Thế giới thừa lương thực, nhưng nạn đói vẫn hiện diện

8 giờ trướcBài gốc

Một điểm cấp phát đồ ăn cho người bị ảnh hưởng bởi xung đột không thể tiếp cận các nỗ lực cứu trợ quốc tế tại Sudan. Ảnh: Reuters

Nhiều yếu tố khiến nạn đói vẫn hiện diện

Những ngày gần đây, truyền thông quốc tế dẫn thống kê từ các tổ chức của Liên hợp quốc cho biết, khoảng 733 triệu người đang phải đối mặt với tình trạng thiếu lương thực trên toàn cầu. Khoảng 71,5% người dân ở các nước thu nhập thấp không đủ khả năng chi trả cho chế độ ăn uống lành mạnh, cao hơn nhiều so với 6,3% tại các nước có thu nhập cao.

Một thực tế đáng buồn hiện nay là nạn đói vẫn diễn ra, trong khi sản lượng lương thực trên thế giới không ngừng gia tăng, đủ để nuôi sống nhiều người hơn dân số toàn cầu. Cùng với đó, sự phát triển về công nghệ song hành cùng sản lượng nông nghiệp gia tăng đã không thể giúp tất cả mọi người có cơ hội tiếp cận thực phẩm an toàn với giá cả phải chăng.

Từ thực trạng này, vấn đề quyền được tiếp cận thực phẩm để có cuộc sống tốt đẹp hơn và tương lai tươi sáng hơn đang được cộng đồng quốc tế đề cao. Trong các thông điệp đều nhấn mạnh tầm quan trọng của sự đa dạng, dinh dưỡng, khả năng chi trả, tiếp cận cũng như tính an toàn và bền vững của thực phẩm.

Trên thực tế, dù lương thực của toàn cầu không thiếu, nhưng nạn đói vẫn không ngừng gia tăng mức độ trầm trọng tại một số nơi trên thế giới. Nguyên nhân được xác định là do thiên tai, suy thoái kinh tế và xung đột vũ lực. Từ đó, cộng đồng quốc tế đang cho thấy nhiều hơn các nỗ lực bảo đảm cho tất cả mọi người đều có thể tiếp cận thường xuyên và đầy đủ các loại thực phẩm đa dạng, an toàn và bổ dưỡng.

Phân tích từ giới chuyên gia chỉ ra rằng, chế độ ăn uống không lành mạnh là nguyên nhân hàng đầu gây ra mọi hình thức suy dinh dưỡng như thiếu vi chất dinh dưỡng và béo phì. Đây cũng là tình trạng tồn tại ở hầu hết các quốc gia và hiện hữu ở mọi tầng lớp kinh tế xã hội.

Báo cáo của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc (FAO) năm 2022 về xu hướng bất bình đẳng an ninh lương thực và kết quả dinh dưỡng cũng cho thấy, châu Phi là khu vực có các chỉ số tỷ lệ đáng lo ngại nhất. Cụ thể: 20,2% dân số suy dinh dưỡng; 57,9% dân số mất an ninh lương thực; 85% người dân không thể chi trả cho bữa ăn lành mạnh.

Còn theo ước tính của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hiện có hơn 1 tỷ người trên thế giới bị béo phì. Riêng tại châu Âu, báo cáo của WHO về hành vi sức khỏe ở trẻ em trong độ tuổi đi học (HBSC) cho thấy mối liên hệ đáng lo ngại giữa tình trạng kinh tế-xã hội và thói quen ăn uống không lành mạnh, khi thanh thiếu niên từ các gia đình có thu nhập thấp ngày càng có xu hướng tiêu thụ đồ uống có đường, ăn ít trái cây và rau.

Cần khẩn trương hành động

Các báo cáo cũng chỉ ra rằng, bên cạnh vấn đề thu nhập, an toàn thực phẩm cũng là nhân tố quyết định đối với tình trạng dinh dưỡng và sức khỏe của người dân. Theo đó, hơn 600 triệu người đã bị ốm và hơn 420 người tử vong mỗi năm do ăn phải thực phẩm nhiễm khuẩn, virus, ký sinh trùng, chất độc hại, hóa chất... Nhiều nghiên cứu từ các tổ chức y khoa quốc tế cũng cho thấy, các chất ô nhiễm trong không khí như nitơ oxit, ozone, carbon gây hại đến năng suất cây trồng, chất lượng dinh dưỡng và độ an toàn của lương thực. Nghiên cứu của Trung tâm Sinh thái và Thủy văn Anh ước tính, mỗi năm ozone làm giảm sản lượng lúa mì, gạo, ngô và đậu nành ở mức 227 triệu tấn trên thế giới.

Mặt khác, thuốc trừ sâu, phân bón hóa học đã giúp tăng đáng kể sản lượng thu hoạch. Tuy nhiên, việc sử dụng thiếu kiểm soát đã đặt ra những vấn đề về an toàn thực phẩm, dinh dưỡng. Thuốc trừ sâu không chỉ diệt sâu bọ có hại, mà còn làm giảm số lượng các loài côn trùng thụ phấn, ảnh hưởng đến năng suất cây trồng. Các chất dư thừa trong phân bón như nitơ, phốt pho có thể ngấm vào đất, nước, gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến sức khỏe động vật và chuỗi thức ăn của con người.

Một trong những yếu tố quan trọng khác dẫn đến tình trạng nơi thừa lương thực, nơi thì thiếu thốn là do xung đột lan rộng và kéo dài. Nguyên nhân này gây ảnh hưởng đến gần 50% số người bị đói cấp tính, tương đương 135 triệu người tại 20 quốc gia. Cùng với đó, biến đổi khí hậu cũng là nguyên nhân gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến những người nghèo ở nông thôn vì làm giảm đáng kể sản lượng và năng suất nông nghiệp. Đây là nguyên nhân làm gia tăng những yếu tố tác động tiêu cực đến cây trồng, thay đổi thành phần dinh dưỡng của một số cây lương thực chính.

Trong thời gian qua, nhiều quốc gia và khu vực đã buộc phải hành động khẩn trương để bảo đảm an ninh lương thực, chất lượng thực phẩm, duy trì nguồn cung bền vững. Nổi bật trong đó, Liên minh châu Âu (EU) đưa ra Chiến lược Từ trang trại đến bàn ăn (F2F) với mục tiêu giảm 50% việc sử dụng và nguy cơ sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hóa học. Đồng thời giảm ít nhất 20% lượng phân bón sử dụng; 25% diện tích đất nông nghiệp được chuyển đổi sang canh tác hữu cơ. Đặc biệt, Ủy ban châu Âu đã tạo điều kiện để đưa ra thị trường thuốc trừ sâu có chứa hoạt chất sinh học, xúc tiến thiết lập hệ thống ghi nhãn thực phẩm bền vững, bao gồm các sản phẩm hữu cơ thông qua Kế hoạch hành động cho nông nghiệp hữu cơ 2020 - 2026.

Theo FAO, an ninh lương thực là trạng thái mà mọi người có quyền tiếp cận thực phẩm một cách an toàn, bổ dưỡng, đầy đủ mọi lúc mọi nơi để duy trì cuộc sống khỏe mạnh và năng động. Từ đó, đảm bảo quyền tiếp cận thực phẩm được coi là yếu tố quan trọng để đạt được sự ổn định xã hội, kinh tế và chính trị trên diện rộng. Bằng cách áp dụng các chính sách và chiến lược bao trùm để thúc đẩy quyền tiếp cận thực phẩm, các quốc gia có thể mở đường cho một tương lai công bằng và bền vững hơn.

Mới đây, FAO và các cơ quan của Liên hợp quốc công bố báo cáo về tình trạng an ninh lương thực và dinh dưỡng trên thế giới năm 2024 (SOFI 2024). Trong đó ước tính, năm 2023 có khoảng từ 713 triệu đến 757 triệu người bị suy dinh dưỡng. Trong khi đó, giá thực phẩm không ngừng tăng, đẩy chi phí trung bình của một chế độ ăn uống lành mạnh lên cao, đạt 3,96 USD/người/ngày theo sức mua tương đương (PPP) vào năm 2022.

Thanh Trúc

Nguồn Biên Phòng : https://bienphong.com.vn/the-gioi-thua-luong-thuc-nhung-nan-doi-van-hien-dien-post482508.html