Dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Quốc hội nghe trình bày Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai. Ảnh: Quochoi.vn
Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính về đất đai
Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng nhấn mạnh, sau hơn một năm triển khai Luật Đất đai 2024 cùng các văn bản hướng dẫn, các chính sách mới bước đầu mang lại hiệu quả, góp phần giải phóng nguồn lực đất đai cho phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, trước những yêu cầu mới, việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội là cần thiết để thể chế hóa các quan điểm, định hướng của Đảng, đồng thời tháo gỡ các “điểm nghẽn” trong quá trình tổ chức thi hành Luật.
Mục đích Nghị quyết là thể chế hóa đầy đủ, kịp thời các chủ trương về chính sách đất đai, tháo gỡ khó khăn mới phát sinh, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý và sử dụng đất, tạo động lực đưa Việt Nam trở thành nước phát triển có thu nhập cao, phù hợp với yêu cầu quản lý hiện nay.
Quan điểm xây dựng dự thảo Nghị quyết bám sát các Nghị quyết, Kết luận của Bộ Chính trị và Ban Bí thư các năm 2023-2025, đặc biệt là Nghị quyết số 69-NQ/TW. Nghị quyết hướng tới đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính về đất đai, chuyển đổi số dựa trên hệ thống thông tin đất đai thống nhất, tích hợp thông tin đất đai với dữ liệu về thị trường bất động sản, dân cư và các cơ sở dữ liệu liên quan.
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng trình bày Tờ trình. Ảnh: Quochoi.vn
Dự thảo Nghị quyết được bố cục thành 3 chương, 13 điều, gồm 3 nhóm nội dung chính: thể chế hóa quan điểm, mục tiêu, giải pháp theo các Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương; giải quyết các “điểm nghẽn” đã được chỉ ra; tiếp tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thi hành Luật Đất đai.
Báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban tán thành sự cần thiết ban hành Nghị quyết, đồng thời đề nghị rà soát, hoàn thiện dự thảo để đảm bảo tính hợp hiến, hợp pháp, minh bạch, công bằng, tránh phát sinh khiếu kiện, khiếu nại ảnh hưởng quyền lợi người dân.
Tăng cường minh bạch và cơ sở dữ liệu đất đai
Về các trường hợp Nhà nước thu hồi đất (Điều 3), đa số ý kiến đề xuất cơ chế nhằm tháo gỡ “nút thắt” khi triển khai dự án phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt trong các trường hợp đã nhận được sự đồng thuận của phần lớn chủ sử dụng đất nhưng chưa hoàn thành giải phóng mặt bằng, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị làm rõ tỷ lệ diện tích, số lượng người đồng thuận và cơ chế xử lý phần đất còn lại, bảo đảm quyền con người và hạn chế khiếu nại, khiếu kiện.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Phan Văn Mãi báo cáo thẩm tra. Ảnh: Quochoi.vn
Về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất (Điều 4), Ủy ban Kinh tế và Tài chính tán thành việc lựa chọn hình thức thuê đất linh hoạt, phù hợp với thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội. Đây là những quy định quan trọng, đảm bảo quyền định đoạt của Nhà nước với đất đai, phục vụ chính sách phát triển kinh tế - xã hội và nguồn thu ngân sách.
Căn cứ tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất (Điều 5) cũng được Ủy ban Kinh tế và Tài chính thống nhất về quan điểm, nhưng cần làm rõ cơ sở tính toán để bảo đảm hài hòa, minh bạch, tránh gánh nặng tài chính cho người dân và doanh nghiệp.
Nguyên tắc định giá đất (Điều 6) được đề xuất theo cơ chế thị trường, hướng tới một thị trường bất động sản minh bạch và công bằng. Tuy nhiên, việc triển khai phải thận trọng, có lộ trình rõ ràng, sử dụng phương pháp định giá khoa học, khách quan, kết hợp củng cố cơ sở dữ liệu và tăng cường vai trò giám sát của các cơ quan độc lập.
Về Bảng giá đất (Điều 7) và hệ số điều chỉnh giá đất (Điều 8), Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhấn mạnh vai trò của Nhà nước trong kiểm soát, quyết định giá đất, đồng thời đề nghị rà soát quy định chuyển tiếp để tránh vướng mắc trong áp dụng. Điều này sẽ giúp tháo gỡ bất cập giữa bảng giá đất và giá đất cụ thể theo Luật hiện hành, bảo đảm quyền lợi của người dân và doanh nghiệp.
Các đại biểu Quốc hội tham dự phiên họp chiều 18/11. Ảnh: Quochoi.vn
Nghị quyết cũng nhấn mạnh việc hoàn thiện hệ thống thông tin đất đai, bao gồm đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất, cấp Giấy chứng nhận, tách thửa, hợp thửa và tích hợp dữ liệu với các cơ sở dữ liệu liên quan. Việc này nhằm nâng cao hiệu lực quản lý đất đai, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, đồng thời tạo cơ sở để phát triển thị trường bất động sản minh bạch và hiệu quả.
Để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Nghị quyết, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị các đại biểu Quốc hội tập trung thảo luận, cho ý kiến về các nội dung: Về bổ sung các trường hợp thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng và điều kiện thu hồi đất (Điều 3); Về giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất (Điều 4); Về căn cứ tính tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất; thời điểm xác định giá đất của quỹ đất thanh toán dự án BT (Điều 5); Về nguyên tắc định giá đất, thời điểm thu thập thông tin, phương pháp định giá đất (Điều 6); (5) Về bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất (Điều 7 và Điều 8); Về miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất; nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất khi chuyển mục đích sử dụng đất (Điều 10); Về thực hiện quyền, chế độ sử dụng đất, đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất, cấp Giấy chứng nhận, tách thửa đất, hợp thửa đất, hệ thống thông tin về đất đai
Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai là bước đi quan trọng để nâng cao hiệu lực quản lý đất đai, giải quyết những “điểm nghẽn” trong thực tiễn, thúc đẩy chuyển đổi số và cải cách thủ tục hành chính. Việc rà soát, hoàn thiện các cơ chế, chính sách, kết hợp minh bạch hóa thông tin đất đai và thị trường bất động sản sẽ tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội bền vững, phù hợp với các định hướng của Đảng và Nhà nước.
Hồng Thái