Những năm 2005 - 2006, một số hộ dân thôn Tam Phú đã đưa thanh long về trồng thử trên đất đồi gò, ai nấy đều nghi ngờ về khả năng “sinh tồn” của thanh long trên vùng đất cằn này. Nhưng sau hơn một năm trồng, chăm sóc theo đúng quy trình kỹ thuật, thanh long đã cho thu hoạch và mang lại hiệu quả cao hơn cả sự mong đợi.
Nhận thấy hiệu quả kinh tế, nhiều hộ dân trong xã đã chặt bỏ sắn, bạch đàn trên đất đồi gò để trồng thanh long. Với hương vị đậm đà, ngọt đặc trưng, thanh long của Lập Thạch được thị trường chấp nhận, đem lại thu nhập cao, giá trị tăng gấp 10 - 12 lần so với trồng sắn, bạch đàn và các loại cây ăn quả truyền thống như nhãn, vải, xoài...
Trên cơ sở những kết quả, thành công đạt được và yêu cầu thực tiễn phát triển cây thanh long trên địa bàn, chính quyền xã, tỉnh đã rà soát, quy hoạch, triển khai dự án trồng thí điểm thanh long giai đoạn 2011 - 2013; năm 2018, tiếp tục triển khai chương trình thí điểm đầu tư phát triển vùng sản xuất thanh long bền vững phục vụ xuất khẩu và tiêu thụ nội địa theo mô hình chuỗi liên kết sản xuất - tiêu thụ, nhằm tạo ra vùng sản xuất thanh long tập trung có chất lượng cao phục vụ nhu cầu trong nước và hướng tới xuất khẩu, nâng cao thu nhập cho người dân.
Cây thanh long mang lại giá trị kinh tế cao, giúp nhiều người dân xã Lập Thạch thoát nghèo và vươn lên làm giàu.
Để xây dựng thương hiệu, nâng cao chất lượng, thu nhập cho người trồng thanh long, xã Lập Thạch đẩy mạnh chuyển giao, hướng dẫn quy trình trồng, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh theo tiêu chuẩn VietGAP; chăm sóc cây thanh long bằng biện pháp chiếu sáng để tạo ra quả trái vụ, đặc biệt là vào dịp Tết Nguyên đán, bởi thời điểm này thanh long có giá cao gấp đôi, gấp ba so với chính vụ. Đồng thời, phối hợp với các doanh nghiệp, Viện Công nghệ sinh học, Đại học Bách khoa Hà Nội thực hiện đề tài nghiên cứu sản xuất siro và rượu vang từ nước ép quả thanh long. Phối hợp với các sở, ngành đẩy mạnh công tác quảng bá, xúc tiến thương mại...
Sau 20 năm “bén duyên” với đồng đất Lập Thạch, đến nay, quy mô cây thanh long được mở rộng, tăng lên hơn 135 ha, tập trung chủ yếu tại các thôn Tam Phú, Đồng Núi, Con Voi, Phao Tràng, Thành Công, Xuân Trạch, Rừng Trũng; năng suất ước đạt hơn 22 tạ/ha; sản lượng ước đạt gần 300 tấn. Với giá bán từ 15.000 - 25.000 đồng/kg, trừ chi phí, 1 ha thanh long cho lãi từ 150 - 250 triệu đồng. Trồng thanh long đã tạo việc làm cho hàng trăm lao động địa phương.
Ông Nguyễn Thuận Thành, Phó Trưởng phòng Kinh tế xã Lập Thạch chia sẻ: "Đến thời điểm hiện tại, trên đất Lập Thạch chưa có cây trồng nào cho giá trị cao như cây thanh long. Thanh long mở ra hướng đi mới, tạo bước đột phá mạnh mẽ trong chuyển dịch cơ cấu cây trồng ở Lập Thạch và được xác định là một trong những cây trồng chủ lực, góp phần giảm nghèo hiệu quả".
Thời gian tới, xã Lập Thạch tiếp tục phối hợp với các sở, ngành của tỉnh hỗ trợ người dân triển khai, nhân rộng các mô hình ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất thanh long, góp phần nâng cao giá trị gia tăng và bảo vệ môi trường nông thôn; hỗ trợ kết nối tiêu thụ sản phẩm, xúc tiến thương mại, quảng bá thương hiệu thanh long Lập Thạch... Phát triển vùng sản xuất thanh long tập trung của Lập Thạch theo hướng sản xuất hàng hóa giá trị cao, theo mô hình chuỗi liên kết từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm một cách bền vững. Phấn đấu nâng cao giá trị thu nhập từ sản xuất thanh long lên hơn 200 triệu đồng/ha, tạo đột phá trong phát triển nông nghiệp, nông thôn.
Trần Tỉnh