Cảnh người dân đốt rơm rạ. Ảnh chụp màn hình
Mỗi năm khi mùa đông tới, bầu trời nhiều quốc gia châu Á lại mù mịt khói bụi do người nông dân đốt rơm rạ. Đó cũng là nguyên nhân khiến các thành phố như Lahore của Pakistan hay thành phố New Delhi của Ấn Độ, và ngay cả thủ đô Hà Nội của nước ta… đứng đầu danh sách những thành phố ô nhiễm nhất thế giới.
Những đám khói mù mịt cản trở tầm nhìn giao thông. Đây là hình ảnh thường thấy tại Thái Lan trong mùa gặt vụ Thu Đông.
Những gì còn sót lại từ rơm rạ cháy bốc lên cao, tạo thành các hạt nhỏ li ti trong không khí, hay còn gọi là bụi mịn PM 2.5, có kích thước nhỏ hơn sợi tóc người. Các hạt bụi mịn này có thể dễ dàng hấp thụ vào cơ thể người và gây ra nhiều bệnh hô hấp nguy hiểm, thậm chí có thể gây chết người.
Để hạn chế tình trạng này, chính quyền các tỉnh miền Bắc Thái Lan đã ban hành lệnh phạt hành chính hay thậm chí phạt tù với những người nông dân đốt rơm rạ gây ô nhiễm không khí.
Trước đây, cũng như bao gia đình khác tại Ấn Độ, gia đình ông Ranjit Singh, một nông dân tại làng Nod, tỉnh Runjab thường đốt rơm rạ sau khi thu hoạch lúa để làm sạch ruộng đồng. Thế nhưng từ vài năm trở lại đây, ông đã từ bỏ thói quen này để áp dụng phương pháp phủ rơm rạ.
Để chuyển đổi được hoàn toàn sang phương pháp mới, thiếu hụt máy móc là vấn đề lớn mà người nông dân cần các cơ quan chức năng hỗ trợ.
Tại Việt Nam, thói quen đốt rơm rạ vụ mùa thu đông cũng khiến không khí tại các thành phố lớn đặc quánh khói bụi. Tại nhiều vùng nông thôn, các phương pháp dùng chế phẩm sinh học để ủ rơm rạ thành phân bón hữu cơ, hay đưa máy móc vào thu gom rơm rạ đang ngày càng phổ biến. Rơm rạ cũng là nguồn nguyên liệu trồng nấm rơm, hay chế biến thành các sản phẩm phục vụ đời sống hàng ngày khác như chổi quét.
Rất nhiều cách làm, mô hình hiệu quả đang cho thấy rơm rạ là tài nguyên của nhà nông. Nếu tận dụng tốt tài nguyên này người dân có có thêm được một khoản thu nhập đáng kể.
R.G