Ấn Độ: đàm phán tích cực và tận dụng vùng thương mại tự do
Đối mặt với mức thuế trả đũa 26% từ phía Mỹ, Ấn Độ đã triển khai hàng loạt động thái ngoại giao kinh tế. Bộ Tài chính nước này ước tính mức thuế mới có thể khiến tăng trưởng GDP giảm từ 0,2 - 0,5 điểm phần trăm, đưa mức tăng trưởng năm nay xuống khoảng 6,5%. Mức sụt giảm này không chỉ ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế vĩ mô mà còn gây sức ép lên hoạt động sản xuất, đặc biệt là khu vực xuất khẩu hàng hóa kỹ thuật số, dệt may và hóa chất.
Để ứng phó, Ấn Độ đang xem xét giảm thuế đối với một số mặt hàng của Mỹ, bao gồm nông sản và hàng tiêu dùng cao cấp, nhằm tiến tới một thỏa thuận thương mại toàn diện. Các DN xuất khẩu cũng tận dụng cơ chế Khu thương mại tự do (FTZ) tại Mỹ để trì hoãn hoặc giảm mức thuế phải nộp.
Các quốc gia đang tích cực thích ứng với tình hình thuế quan mới. Ảnh: Hoàng Nam
Bên cạnh đó, New Delhi đang thúc đẩy chiến lược "Hướng Đông" với mục tiêu mở rộng kim ngạch thương mại với ASEAN, đặc biệt là Việt Nam, Indonesia và Thái Lan. Bộ trưởng Thương mại Piyush Goyal nhận định: "Ấn Độ sẽ không bị bó buộc vào bất kỳ thị trường nào. Sự mở rộng chiến lược sang châu Á và Trung Đông là bước đi tất yếu để bảo vệ tăng trưởng xuất khẩu". Theo báo cáo của HSBC, chỉ số PMI ngành sản xuất của Ấn Độ trong tháng 4 đạt 58,4 điểm, mức cao nhất trong vòng một năm gần đây, chủ yếu nhờ đơn hàng xuất khẩu tăng mạnh.
Trung Quốc: trả đũa quyết liệt và chuyển hướng thị trường
Bị Mỹ áp thuế lên tới 145% với nhiều nhóm hàng, Trung Quốc đã đáp trả bằng mức thuế 125% đối với hàng hóa Mỹ và đồng thời hạn chế xuất khẩu đất hiếm, nguyên liệu đầu vào quan trọng trong lĩnh vực công nghệ cao. Đây được xem là đòn phản công mạnh mẽ không chỉ về kinh tế mà còn mang tính chiến lược, trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ Mỹ - Trung ngày càng gay gắt. Ông Zhang Xiangchen, Phó đại diện thường trực của Trung Quốc tại Tổ chức Thương mại Thế giới WTO, phát biểu: "Không một quốc gia nào có thể đơn phương làm gián đoạn thương mại toàn cầu mà không vấp phải sự điều chỉnh từ phần còn lại của thế giới".
Ngoài biện pháp trả đũa, các DN Trung Quốc đang tích cực mở rộng thị trường xuất khẩu sang khu vực Trung Đông, Mỹ Latinh và Đông Nam Á. Tại Quảng Châu, công ty VR Zhuoyuan cho biết doanh thu từ Mỹ hiện chỉ chiếm chưa đến 10%, trong khi đơn hàng từ Brazil, Mexico và Ả Rập Xê Út đang tăng đều.
Theo Bộ Thương mại Trung Quốc, các DN nước này cũng được khuyến khích tăng cường hiện diện trong sáng kiến “Vành đai và Con đường” nhằm xây dựng mạng lưới thị trường dài hạn. Ngoài ra, chính quyền địa phương tại Thâm Quyến và Thượng Hải đang hỗ trợ chi phí logistics cho DN vừa và nhỏ để thâm nhập thị trường châu Phi.
Thái Lan: tái cơ cấu thị trường nông sản, nhập khẩu có điều chỉnh
Thái Lan đang nỗ lực đàm phán với phía Mỹ sau khi bị đưa vào danh sách quốc gia có thể chịu thuế 36%. Theo Thủ tướng Thái Lan, vòng đàm phán đã bị hoãn để Bangkok có thời gian xem xét lại các điều khoản quan trọng, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp. Việc đàm phán được kỳ vọng sẽ đạt tiến triển vào quý III năm nay. Theo chuyên gia kinh tế Thiraphong Chansiri, Chủ tịch Tập đoàn Thai Union: “Chúng tôi cần một môi trường thương mại linh hoạt và các hiệp định thương mại song phương mới để bảo đảm đầu ra ổn định cho ngành nông nghiệp".
Đáng chú ý, nước này đã tăng cường nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ như khí hóa lỏng, thịt bò và thiết bị hàng không như một cách thể hiện thiện chí. Tuy nhiên, xuất khẩu gạo, ngành mũi nhọn của Thái Lan lại đang gặp khó khăn. Theo số liệu của Bộ Thương mại Thái Lan, giá gạo thơm đã tăng từ 1.000USD lên 1.500USD mỗi tấn, khiến sản phẩm của Thái mất lợi thế cạnh tranh so với gạo nhài của Việt Nam (giá khoảng 580USD/tấn). Trong khi đó, các DN logistics và kho bãi Thái Lan đang đề xuất gói ưu đãi thuế nội địa để khuyến khích xuất khẩu sang châu Âu và Nam Á, giảm phụ thuộc vào thị trường Mỹ.
Vương quốc Anh: xem xét lại chính sách nhập khẩu và mở cửa có điều kiện
Chính phủ Anh đang xem xét điều chỉnh chính sách miễn thuế cho hàng nhập khẩu dưới 135 bảng, nhằm hạn chế tình trạng hàng giá rẻ Trung Quốc lách qua kẽ hở thuế quan sau lệnh cấm từ Mỹ. Song song đó, Anh cũng đẩy mạnh quản lý hậu kiểm để ngăn gian lận thương mại thông qua các nền tảng mua sắm xuyên biên giới. Bộ trưởng Thương mại Quốc tế Greg Hands cũng nhấn mạnh: “Chúng tôi sẽ bảo đảm các điều khoản thương mại mới vừa thúc đẩy tăng trưởng, vừa bảo vệ lợi ích lâu dài của các ngành chiến lược trong nước”.
Bên cạnh việc siết chặt quy định, Vương quốc Anh cũng đang đàm phán để hạ thuế đối với ô tô và nông sản Mỹ như một phần trong nỗ lực đạt được thỏa thuận thương mại song phương. Bộ trưởng Tài chính Rachel Reeves khẳng định việc giảm thuế không đi kèm hạ chuẩn về an toàn thực phẩm hoặc chất lượng hàng hóa. Theo phản hồi từ khối bán lẻ, các chuỗi như Tesco hay Sainsbury’s ủng hộ điều chỉnh này, trong khi khối DN nhỏ vẫn tỏ ra thận trọng. Một chuyên gia từ Viện Nghiên cứu Chính sách công London nhận định: “Thương mại Anh - Mỹ sẽ phụ thuộc vào khả năng cân bằng giữa tự do thương mại và bảo hộ ngành trong nước”.
Brazil: luật đáp trả thương mại và mở rộng quan hệ đa phương
Đáp lại chính sách thuế quan từ Mỹ, trong đó có thuế 25% với thép và 10% với các nhóm hàng khác, Quốc hội Brazil đã thông qua một đạo luật cho phép chính phủ áp dụng biện pháp trả đũa tương xứng. Ông Geraldo Alckmin, Phó Tổng thống kiêm Bộ trưởng Phát triển Công nghiệp Brazil, khẳng định: “Chúng tôi sẽ không để bất kỳ đối tác thương mại nào ép buộc Brazil vào vị trí bất lợi. Sự chủ động về chính sách thương mại là điều kiện tiên quyết cho phát triển bền vững”. Theo Bộ Ngoại giao Brazil, đây là công cụ pháp lý cần thiết để bảo vệ ngành sản xuất trong nước và giữ thế chủ động trong thương mại toàn cầu.
Song song với đó, Brazil cũng đang nỗ lực đa dạng hóa thị trường xuất khẩu. Nước này đã ký kết các hiệp định thương mại với Singapore, các nước thuộc khối Mercosur và đang chờ phê chuẩn thỏa thuận với Liên minh châu Âu.
Một báo cáo từ Trung tâm Thương mại Quốc tế (ITC) cho thấy Mỹ hiện chiếm gần 20% tổng kim ngạch xuất khẩu của Brazil, tỷ lệ mà nước này đang tìm cách giảm thiểu trong tương lai gần. Ngoài ra, Brazil đang đầu tư mạnh vào hạ tầng cảng biển và công nghệ kiểm định chất lượng để nâng cao năng lực cạnh tranh hàng xuất khẩu, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp và thực phẩm chế biến.
Hoàng Nam