Thế giới của người sợ siêu AI gây tận thế: Xây hầm trú ẩn, kiếm tiền nhanh nhất có thể

6 giờ trướcBài gốc

Henry, nhà nghiên cứu AI (trí tuệ nhân tạo) trẻ trung, tin rằng có khoảng 50/50 khả năng trong vài năm tới, công nghệ này sẽ trở nên mạnh mẽ và tinh vi đến mức đe dọa sự tồn vong của toàn bộ nhân loại. Công việc hằng ngày của anh là cố ngăn điều này xảy ra, bằng cách làm việc tại một phòng thí nghiệm nhỏ ở Vùng Vịnh, tập trung vào an toàn AI. Anh nghiêm túc với sứ mệnh này: Từ bỏ chuyện tình cảm để toàn tâm toàn ý cho lý tưởng và quyên góp 1/3 thu nhập cho các tổ chức phi lợi nhuận về an toàn AI.

Trong thời gian rảnh, Henry chuẩn bị cho khả năng thất bại, bằng cách xây các hầm trú ẩn sinh học tự chế để bảo vệ gia đình khỏi tận thế do AI gây ra.

Trong cuộc gọi video từ văn phòng, Henry nói với trang Insider rằng thật đáng ngạc nhiên khi việc xây hầm sinh học đủ khả năng chống lại mầm bệnh chết người được tạo bởi siêu AI lại dễ đến vậy. Trước hết, bạn mua một chiếc lều áp suất dương, sau đó gắn nhiều lớp lọc HEPA chuyên dụng ở đầu vào không khí, cuối cùng chất đầy lương thực, nước và vật dụng bảo quản được lâu nhất có thể.

Lều áp suất dương tức bên trong lều luôn được duy trì áp suất cao hơn bên ngoài. Nhờ vậy, không khí từ ngoài (có thể mang bụi, vi khuẩn, vi rút, chất độc hại) sẽ khó lọt vào trong. Loại lều này thường được dùng trong trồng cây, nghiên cứu sinh học hoặc cách ly bệnh truyền nhiễm.

Henry nói căn hầm của anh sẽ “khá rẻ, chắc dưới 10.000 USD, gồm cả lượng thực phẩm cho 3 năm mà tôi sẽ tích trữ trong đó”.

Henry dùng bút danh, vì lo ngại định kiến xã hội dành cho những người chuẩn bị cho tận thế, đặc biệt là nếu lo sợ của anh không thành hiện thực và nhân loại vẫn tồn tại.

Không phải là người duy nhất

Henry không phải là người duy nhất bỏ tiền ra để hành động theo niềm tin và nỗi lo sâu thẳm về AI. Với một nhóm người ở Thung lũng Silicon (bang California, Mỹ), AI không chỉ là làn sóng công nghệ tiếp theo, mà sẽ biến đổi tận gốc xã hội. Với họ, đã hết thời ngồi bàn luận về các viễn cảnh của AI tổng quát (AGI) trong nền tảng nhắn tin Slack hay ở bàn ăn. Thời khắc cho thay đổi triệt để là ngay bây giờ. Những người theo chủ nghĩa duy lý - triết lý gắn liền với Thung lũng Silicon, tập trung cải thiện lý trí và đạo đức con người - ngày càng lo ngại trước rủi ro AI. Ngược lại, phe thúc đẩy khởi nghiệp ngày càng hồ hởi dự đoán tương lai huy hoàng với AI.

AGI được coi là siêu AI có khả năng hiểu, học hỏi và thực hiện các nhiệm vụ đa dạng một cách linh hoạt giống hay vượt trội con người. OpenAI, công ty tạo ra chatbot ChatGPT, định nghĩa AGI là "một hệ thống có tính tự chủ cao, vượt trội hơn con người ở hầu hết công việc có giá trị kinh tế".

Một số người tin rằng chúng ta đang đứng trước kỷ nguyên thịnh vượng dư thừa, nơi gần như toàn bộ lao động trí óc được tự động hóa, mở khóa làn sóng phồn vinh chưa từng có của nhân loại. Nói cách khác, nếu AI có thể thay thế hầu hết công việc trí óc (viết lách, nghiên cứu, lập trình, phân tích…) thì con người sẽ có nhiều thời gian, nguồn lực và năng suất hơn bao giờ hết, dẫn đến giai đoạn phát triển, giàu có và hạnh phúc mới cho nhân loại.

Những người khác lại chuẩn bị cho một thảm họa kinh tế và thực hiện các khoản đầu tư lớn cũng như thay đổi nghề nghiệp tương ứng. Thậm chí có người tin rằng AI chắc chắn sẽ thoát khỏi sự kiểm soát của nhân loại và có khả năng tiêu diệt toàn bộ sự sống hữu cơ (cuộc sống con người và các sinh vật sống khác trên Trái đất – PV). Vì thế, họ rút tiền hưu, tổ chức những “buổi tiệc thác loạn kỳ quặc” và xây hầm sinh tồn.

“Rất nhiều người sau này sẽ nhìn lại sau hai năm tới và nói: Đây là khoảng thời gian mà lẽ ra ta đã có thể làm gì đó. Nhiều người sẽ hối tiếc: Tại sao tôi không bỏ việc để làm điều thực sự quan trọng khi mình còn cơ hội?”, Henry bình luận.

Chuẩn bị cho sự xuất hiện của siêu AI, một số nhân viên công nghệ ở Thung lũng Silicon đã thực hiện nhiều điều kỳ quặc - Ảnh: Getty Images

Từ coi trọng thông minh chuyển sang… ngoại hình

Sau khi chia tay một quan hệ lâu dài vào năm 2024, Apoorva Srinivasan nhận ra mình muốn một kiểu đàn ông khác đi - tất cả vì sự phát triển của AI.

Apoorva Srinivasan, nhà khoa học dữ liệu nghiên cứu y sinh sống tại thành phố Los Angeles (bang California, Mỹ), trước kia thường bị thu hút bởi những anh chàng thông minh và coi trọng trí tuệ hơn vẻ ngoài. Song giờ đây, khi AI tạo sinh đang thay thế ngày càng nhiều công việc trí óc, cô thấy trí thông minh thuần túy không còn quan trọng bằng sự cuốn hút, khả năng tương tác xã hội và ngoại hình. Như Apoorva Srinivasan đã đề cập dí dỏm trong một tweet gần đây trở nên lan truyền: "Nếu bạn thông minh, hãy chuyển sang việc trở nên thú vị/hấp dẫn đi".

Nhiều người mà trang Insider phỏng vấn cũng tin điều tương tự: Khi AI sẽ sớm bao trùm phần lớn đời sống trí tuệ, đời sống xã hội sẽ trở thành yếu tố trung tâm hơn và vẻ ngoài hấp dẫn sẽ càng quan trọng hơn. Với họ, “trí tuệ đã hết thời, nhan sắc và sức mạnh lên ngôi?!”.

“Tôi vốn luôn thích thể hình. Tôi nghĩ rằng việc trở nên cuốn hút, dễ gần, hài hước sẽ trở thành những đặc điểm hiếm hoi khi AI có thể làm hết các công việc trí óc”, Soren Larson, doanh nhân công nghệ ở bang Florida, nói.

Jason Liu, một nhà tư vấn AI, nói rằng anh đã “chuyển hướng” từ lâu. Nhiều năm trước, chấn thương lặp đi lặp lại ở tay đã buộc Jason Liu dừng sự nghiệp kỹ sư phần mềm. Anh đã tái định hình cuộc sống của mình, đắm mình vào các hoạt động giải trí như nhu thuật (jiu jitsu) và gốm sứ, tạo dựng sự nghiệp thứ hai làm tư vấn, cố gắng tối ưu hóa việc ủy thác (giao cho một bên khác thực hiện công việc cụ thể theo thỏa thuận) và thời gian rảnh để giao lưu thay vì lao đầu vào công việc.

“Tôi không muốn được đánh giá vì trí tuệ của mình nữa. Trí tuệ chính là thứ khiến tôi tổn thương thể chất và mất việc”, Jason Liu kể.

Khi trang Insider gọi điện, Jason Liu đang dạo phố Paris (thủ đô Pháp), trong chuyến đi dài ngày khắp thế giới. “Tận hưởng nhàn rỗi chính là cách tôi nghĩ về AGI”, anh nói.

Trân trọng thời gian còn lại

Những người đang định hình lại đời sống xã hội không vì hy vọng, mà bởi nỗi sợ AI.

“Nếu tất cả chúng ta sắp bị một quả bom nguyên tử hủy diệt, hãy để quả bom tìm thấy ta đang làm những việc bình thường và đúng chất con người: Cầu nguyện, làm việc, dạy học, đọc sách, nghe nhạc, tắm cho con, chơi tennis, trò chuyện cùng bạn bè bên cốc bia và bàn phi tiêu chứ không phải co rúm lại như đàn cừu sợ hãi”, nhà văn nổi tiếng C.S. Lewis (người Anh) từng viết năm 1948.

Trong các cuộc trò chuyện về AI với Insider, vài người trích dẫn thẳng câu này và nhiều người khác bày tỏ cảm xúc tương tự: Trân trọng thời gian còn lại.

Ở Công viên Dolores thuộc San Francisco, nhà đầu tư mạo hiểm Vishal Maini nói điều tương tự. “Tôi nghĩ mình nên có chút tư duy ‘danh sách những việc phải làm trước khi chết’ là hợp lý. Hãy làm những gì quan trọng với bạn, khi ta còn thời gian”.

Vishal Maini không chắc liệu chúng ta đang tiến đến một tương lai nơi cuộc sống con người sẽ trở nên thịnh vượng nhờ AI, hay tương lai đen tối hơn mà nhân loại bị "hạ cấp" bởi công nghệ này.

Giữa sự không chắc chắn đó, anh ủng hộ "chủ nghĩa tiền sử tương lai": Chủ động ưu tiên tương tác của con người trong một thế giới tràn ngập nội dung kỹ thuật số cực kỳ hấp dẫn, được cá nhân hóa không giới hạn. "Khi bước vào kỷ nguyên của những bạn đồng hành là AI và trải nghiệm kỹ thuật số ngày càng giàu dopamine, chúng ta có một sự lựa chọn. Bạn có đi vào metaverse (vũ trụ ảo) hoàn toàn, hay ở lại thế giới thực?", anh nói.

Dopamine là chất dẫn truyền thần kinh và một loại hormone quan trọng trong não bộ, cơ thể. Dopamine được mệnh danh là "hormone hạnh phúc" hoặc "hormone cảm giác tốt" vì vai trò then chốt của nó trong việc mang lại cảm giác hưng phấn, vui vẻ và thỏa mãn.

Kiếm tiền nhanh nhất có thể

Một số người đã thay đổi cách quản lý tiền bạc vì AI.

Năm 2020, Daniel Kokotajlo (28 tuổi) dừng tiết kiệm hưu trí. Nhà nghiên cứu này ngày càng lo ngại về mối đe dọa hiện hữu mà AI có thể gây ra cho nhân loại. Daniel Kokotajlo làm việc tại OpenAI từ năm 2022 và nghỉ việc hồi 2024 vì những lo ngại về cách công ty xử lý vấn đề an toàn AI, mà anh vẫn tiếp tục nghiên cứu. Đầu năm nay, Daniel Kokotajlo đã xuất bản AI 2027, bài luận trực tuyến được nhiều người đọc, nêu ra những tiến bộ nhanh chóng trong AI có thể dẫn đến một số tình huống mất kiểm soát, từ cuộc chạy đua vũ trang AI cuối những năm 2020 đến nguy cơ loài người tuyệt chủng vào 2035 bởi AI tung ra hóa chất hủy diệt trên diện rộng?!

Trong một podcast, Trenton Bricken (nhà nghiên cứu tại Anthropic) chia sẻ rằng anh đã ngừng dành dụm hưu trí vì tin AGI sắp đến. “Thật khó tưởng tượng một thế giới mà tôi cứ để tiền nằm im trong tài khoản đến tuổi 60, khi mọi thứ đã hoàn toàn khác”, anh nói.

Nhiều người lo sợ AGI sẽ dẫn đến tận thế thay vì mang lại sự thịnh vượng cho toàn xã hội như Giám đốc điều hành OpenAI và Google DeepMind mong đợi - Ảnh: Internet

Ngược lại, một số dân công nghệ khác lại dốc hết sức kiếm tiền nhanh nhất có thể, trước khi “trò chơi kết thúc” vì lao động trí óc con người trở nên vô dụng.

“Chúng ta chỉ có vài năm để kiếm đủ tài chính. Nếu không, dòng dõi của bạn có thể bị hạ xuống tầng lớp nông nô dưới ách các chúa tể AI”, nhà đầu tư tiền mã hóa có biệt danh Redphone bình luận.

Massey Branscomb, Giám đốc quỹ AI AlphaFund, tuyên bố: “Nếu bạn không đứng ở vị trí then chốt trong các công ty hàng đầu như OpenAI hay Anthropic, mà chỉ sống đời nhân viên làm thuê, thì bạn sẽ bị ra rìa và khi đó mọi thứ sẽ khó khăn hơn nhiều. Những công việc bị AI thay thế sẽ không quay trở lại”.

David Thorstad, phó giáo sư triết học ở Đại học Vanderbilt (Mỹ), lại điềm tĩnh hơn. Dù gia tăng tiết kiệm vì sự bất định quanh AI, David Thorstad cảnh báo chớ vội tin các dự báo cực đoan: “Có nhiều cộng đồng, đặc biệt ở San Francisco Bay Area (khu vực đô thị lớn bao quanh Vịnh San Francisco, bang California - PV), nơi những người rất thông minh cùng sống, đọc cùng diễn đàn, podcast. Khi họ chìm trong một thế giới quan cực đoan về AI, rất khó thoát ra”.

Biến nỗi sợ AI thành cơ hội kinh doanh

Có những người không chỉ chuẩn bị cho khủng hoảng tài chính do AI, mà cả tận thế thật sự do công nghệ này.

Ulrik Horn, doanh nhân đến Mỹ từ Stockholm (thủ đô Thụy Điển), từng làm năng lượng tái tạo, giờ lo về an ninh sinh học. Ulrik Horn lo về “sự sống gương soi” - lĩnh vực nghiên cứu sinh học mới nổi liên quan đến việc tạo ra các dạng sống phản chiếu so với tự nhiên. Cụ thể hơn, ông lo rằng AI có thể thúc đẩy nhanh tiến trình nghiên cứu trong lĩnh vực này và dẫn đến sự ra đời những vũ khí sinh học tàn khốc. Ông tin rằng chỉ trong vòng 5 đến 10 năm nữa, AI sẽ đạt đến khả năng đó.

Sau khi gây quỹ từ thiện để nghiên cứu các biện pháp bảo vệ chống lại các mối đe dọa sinh học, Ulrik Horn đã thành lập Fonix - công ty khởi nghiệp chuyên xây dựng các hầm trú ẩn sinh học với bộ lọc không khí chất lượng cao. Với giá 39.000 USD, bạn có thể mua một hầm trú ẩn để dựng tại nhà khi có dịch bệnh bùng phát. Ulrik Horn cho biết đã nhận được một số đơn đặt hàng trước, dự kiến giao hàng vào năm 2026.

Ulrik Horn không phải người duy nhất biến nỗi sợ AI thành cơ hội kinh doanh.

Ross Gruetzemacher, phó giáo sư phân tích kinh doanh tại Đại học bang Wichita (Mỹ), đang thành lập một công ty tư vấn "khả năng phục hồi" để giúp các doanh nghiệp và cá nhân chuẩn bị cho những cú sốc đáng kể do AI cùng các rủi ro hiện hữu khác. Ross Gruetzemacher đã mua đất ở bang Wyoming (Mỹ) và dự định xây dựng cơ sở an toàn của riêng mình

James Norris, doanh nhân nhiều năm lo lắng về nhiều mối đe dọa với nhân loại, vừa chuyển tới một “nơi trú ẩn sinh tồn” bí mật ở Đông Nam Á, đang cung cấp dịch vụ tư vấn, hỗ trợ thiết lập các nơi trú ẩn cho những người khác. James Norris còn thề không sinh con, vì tin AI sẽ tàn phá thế giới.

“Làm tốt công việc hiện tại vẫn quan trọng hơn”

Bất chấp nỗi lo sợ cá nhân, Daniel Kokotajlo (cựu nhà nghiên cứu OpenAI) lại tỏ ra rất hoài nghi trước những nỗ lực chuẩn bị quyết liệt cho viễn cảnh xấu do AI gây ra ngay lúc này. Anh nói: “Tôi nghĩ khả năng lớn hơn là tất cả chúng ta đều chết, hoặc đều ổn cả”.

Daniel Kokotajlo cho rằng nếu bỏ ra vài tuần thì có thể chuẩn bị một túi khẩn cấp, dựng nơi trú ẩn sinh học và việc đó có thể cứu gia đình anh trong tương lai. Song với Daniel Kokotajlo, làm tốt công việc hiện tại vẫn quan trọng hơn những chuyện đó.

Vài tuần sau khi Insider trò chuyện với Henry, nghiên cứu viên trẻ trong lĩnh vực an toàn AI đã đổi ý và không còn tìm cách tự xây một nơi trú ẩn sinh học nữa. Anh nhận ra rằng mình đã không nghĩ đủ lớn.

Thay vào đó, Henry đang tìm mua đất ở bang California để có thể xây dựng những công trình phòng thủ kiên cố hơn nhằm bảo vệ thêm nhiều bạn bè và người thân.

“Kịch bản chính mà tôi nghĩ tới là một AI siêu trí tuệ bị lệch hướng và chiếm quyền kiểm soát”, anh nói.

Henry muốn chuẩn bị cho một tương lai gần, nơi AI toàn năng phát động chiến tranh chống lại loài người, nhưng “nó vẫn còn một chút đồng cảm và chăm sóc những ai còn sống sót nếu giành phần thắng”.

Sơn Vân

Nguồn Một Thế Giới : https://1thegioi.vn/the-gioi-cua-nguoi-so-sieu-ai-gay-tan-the-xay-ham-tru-an-kiem-tien-nhanh-nhat-co-the-236372.html