Nhà sáng tạo nội dung YouTube Jeranism trong chuyến đi đến Nam Cực. Ảnh: YouTube/Jeranism.
Trong suốt 3 năm qua, Will Duffy, một mục sư đến từ Colorado, đã nỗ lực tập hợp một nhóm các nhà sáng tạo nội dung trên YouTube thuộc hai quan điểm trái ngược nhau về hình dạng của Trái Đất. Thông qua một quan sát duy nhất, tranh cãi về việc Trái Đất hình cầu hay phẳng sẽ được giải quyết.
Cùng di chuyển đến trại Union Glacier, một cơ sở tư nhân chỉ cách Nam Cực 1.138 km, hai nhóm này sẽ được tự mình kiểm chứng hiện tượng Mặt Trời không lặn vào buổi đêm. Nếu Trái Đất hình cầu và nghiêng 23,5 độ, hiện tượng này có thể dễ dàng giải thích; nhưng nếu Trái Đất là một đĩa tròn với các biên giới ở hai cực, những người tin về Trái Đất phẳng sẽ phải tự tìm ra lý thuyết để giải thích.
Xuyên suốt lịch sử, nhiều nền văn hóa đã đưa ra những quan điểm khác nhau về những gì nằm ở phía chân trời và cách mặt đất dưới chân liên kết với bầu trời trên đầu chúng ta.
Thuyết Trái Đất phẳng ra đời vào thế kỷ 19 để phản đối lại sự đồng thuận khoa học, thường được củng cố bởi niềm tin tôn giáo hoặc sự hoài nghi vào giới học thuật. Ngày nay, mạng xã hội đã kết nối cộng đồng này, những người nghi ngờ về một sự thật hiển nhiên đã được khoa học chứng minh.
Mặc dù những người tin vào thuyết Trái Đất phẳng vẫn chưa tin rằng Trái Đất có hình cầu, qua dự án đến Nam Cực, họ sẽ phải giải thích các hiện tượng mà bản thân đã quan sát được như sự thay đổi vị trí của Mặt Trời hay độ cao các vật thể khi chúng ta di chuyển càng gần về phía Mặt Trời.
Những người này tin rằng việc di chuyển đến Nam Cực giống như đứng ở rìa của một vòng tròn rộng lớn, và hiện tượng này thật khó để hòa hợp với quan điểm của họ. Jean Campanella, người ủng hộ nhiệt tình cho thuyết Trái Đất phẳng thừa nhận rằng đôi lúc bản thân cũng mắc sai lầm.
Những nhà lý thuyết Trái Đất phẳng sẽ gặp khó khăn trong việc chứng minh hiện tượng Mặt Trời không lặn ở hai cực. Ảnh: JPL/Caltech.
Trong khi đó, khoa học đã giải thích hiện tượng này một cách khá dễ hiểu. Do trục của Trái Đất nghiêng, nên mỗi cực của hành tinh sẽ trải qua các giai đoạn xen kẽ giữa ánh sáng Mặt Trời liên tục hoặc đêm tối bất tận khi Trái Đất hoàn thành quỹ đạo quanh Hệ Mặt Trời.
Science Alert kết luận rằng dự án trên đã giúp xóa bỏ sự nghi ngờ về hiện tượng Mặt Trời không lặn, nhưng vẫn chưa đủ trọng lượng để thuyết phục những người tin thuyết Trái Đất phẳng thay đổi quan điểm.
Austin Whitsitt, một YouTuber về Trái Đất phẳng khiêm tốn thừa nhận rằng Mặt Trời thật sự không lặn như những người trên mạng đã nói. Tuy nhiên, “tôi không nghĩ nó chứng minh Trái Đất là hình cầu, tôi nghĩ nó chỉ là một dữ liệu đơn lẻ”, anh vẫn giữ quan điểm của mình.
Dự án The Final Experiment đưa 16 khách mời, 3 trong số đó thuộc cộng đồng tin thuyết Trái Đất phẳng đến Nam Cực vào ngày 2/12 vừa qua. Dự án được Science Alert nhận xét là một trong những nỗ lực thuyết phục nhất, và nên có nhiều dự án tương đồng được thực hiện.
Nhật Tường