Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: EPA
Theo báo Guardian, những gì ông Trump làm tiếp theo để trừng phạt Nga có thể định hình nhiệm kỳ tổng thống thứ 2 của ông. Đây sẽ là một bước ngoặt đáng chú ý và là điều những người theo dõi ông Trump như cựu đại sứ Mỹ tại Nga Michael McFaul cho biết họ chưa bao giờ mong đợi.
Chỉ vài tháng trước, một cuộc tranh luận đã bùng nổ xoay quanh việc ông Trump sẽ đưa ra những đề xuất nào cho tổng thống Nga để chấm dứt xung đột ở Ukraine. Theo một báo cáo do các nghị sĩ Dân chủ hàng đầu đệ trình lên Ủy ban Ngân hàng thuộc Thượng viện Mỹ tuần này, chính quyền Trump đã không áp đặt bất kỳ lệnh trừng phạt nào với Nga. Trong khi đó, vào thời gian trước, cứ mỗi 6 tháng, Mỹ lại triển khai ít nhất 16 đợt trừng phạt nhằm vào Nga.
Ban đầu, ông Trump đặt cho Tổng thổng Nga Putin thời hạn 50 ngày nhưng sau đó lại rút ngắn còn 10 ngày. Đại sứ Mỹ tại NATO Matthew Whitaker hôm 5/8 dự đoán: "Các biện pháp trừng phạt thứ cấp và thuế quan chống Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil, những nước mua dầu mỏ của Nga, rõ ràng là bước tiếp theo trong nỗ lực chấm dứt cuộc xung đột Nga - Ukraine".
Tuy nhiên, khi hạn chót tới gần, vẫn còn nhiều hoài nghi về việc ông Trump sẽ tiến xa tới đâu. Ông đã cử đặc phái viên Steve Witkoff tới Moscow lần thứ 5 để đàm phán vào phút chót. Cuối tuần trước, lãnh đạo Nhà Trắng thậm chí thừa nhận, các biện pháp trừng phạt sẽ không tạo ra nhiều ảnh hưởng vì người Nga "khá giỏi né tránh" các biện pháp trừng phạt.
Theo các nhà phân tích, ông Trump đã do dự về các tác động của sức ép kinh tế đối với Nga. Nhiều học giả tin, các lệnh trừng phạt đối với dầu mỏ sẽ tái định hình các mối quan hệ kinh tế và thay đổi thị trường thay vì tạo ra những thay đổi trong hành vi của nhà nước.
Báo cáo gần đây của Trung tâm Chiến lược và nghiên cứu Quốc tế, một tổ chức tư vấn có trụ sở ở Washington cho thấy, 3 năm trừng phạt Nga cho tới nay chỉ là một quá trình chậm chạp. Nga đã đạt tăng trưởng kinh tế ở mức 4% trong các năm 2023 và 2024, giữ tỷ lệ thất nghiệp ở mức đáng kinh ngạc là 2% và thậm chí còn giảm bất bình đẳng xã hội bằng cách duy trì tăng trưởng lương thực tế, mang lại lợi ích không cân xứng cho người Nga ở tầng lớp thấp của bậc thang kinh tế. Các tác giả dự đoán, nền kinh tế Nga có thể chịu được mức trừng phạt hiện tại trong ít nhất 3 năm nữa.
Tuy nhiên, Mỹ và châu Âu có thể tăng thêm áp lực với Nga. Liên minh châu Âu (EU) gần đây đã đưa ra gói trừng phạt mới, bao gồm lệnh cấm mua các sản phẩm dầu mỏ được sản xuất từ dầu thô của Nga từ tháng 1/2026. Gói trừng phạt này lần đầu tiên triển khai lên một nhà máy lọc dầu lớn của Ấn Độ là Nayara Energy. Các nhà máy lọc dầu khác có thể bị trừng phạt, nhưng câu hỏi đặt ra là làm thế nào để lấp đầy khoảng trống cung ứng do mất nguồn dầu mỏ từ Nga.
Trong trường hợp Mỹ tham gia các lệnh trừng phạt cùng EU, nước này sẽ phải đưa ra quyết định chung về việc tiếp tục áp dụng mức trần giá dầu phức tạp, trong khi vẫn phải giữ giá dầu thế giới ở mức thấp. Mức trần này đã được áp dụng trên toàn khối G7 vào tháng 12/2022 và được thực hiện bằng cách rút bảo hiểm khỏi bất kỳ công ty vận tải nào chưa có giấy chứng nhận bán dầu của Nga với giá dưới 60 USD/thùng, nhưng vô số vấn đề đã phát sinh.
Theo cựu Đại sứ Mỹ tại Nga Michael McFaul, điều kiện tiên quyết duy nhất là ông Trump không được lùi bước. Cựu quan chức này nhận xét: "Đe dọa mà không thực hiện là một trong những sai lầm lớn nhất mà bạn có thể mắc phải trong ngoại giao".
Hoài Linh