Thấy gì từ kinh nghiệm đường sắt cao tốc Shinkansen của Nhật Bản?

3 giờ trướcBài gốc

Cơ hội mới cho ngành cơ khí Việt Nam

Theo chiến lược và quy hoạch phát triển công nghiệp ngành đường sắt quốc gia đã được Nhà nước ban hành, tổng vốn đầu tư dự kiến cho các dự án đường sắt trong những thập niên tới có thể lên tới gần 300 tỷ USD.

Đây được xem là một trong những chương trình đầu tư hạ tầng quy mô lớn nhất từ trước đến nay, mở ra cơ hội chưa từng có cho ngành cơ khí và xây dựng Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh đất nước đang thúc đẩy hiện đại hóa hạ tầng giao thông, hướng tới phát triển xanh và bền vững.

Toàn cảnh Tọa đàm

Để đón bắt được cơ hội đó, việc tăng cường hợp tác giữa các doanh nghiệp trong nước với những tập đoàn quốc tế có kinh nghiệm và công nghệ tiên tiến là điều hết sức cần thiết. Trong tinh thần đó, Hiệp hội Doanh nghiệp Cơ khí Việt Nam (VAMI) đã phối hợp với Học viện Kỹ thuật quân sự, Tổng công ty Cơ điện xây dựng (AGRIMECO) và Tập đoàn JFE (Nhật Bản) tổ chức Tọa đàm “Công nghệ đường sắt cao tốc của JFE, Nhật Bản và kinh nghiệm cho Việt Nam” vào sáng 13/10 tại Hà Nội.

Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Chỉ Sáng, Chủ tịch VAMI, khẳng định rằng chiến lược phát triển đường sắt không chỉ đơn thuần là kế hoạch đầu tư vào một lĩnh vực hạ tầng, mà còn là cơ hội lịch sử để Việt Nam nâng tầm năng lực công nghiệp chế tạo, từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Ông Nguyễn Chỉ Sáng nhấn mạnh, tổng vốn đầu tư lên tới 300 tỷ USD là một thị trường khổng lồ, mở ra hàng loạt cơ hội cho các doanh nghiệp cơ khí, từ thiết kế, vật liệu, kết cấu, thiết bị cho đến thi công, lắp đặt và bảo trì công trình. Tuy nhiên, cơ hội lớn bao giờ cũng đi kèm với thách thức không nhỏ về tiêu chuẩn kỹ thuật, tiến độ, an toàn và chất lượng. Vì thế, sự kết hợp giữa nội lực doanh nghiệp Việt với kinh nghiệm và công nghệ của các đối tác nước ngoài được xem là hướng đi tất yếu.

Ông Nguyễn Chỉ Sáng, Chủ tịch VAMI

Theo ông Nguyễn Chỉ Sáng, mục tiêu của tọa đàm lần này là tạo ra diễn đàn trao đổi kỹ thuật thực chất, nơi doanh nghiệp Việt Nam có thể học hỏi những công nghệ tiên tiến từ Nhật Bản, quốc gia đi đầu trong lĩnh vực đường sắt cao tốc.

Tại đây, các chuyên gia của Tập đoàn JFE giới thiệu tổng quan về kinh nghiệm triển khai hệ thống Shinkansen, cùng với các công nghệ then chốt như kết cấu cầu, đường ray, hầm, móng cọc ống thép Tsubasa, hệ tường chắn đất J-Do-Mer, vật liệu thép chịu thời tiết, thép Expal chống ăn mòn và thép AFD chống mỏi. Những công nghệ này, theo ông Sáng, chính là nền tảng kỹ thuật giúp nâng cao chất lượng, kéo dài vòng đời công trình, giảm chi phí bảo trì và đảm bảo an toàn vận hành của toàn hệ thống.

VAMI cũng đề xuất một số hướng hợp tác cụ thể để có thể tận dụng hiệu quả tiềm năng từ chương trình đầu tư đường sắt quốc gia. Trước hết là hợp tác trong việc xây dựng các bộ tiêu chuẩn và thiết kế điển hình, phù hợp với điều kiện địa chất, khí hậu của Việt Nam, tạo cơ sở cho việc rút ngắn thời gian phê duyệt và triển khai các dự án.

Ngoài ra, VAMI đề xuất triển khai các chương trình hỗ trợ đi kèm như chứng nhận tay nghề thợ hàn, đào tạo quản lý chất lượng theo vòng đời công trình và thành lập nhóm công tác chung để rà soát những vướng mắc kỹ thuật, pháp lý trong quá trình chuẩn bị đầu tư.

Theo ông Nguyễn Chỉ Sáng, VAMI sẵn sàng đóng vai trò điều phối và kết nối các nguồn lực doanh nghiệp hội viên trong cả nước, từ cơ khí nặng, kết cấu thép, gia công chính xác cho đến tự động hóa và điện công nghiệp, nhằm hình thành các liên danh đủ năng lực tham gia các dự án quy mô lớn, đáp ứng những yêu cầu khắt khe của hệ thống đường sắt hiện đại.

Kinh nghiệm Nhật Bản và gợi mở cho đường sắt Việt Nam

Trong phần trình bày tại tọa đàm, ông Kosuke Gotoh, đại diện Công ty JFE Steel Việt Nam, đã giới thiệu tổng quan về hệ thống đường sắt cao tốc Shinkansen, biểu tượng công nghệ của Nhật Bản.

Theo ông Kosuke Gotoh, Việt Nam đang nghiên cứu tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam với tổng chiều dài khoảng 1.500 km, kết nối Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, tốc độ thiết kế khoảng 350 km/h. Tuyến đường này đi qua nhiều vùng địa hình khác nhau, từ các đô thị lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, đến khu vực đồng bằng, sông ngòi dày đặc ở miền Bắc và miền Nam, và vùng đồi núi, cao nguyên miền Trung. Mỗi khu vực đặt ra yêu cầu kỹ thuật khác nhau, từ giải pháp cầu cạn, đường hầm đến kết cấu chịu lực và vật liệu nền móng.

Ông Kosuke Gotoh, đại diện Công ty JFE Steel Việt Nam

Khi hoàn thiện, tuyến đường sắt cao tốc Bắc - Nam được kỳ vọng sẽ rút ngắn thời gian di chuyển giữa hai đầu đất nước xuống chỉ còn khoảng 5,5 đến 6 giờ, giúp giảm tải cho hàng không và đường bộ, đồng thời mở ra động lực phát triển kinh tế - xã hội mạnh mẽ cho các tỉnh, thành dọc tuyến.

Chia sẻ về kinh nghiệm của Nhật Bản, ông Gotoh cho biết hệ thống Shinkansen là một trong những công trình có tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt và độ chính xác cao nhất thế giới. Ngay từ khi thiết kế, toàn bộ tuyến đều được bố trí theo dạng giao cắt khác mức, loại bỏ hoàn toàn nguy cơ va chạm với đường bộ. Các yếu tố hình học của tuyến như độ cong, độ nghiêng và độ dốc được kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo tàu có thể chạy ổn định ở tốc độ 300 - 350 km/h.

Mọi kết cấu từ nền, cầu, hầm, dầm đỡ đến đường ray đều phải đảm bảo độ biến dạng cực nhỏ, giúp hành trình êm ái và giảm mỏi cho kết cấu. Các cấu kiện chịu được tải trọng động lớn, có khả năng chống rung, chống mỏi và kháng chấn, nhằm đảm bảo tuổi thọ dài hạn cho công trình.

Điểm đáng chú ý là toàn bộ hạ tầng của Shinkansen, từ cầu, hầm đến nhà ga, đều được xếp vào nhóm công trình hạ tầng có cấp độ quan trọng cao nhất. Việc kiểm định vật liệu, giám sát thi công và bảo trì được thực hiện theo chu trình nghiêm ngặt, với sự hỗ trợ của hệ thống điều khiển và giám sát tự động hiện đại. Mỗi đoàn tàu, mỗi nhịp cầu, mỗi đoạn ray đều được theo dõi và đánh giá theo thời gian thực, giúp hệ thống vận hành an toàn tuyệt đối trong hơn nửa thế kỷ qua.

Từ kinh nghiệm này, đại diện JFE cho rằng Việt Nam hoàn toàn có thể áp dụng mô hình quản lý và kỹ thuật tiên tiến của Nhật Bản, kết hợp với điều kiện thực tế trong nước để hình thành tiêu chuẩn riêng cho dự án đường sắt cao tốc Bắc - Nam. JFE cũng bày tỏ mong muốn hợp tác sâu hơn với các doanh nghiệp cơ khí Việt Nam trong việc cung ứng vật liệu, chuyển giao công nghệ và đào tạo nhân lực.

Được thành lập năm 2003 trên cơ sở sáp nhập giữa hai tập đoàn Nippon Kokan và Thép Kawasaki, Công ty JFE Steel Corporation (thành viên tập đoàn JFE), hiện là một trong những nhà sản xuất thép hàng đầu thế giới, với hơn 44.000 nhân viên, doanh thu đạt gần 3.900 tỷ yên mỗi năm và sản lượng khoảng 24 triệu tấn thép thô.Các sản phẩm của JFE được ứng dụng trong công nghiệp nặng, năng lượng, đóng tàu và đặc biệt là trong các công trình hạ tầng đường sắt và cầu thép quy mô lớn. Với thế mạnh về thép chịu thời tiết, thép chống mỏi và các giải pháp kết cấu tiên tiến, JFE mong muốn đóng góp vào quá trình xây dựng hệ thống đường sắt hiện đại của Việt Nam, không chỉ bằng sản phẩm mà còn bằng công nghệ và tri thức.

Trần Đình

Nguồn Công Thương : https://congthuong.vn/thay-gi-tu-kinh-nghiem-duong-sat-cao-toc-shinkansen-tu-nhat-ban-425152.html