận chuyển và phù hợp với nhiều phân khúc khách hàng, từ bình dân đến cao cấp. Điều này không chỉ giúp nâng cao giá trị gia tăng mà còn mở đường cho việc xây dựng thương hiệu bền vững, gắn thanh long Lâm Đồng với hình ảnh sản phẩm đặc trưng, có thể xuất hiện trong siêu thị, cửa hàng tiện lợi, thậm chí chuỗi bán lẻ quốc tế. Trong dài hạn, chế biến sâu và OCOP chính là hướng đi tất yếu để thanh long không chỉ là nông sản theo mùa, mà trở thành sản phẩm hàng hóa công nghiệp – thương mại có sức cạnh tranh toàn cầu.

Hợp tác xã Thanh long sạch Hòa Lệ có 17 sản phẩm được chứng nhận, trong đó thanh long ruột đỏ đạt OCOP 3 sao, ruột trắng đạt 4 sao.

Hợp tác xã Thanh long sạch Hòa Lệ (xã Hàm Thuận) là một trong những đơn vị đi đầu trong phát triển sản phẩm OCOP. Hiện đơn vị có 17 sản phẩm được chứng nhận, trong đó thanh long ruột đỏ đạt OCOP 3 sao, ruột trắng đạt 4 sao.

Các sản phẩm nổi bật gồm: kem, rượu vang, thanh long sấy dẻo, trà hoa, nước cốt, mứt, hạt sấy khô, tinh dầu, bông sấy khô, snack và nước ép đóng hộp. Sự đa dạng này giúp nâng cao giá trị, mở rộng thị trường xuất khẩu thanh long và tạo thu nhập ổn định cho nông dân.

Công ty TNHH Thanh long Hoàng Hậu (xã Tuyên Quang) đã đầu tư dây chuyền chế biến hiện đại như sấy thăng hoa, ép lạnh, đóng gói tự động. Sản phẩm phong phú từ thanh long sấy, nước ép, rượu vang đến nhiều dòng kết hợp trái cây khác.

Nhờ vậy, sản phẩm không chỉ tiêu thụ trong nước mà còn xuất khẩu, góp phần nâng cao thương hiệu thanh long Việt Nam và khuyến khích doanh nghiệp địa phương mạnh dạn đầu tư vào chế biến sâu.

Đại diện hai doanh nghiệp này đánh giá, việc phát triển công nghiệp chế biến và OCOP đã giúp kéo dài thời gian bảo quản, hạn chế tình trạng “được mùa mất giá”, đồng thời gia tăng khả năng cạnh tranh của thanh long Lâm Đồng trên thị trường quốc tế.

Hướng đến sản xuất bền vững

Trong bối cảnh hội nhập, khi các thị trường nhập khẩu liên tục nâng rào cản kỹ thuật, sản xuất theo chuẩn mực quốc tế đã trở thành yêu cầu bắt buộc. Các tiêu chí như VietGAP, GlobalGAP, quản lý mã số vùng trồng và truy xuất nguồn gốc điện tử không chỉ là “tấm vé thông hành” để trái thanh long xuất khẩu, mà còn là minh chứng cho chất lượng và uy tín của sản phẩm, giúp thương hiệu thanh long Lâm Đồng có chỗ đứng trên bản đồ nông sản thế giới.

Chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương, ông Huỳnh Cảnh, Chủ tịch Hiệp hội Thanh long Lâm Đồng, Giám đốc Công ty TNHH Sơn Trà khẳng định: “Sản xuất bền vững là yếu tố sống còn của ngành hàng. Khi sản phẩm đáp ứng được các chuẩn mực khắt khe, chúng ta không chỉ mang đến sự an toàn cho người tiêu dùng, mà còn kéo dài thời gian bảo quản, gia tăng giá trị thương phẩm và quan trọng hơn, mở ra cơ hội tiếp cận những thị trường khó tính với sức mua ổn định”.

Ông Huỳnh Cảnh, Chủ tịch Hiệp hội Thanh long Lâm Đồng.

Thực tiễn cho thấy, sản xuất chuẩn mực không chỉ phục vụ xuất khẩu. Ngay tại thị trường nội địa, những sản phẩm có chứng nhận và truy xuất nguồn gốc rõ ràng luôn dễ dàng chinh phục người tiêu dùng. Vì vậy, sản xuất bền vững không phải là gánh nặng chi phí, mà là khoản đầu tư chiến lược để thanh long Lâm Đồng phát triển dài hạn và hội nhập quốc tế.

Trong nhiều năm, thanh long Việt Nam phụ thuộc nhiều vào thị trường Trung Quốc, có thời điểm chiếm đến 80 – 85% sản lượng xuất khẩu. Điều này khiến ngành hàng dễ tổn thương khi chính sách biên mậu thay đổi, dẫn đến ùn ứ, rủi ro lớn cho nông dân và doanh nghiệp.

Trước thực tế đó, nhiều doanh nghiệp tại Lâm Đồng đã chủ động tìm hướng đi mới, thâm nhập các thị trường cao cấp và ổn định hơn. Đến nay thanh long Lâm Đồng đã hiện diện tại khoảng 20 quốc gia, được bảo hộ chỉ dẫn địa lý ở 13 nước, một lợi thế lớn để khai thác thị trường Mỹ, Nhật Bản, EU hay Hàn Quốc. Song, để duy trì và mở rộng quy mô, doanh nghiệp phải vượt qua hàng loạt “rào cản” khắt khe, từ giới hạn dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, quy trình kiểm dịch đến yêu cầu an toàn lao động.

Chủ tịch Hiệp hội Thanh long Lâm Đồng nhấn mạnh: “Chúng ta không thể trông chờ vào một thị trường duy nhất. Hội nhập đòi hỏi doanh nghiệp phải đa dạng hóa kênh tiêu thụ. Muốn có mặt tại Mỹ, EU hay Nhật Bản, sản phẩm phải đáp ứng những chuẩn mực rất cao. Đây là thách thức, nhưng đồng thời cũng là cơ hội để nâng cấp toàn bộ chuỗi giá trị, từ sản xuất, chế biến đến logistics”.

Thanh long tươi được thu hoạch và xếp gọn gàng trong kho sẵn sàng cho phân phối. Ảnh: Minh Thùy.

Bên cạnh đó, chi phí logistics vẫn là điểm nghẽn lớn. Giá vận chuyển cao khiến chi phí xuất khẩu đội lên đáng kể. Để khắc phục, nhiều doanh nghiệp đã đầu tư kho lạnh đạt chuẩn, cải tiến công nghệ bảo quản và phát triển sản phẩm chế biến như thanh long sấy dẻo, nước ép, rượu vang hay bột thanh long. Đây là giải pháp vừa giảm áp lực tiêu thụ tươi theo mùa vụ, vừa gia tăng giá trị và mở rộng cơ hội trên thị trường toàn cầu.

Ngành Công Thương trợ lực để thanh long Lâm Đồng vươn xa

Nỗ lực của nông dân và doanh nghiệp sẽ khó bền vững nếu thiếu sự hỗ trợ từ chính quyền. Tại Lâm Đồng, ngành Công Thương đã chủ động triển khai các chương trình kết nối cung – cầu, hợp tác liên kết với nhiều địa phương trong cả nước. Nhờ đó, doanh nghiệp có thêm cơ hội quảng bá thương hiệu, mở rộng mạng lưới phân phối và đưa thanh long vào tiêu thụ tại chợ đầu mối, siêu thị, nhà hàng, khu du lịch.

Không chỉ vậy, chính quyền còn hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thương mại điện tử, đưa danh sách cơ sở chế biến và xuất khẩu lên các sàn trực tuyến. Đây là hướng đi phù hợp với xu thế tiêu dùng số, vừa tiết kiệm chi phí, vừa mở thêm đầu ra ổn định cho sản phẩm.

Những chính sách đồng hành này không chỉ nâng cao hình ảnh, mở rộng xuất khẩu thanh long Lâm Đồng mà còn tạo nền tảng thị trường bền vững, giúp nông dân giảm dần sự phụ thuộc vào một thị trường duy nhất.

Những thách thức về tiêu chuẩn kỹ thuật, chi phí logistics và yêu cầu sản xuất bền vững chính là phép thử cho ngành thanh long. Nhưng trong khó khăn cũng mở ra cơ hội nâng tầm sản phẩm, xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường.

Công nhân tại Công ty TNHH Sơn Trà đang phân loại và đóng gói thanh long tươi.

Khi nông dân chú trọng nâng cao chất lượng sản xuất, doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư công nghệ bảo quản, kho lạnh và sản phẩm chế biến, cùng với sự đồng hành, kết nối thị trường từ chính quyền, thanh long Lâm Đồng không chỉ củng cố vị thế tại thị trường trong nước mà còn tự tin chinh phục các thị trường quốc tế khó tính.

Sự kết hợp đồng bộ này tạo nền tảng vững chắc cho ngành hàng phát triển bền vững, gia tăng giá trị, mở rộng mạng lưới tiêu thụ và khẳng định thương hiệu trên bản đồ nông sản toàn cầu. Từ việc nhận diện thách thức, thanh long Lâm Đồng đang đứng trước cơ hội bứt phá mạnh mẽ, mở ra tương lai phát triển dài lâu và toàn diện.

Theo ông Nguyễn Văn Khánh, Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Lâm Đồng, kim ngạch xuất khẩu thanh long chính ngạch do các doanh nghiệp của tỉnh thực hiện trong 6 tháng đầu năm 2025 đạt 6,81 triệu USD, tương đương 6.357 tấn thanh long tươi. Con số này cho thấy sự tăng trưởng đáng kể so với cùng kỳ năm 2024, với giá trị tăng 30,38% và sản lượng tăng 25,78%. Xuất khẩu thanh long chính ngạch của Lâm Đồng tập trung vào các thị trường trọng điểm như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ, UAE, Úc, New Zealand và Liên bang Nga.

Minh Thùy

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/thanh-long-lam-dong-vuon-len-thanh-ngoi-sao-xuat-khau-bai-2-che-bien-sau-mo-loi-ocop-nang-tam-421945.html