Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng đã được thảo luận tại tổ ngày 5/11.
Theo Thanh tra Chính phủ, việc quy định người được giao tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập là phù hợp.
Chiều nay (18/11), Quốc hội sẽ thảo luận ở hội trường về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng.
Trước đó, thảo luận ở tổ vào ngày 5/11, một trong những vấn đề được đại biểu Quốc hội quan tâm là phạm vi đối tượng có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập trong các doanh nghiệp Nhà nước.
Bên cạnh nhiều đại biểu tán thành mở rộng phạm vi kê khai từ doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước sang doanh nghiệp Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn, một số ý kiến khác đề nghị giữ như hiện hành hoặc bổ sung nghĩa vụ kê khai với người đại diện phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp dưới 50% vốn.
Một số ý kiến đề nghị làm rõ tính khả thi và đối tượng kê khai, đặc biệt trong trường hợp có người nước ngoài tham gia quản lý.
Tại báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến đại biểu Quốc hội, Thanh tra Chính phủ - cơ quan chủ trì soạn thảo dự án luật khẳng định, việc quy định người được giao tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập là phù hợp.
Quy định này để đáp ứng yêu cầu phòng, chống tham nhũng trong điều kiện hiện nay và thống nhất với quy định của Luật Doanh nghiệp và Luật Quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp.
Trên cơ sở đó, Chính phủ sẽ quy định các trường hợp phải kê khai tài sản, thu nhập tại doanh nghiệp Nhà nước là những người đại diện chủ sở hữu trực tiếp, người đại diện phần vốn Nhà nước và một số chức danh, chức vụ tại doanh nghiệp Nhà nước mà không bao gồm người nước ngoài hoặc người thuộc khu vực ngoài Nhà nước.
Tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, cơ quan chủ trì soạn thảo sẽ chỉnh lý khoản 3 Điều 34 theo hướng quy định rõ đối tượng kê khai tại đơn vị sự nghiệp công lập từ Phó trưởng phòng và tương đương trở lên. Với chức danh trong doanh nghiệp Nhà nước và người đại diện phần vốn Nhà nước, việc kê khai tài sản, thu nhập sẽ thực hiện theo quy định của Chính phủ.
Giá trị tài sản, mức thu nhập phải kê khai và kê khai bổ sung quy định tại các Điều 31, 35, 36, 40, 41 trong dự thảo luật, cũng là nội dung được các đại biểu quan tâm khi thảo luận tổ.
Bên cạnh nhiều ý kiến tán thành, một số ý kiến đề nghị làm rõ căn cứ của việc quy định tăng giá trị kê khai từ 50 triệu lên 150 triệu và giá trị tài sản, thu nhập bổ sung biến động trong năm từ 300 triệu lên 1 tỷ đồng.
Có ý kiến đề nghị bổ sung “tài sản số” vào danh mục kê khai; làm rõ cách xác định “tổng thu nhập giữa hai lần kê khai” và đề nghị quy định rõ loại tài sản phải kê khai, bao gồm tài sản gắn liền với đất hoặc tài sản đứng tên chung.
Theo Thanh tra Chính phủ, việc quy định tăng giá trị kê khai từ 50 triệu đồng lên 150 triệu đồng và giá trị tài sản, thu nhập bổ sung biến động trong năm từ 300 triệu lên 1 tỷ đồng căn cứ vào 2 yếu tố chủ yếu.
Một là, từ năm 2018 đến nay, có 3 lần tăng lương. Hai là, do điều kiện kinh tế xã hội phát triển gấp gần 3 lần, nhất là giá cả trên thị trường có nhiều biến động tăng so với năm 2018.
Giá trị tài sản, thu nhập phải kê khai từ 150 triệu đồng, theo cơ quan chủ trì soạn thảo dự án luật, áp dụng cho ba phương thức kê khai (lần đầu, hằng năm, phục vụ công tác cán bộ).
Còn giá trị tài sản, thu nhập biến động 1 tỷ đồng trong năm chỉ áp dụng cho kê khai bổ sung, theo dõi biến động và làm căn cứ xác minh khi giải trình không hợp lý.
Do đó, quy định tại các Điều 35, 40 và 41 là thống nhất và phù hợp với mục tiêu kiểm soát biến động tài sản, thu nhập có giá trị lớn.
Với “tài sản số”, theo Thanh tra Chính phủ, pháp luật hiện hành chưa có quy định đầy đủ nên hiện nay chưa đưa vào dự thảo luật. Cơ quan chủ trì soạn dự án luật khẳng định, “sẽ tiếp tục nghiên cứu khi có đủ cơ sở pháp lý”.
Vẫn theo giải trình của Thanh tra Chính phủ, khái niệm “tổng thu nhập giữa hai lần kê khai” được giữ như luật hiện hành và sẽ được hướng dẫn cụ thể tại Nghị định.
“Các tài sản thuộc quyền sở hữu của người kê khai, vợ, chồng, con chưa thành niên, bao gồm quyền sử dụng đất, nhà và tài sản gắn liền với đất hoặc đứng tên chung đều phải kê khai”, Thanh tra Chính phủ nêu rõ.
Danh mục tài sản và mẫu biểu sẽ được Chính phủ quy định chi tiết tại Nghị định hướng dẫn thi hành luật, theo báo cáo.
Về căn cứ xác minh tài sản, thu nhập có ý kiến đề nghị chỉ xác minh khi có dấu hiệu kê khai không trung thực hoặc có tố cáo; ý kiến khác đề nghị thay phương thức xác minh ngẫu nhiên bằng xác minh lần lượt theo từng năm để bảo đảm mọi người kê khai đều được xác minh khi đến lượt.
Thanh tra Chính phủ giải thích, để đáp ứng mục tiêu tăng cường minh bạch, phòng ngừa tham nhũng, Luật hiện hành quy định kết họp hai cơ chế, một là xác minh theo dấu hiệu vi phạm (kê khai không trung thực hoặc có tố cáo; có biến động tăng về tài sản từ 1 tỷ đồng người có nghĩa vụ kê khai giải trình không hợp lý về nguồn gốc). Hai là xác minh ngẫu nhiên đối với một tỷ lệ nhất định người có nghĩa vụ kê khai. Do đó, cơ quan chủ trì soạn thảo đề nghị giữ nguyên như quy định hiện hành.
Cơ quan giải trình cũng nêu rõ, phương thức xác minh ngẫu nhiên theo quy định tại Luật hiện hành giúp tăng tính khách quan, minh bạch, đồng thời tối ưu nguồn lực khi số lượng người kê khai rất lớn. Quy định hiện hành vẫn bảo đảm tính luân phiên: hằng năm xác minh tối thiểu 20% số cơ quan, đơn vị và tối thiểu 10% người có nghĩa vụ kê khai tại mỗi đơn vị, với tiêu chí ưu tiên những người chưa được xác minh trong 4 năm gần nhất. Vì vậy, duy trì phương thức xác minh ngẫu nhiên là phù hợp.
Nguyễn Lê