Thay vì loại bỏ, cách để hàng triệu ô tô cũ giảm nhanh phát thải

3 giờ trướcBài gốc

Tại hội thảo "Giảm thiểu ô nhiễm từ khí thải phương tiện giao thông sử dụng động cơ diesel: Thực trạng và giải pháp tại các thành phố lớn ở Việt Nam" sáng 27/10, TS Nguyễn Hữu Lương - chuyên gia cao cấp Viện Dầu khí Việt Nam, nêu rõ, tình trạng ô nhiễm không khí ở các đô thị lớn trên thế giới và Việt Nam chủ yếu do các phương tiện giao thông vận tải.

Ông dẫn chứng, tại Bắc Kinh (Trung Quốc), xe dùng nhiên liệu xăng và diesel đóng góp 95,78% phát thải từ hoạt động giao thông, trong đó xe tải hạng nặng sử dụng diesel tạo ra 54% phát thải.

Ở London (Anh), hoạt động giao thông vận tải phát thải ra 28,4 triệu tấn CO2e, trong đó giao thông đường bộ góp 89%.

Chuyên gia này cũng nhấn mạnh, xe sử dụng diesel là thủ phạm gây phát thải khí thải Nox và PM (bụi mịn). Thống kê cũng cho thấy, tại Trung Quốc xe sử dụng diesel góp 70% lượng NOx, 90% lượng PM từ tất cả xe ô tô. Hay như ở EU, giao thông đường bộ đóng góp 50% lượng phát thải NOx và PM, trong đó 80% đến từ xe sử dụng diesel.

“Khí thải NOx là một trong các tác nhân nguy hiểm có trong không khí góp phần gây ra hiệu ứng nhà kính và mưa axit. Trong khi đó, gần 70% tổng nguy cơ gây ung thư liên quan đến chất độc trong không khí tại California là do PM từ diesel”, ông cho hay.

Các phương tiện giao thông gây phát thải lớn, đặc biệt là ở các đô thị. Ảnh: Nguyễn Huế

TS Hoàng Hải, Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), thừa nhận ô nhiễm không khí là vấn đề hiện hữu của Việt Nam, nhất là ở các đô thị lớn như Hà Nội và TPHCM có mật độ giao thông cao, tập trung nhiều cơ sở sản xuất.

Trong 3 tháng cuối năm 2024, Hà Nội có 47 ngày chất lượng không khí ở mức rất xấu, có thời điểm chỉ số AQI lên tới 246. Đáng chú ý, nguồn ô nhiễm từ khí thải phương tiện giao thông chiếm khoảng 15%, bụi hoạt động giao thông 23%.

Những con số này không chỉ phản ánh thực trạng ô nhiễm tại Hà Nội mà còn tiêu biểu ở nhiều đô thị lớn, cho thấy tính cấp bách trong việc thực thi các giải pháp giảm thiểu khí thải từ phương tiện giao thông.

Ô tô có thể lắp thêm SCR, dùng DEF để giảm phát thải

Để giảm phát thải từ các phương tiện giao thông vận tải, theo TS Nguyễn Hữu Lương, có thể áp dụng giải pháp tức thì như: thiết lập vùng phát thải thấp, áp dụng tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt, loại bỏ hoặc nâng cấp xe cũ, đẩy mạnh phương tiện công cộng chạy điện, hạn chế xe cá nhân.

Về dài hạn, đẩy mạnh giao thông vận tải công cộng, khuyến khích đi xe đạp hoặc đi bộ, quy hoạch đô thị tích hợp, điện hóa giao thông...

Tại London và Singapore còn áp dụng thu phí đường bộ để giảm tắc nghẽn và ô nhiễm, trong khi tại các thành phố lớn ở Mỹ thì có làn xe Carpool (ưu tiên xe có nhiều hành khách) và thành phố Thượng Hải (Trung Quốc) hạn chế xe máy chạy xăng, chuyển sang các phương tiện giao thông thân thiện môi trường...

Những giải pháp này góp phần giảm đáng kể lượng khí thải NOx, bụi mịn PM2.5.

Tại Việt Nam, theo ông Lương, cần áp dụng đồng bộ nhiều giải pháp về công nghệ, hạ tầng và chính sách, kết hợp giữa biện pháp khuyến khích và bắt buộc.

TS Nguyễn Hữu Lương cũng đề cập đến SCR + DEF là giải pháp trung gian tối ưu nhất hiện nay để giảm phát thải phương tiện giao thông sử dụng diesel.

Ông cho hay, với các xe ô tô có lắp đặt hệ thống SCR thì khi DEF (dung dịch chứa 67,5% nước khử khoáng và 32,5% urea) được phun vào dòng khí thải nóng, urea phân hủy thành NH3. NH3 sau đó phản ứng với NOx trong bộ xúc tác SCR sẽ tạo ra sản phẩm cuối là Nitơ và nước vô hại.

Một số quốc gia trên thế giới áp dụng giải pháp trung gian SCR + DEF. Kết quả, giảm 70-90% khí thải NOx, giảm 50-90% HC, CO và 30-50% PM, từ đó góp phần cải thiện chất lượng không khí.

Hơn nữa, việc sử dụng SCR + DEF còn giúp tăng tuổi thọ xe, tiết kiệm 3-5% nhiên liệu. Tuy nhiên, ông Lương cũng lưu ý cần kiểm soát chất lượng DEF ở khâu sản xuất, phân phối và đại lý thứ cấp. Đồng thời giám sát chất lượng SCR + DEF và khói thải.

Về phía sản xuất phương tiện, ông Đào Hoài Nam - Tổng Thư ký Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) - cho biết, mỗi năm các thành viên VAMA đưa ra thị trường khoảng 500.000 xe ô tô. Hầu hết mẫu xe mới hiện nay đều được thiết kế để đạt chuẩn khí thải mức 5 và có tích hợp bình chứa DEF.

Tuy nhiên, ông lưu ý, giảm phát thải không chỉ đến từ phía xe mà còn phụ thuộc quyết định ở chất lượng nhiên liệu. Thách thức lớn nằm ở các dòng xe sản xuất trước năm 2015 phần lớn chưa được thiết kế sẵn hệ thống chứa và phun DEF.

“Làm sao để nâng cấp hay lắp bổ sung trên nhóm xe này là vấn đề cần tính kỹ, nếu không sẽ gặp phản ứng từ thị trường”, ông cảnh báo và cho rằng Nhà nước cần có lộ trình rõ ràng, từ nhiên liệu đến phương tiện để các doanh nghiệp và người dân có thời gian chuẩn bị, tránh đưa ra những chính sách gấp quá, ảnh hưởng lớn đến người dân, doanh nghiệp. Xây dựng lộ trình cụ thể về tiêu chuẩn khí thải.

PGS.TS Phạm Hữu Tuyến, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu các nguồn động lực và phương tiện tự hành (Trường Cơ khí, Đại học Bách khoa Hà Nội) cho rằng, xe điện là định hướng để xanh hóa giao thông. Tuy nhiên, xe điện không thể thay thế được toàn bộ phương tiện giao thông động cơ đốt trong.

Với các xe ô tô đời cũ, thay vì loại bỏ có thể lắp thêm hệ thống SCR để sử dụng DEF. Làm như vậy, vừa đem lại hiệu quả kinh tế, vừa góp phần giảm phát thải ở ngành giao thông.

Tâm An

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/thay-vi-loai-bo-cach-de-hang-trieu-o-to-cu-giam-nhanh-phat-thai-2456821.html