Thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù để triển khai các dự án lớn, quan trọng tại Thủ đô

4 giờ trướcBài gốc

Nghị quyết đặt ra khuôn khổ pháp lý linh hoạt nhưng chặt chẽ, phân cấp mạnh mẽ cho chính quyền TP Hà Nội, đồng thời nhấn mạnh yêu cầu công khai, minh bạch, phòng chống tham nhũng, lãng phí và bảo đảm hài hòa lợi ích của Nhà nước, người dân và doanh nghiệp.

Phân cấp mạnh mẽ thẩm quyền, rút ngắn thủ tục đầu tư

Nghị quyết số 258/2025/QH15 quy định thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù về đầu tư, quy hoạch, đô thị, kiến trúc, xây dựng, đất đai và tài chính để thực hiện các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Thủ đô. Các dự án thuộc phạm vi điều chỉnh bao gồm dự án đầu tư công, dự án PPP, dự án đầu tư theo Luật Đầu tư cần triển khai ngay theo chỉ đạo của các cơ quan có thẩm quyền; các dự án có quy mô tổng mức đầu tư từ 30.000 tỷ đồng trở lên; dự án thu hút nhà đầu tư chiến lược; dự án cải tạo, chỉnh trang, tái thiết đô thị; cũng như các dự án xử lý điểm nghẽn cấp bách về giao thông, úng ngập, ô nhiễm môi trường và trật tự đô thị.

Ảnh minh họa

Đối tượng áp dụng của Nghị quyết là các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, cùng các tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài có liên quan. Việc áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù được đặt trên nguyên tắc nâng cao chất lượng, hiệu quả đầu tư xây dựng, đáp ứng yêu cầu phát triển Thủ đô trong giai đoạn mới; đồng thời bảo đảm đúng đối tượng, đúng mục đích, công khai, minh bạch, tiết kiệm, hiệu quả, phòng chống tham nhũng, lãng phí, lợi ích nhóm và mọi biểu hiện trục lợi.

Một trong những nội dung quan trọng của Nghị quyết là việc phân định rõ thẩm quyền quyết định, chấp thuận chủ trương đầu tư. Theo đó, HĐND TP Hà Nội quyết định chủ trương đầu tư đối với các dự án đầu tư công, dự án PPP không sử dụng vốn ngân sách trung ương thuộc phạm vi Nghị quyết. Chủ tịch UBND TP Hà Nội được chấp thuận chủ trương đầu tư đối với các dự án đầu tư theo Luật Đầu tư, trừ một số lĩnh vực đặc biệt như điện hạt nhân, viễn thông có hạ tầng mạng, casino, các dự án có nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường hoặc liên quan đến quốc phòng, an ninh.

HĐND TP Hà Nội được giao quy định chi tiết về nội dung, hồ sơ, điều kiện, tiêu chí, trình tự, thủ tục lập, thẩm định và quyết định chủ trương đầu tư, chấp thuận và điều chỉnh chủ trương đầu tư. Trường hợp cần áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt khác với quy định của luật hiện hành, UBND TP Hà Nội có trách nhiệm báo cáo Chính phủ để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho phép, sau đó báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Cơ chế đặc biệt trong lựa chọn nhà đầu tư, khởi công dự án

Nghị quyết cho phép áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt đối với các dự án lớn, quan trọng. Đối với một số dự án cần triển khai ngay, việc lựa chọn nhà đầu tư có thể được thực hiện trước khi quyết định hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư. Các dự án này cũng được thực hiện đồng thời thủ tục về quy hoạch và khởi công xây dựng cùng với thủ tục đầu tư.

Đáng chú ý, nhà đầu tư và chủ đầu tư không phải thực hiện thủ tục xin cấp giấy phép xây dựng, nhưng phải chịu trách nhiệm hoàn thiện đầy đủ các điều kiện theo quy định trong thời hạn 6 tháng kể từ ngày khởi công. Trường hợp không thực hiện đúng cam kết, nhà đầu tư có thể bị xử lý theo hợp đồng hoặc bị thu hồi, chấm dứt dự án và chịu trách nhiệm trước pháp luật về các hậu quả phát sinh.

Nghị quyết quy định trên địa bàn TP Hà Nội chỉ lập một Quy hoạch tổng thể Thủ đô, thay thế Quy hoạch Thủ đô và Quy hoạch chung Thủ đô hiện hành. Quy hoạch tổng thể này có giá trị pháp lý như quy hoạch tỉnh và quy hoạch chung thành phố, là căn cứ để lập, thẩm định, phê duyệt các quy hoạch đô thị và nông thôn, cũng như để đánh giá sự phù hợp của các dự án đầu tư.

Đối với các dự án cần triển khai ngay theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền nhưng chưa có trong quy hoạch, Nghị quyết cho phép thực hiện và cập nhật vào Quy hoạch tổng thể Thủ đô khi điều chỉnh. Chủ tịch UBND TP Hà Nội được phê duyệt Quy hoạch tổng thể Thủ đô sau khi lấy ý kiến các bộ, ngành và được HĐND TP thông qua.

Bên cạnh đó, Nghị quyết cho phép áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn khi điều chỉnh quy hoạch để phục vụ triển khai dự án; không phải lập nhiệm vụ quy hoạch đối với quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết; và trong một số trường hợp, không phải tổ chức thi tuyển phương án kiến trúc đối với các công trình thuộc phạm vi dự án đặc biệt.

Cơ chế linh hoạt về thu hồi đất, bồi thường và tái định cư

Về đất đai, Nghị quyết cho phép TP Hà Nội sử dụng ngân sách và các nguồn vốn hợp pháp khác để thực hiện dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư độc lập trước khi phê duyệt chủ trương đầu tư đối với một số dự án trọng điểm. Ngoài các trường hợp thu hồi đất theo Luật Đất đai, HĐND TP được quyết định từng trường hợp thu hồi đất cụ thể để thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Nghị quyết quy định mức bồi thường, hỗ trợ, tái định cư có thể cao hơn quy định chung, tối đa gấp hai lần, tùy từng loại dự án. Thành phố cũng được tạm giao một phần đất để khởi công xây dựng công trình, song nhà đầu tư phải tuân thủ chặt chẽ các điều kiện và thời hạn theo quy định.

Đối với các dự án thực hiện theo hình thức hợp đồng BT, UBND TP Hà Nội được phân chia dự án tổng thể thành các dự án thành phần, xác định quỹ đất thanh toán tương ứng, thực hiện cơ chế bù trừ chênh lệch giá trị và có biện pháp bảo đảm thực hiện hợp đồng, xử lý nghiêm trường hợp chậm tiến độ.

Nghị quyết cho phép TP Hà Nội sử dụng kết dư ngân sách cấp Thành phố để ưu tiên bố trí vốn cho các dự án đầu tư công lớn, quan trọng, đồng thời tạo điều kiện để các ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài chủ động cấp tín dụng cho các dự án này theo quy định pháp luật. Trường hợp vượt giới hạn cấp tín dụng, có thể thực hiện hợp vốn hoặc báo cáo Ngân hàng Nhà nước xem xét, quyết định.

Đối với các dự án xử lý cấp bách về ùn tắc giao thông, úng ngập, ô nhiễm môi trường và trật tự đô thị, Nghị quyết cho phép áp dụng cơ chế đầu tư công khẩn cấp và lệnh xây dựng khẩn cấp nhằm sớm khắc phục các điểm nghẽn, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

Cải tạo, chỉnh trang và tái thiết đô thị theo cơ chế đặc thù

Nghị quyết trao thẩm quyền cho UBND TP Hà Nội quyết định các biện pháp cải tạo, chỉnh trang, tái thiết khu vực đô thị theo quy hoạch, bao gồm phá dỡ, xây dựng lại chung cư xuống cấp, cải tạo một hoặc nhiều ô phố đô thị. Chủ đầu tư được giao lập quy hoạch chi tiết dự án, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt; trong một số trường hợp, có thể điều chỉnh chỉ tiêu quy hoạch, kiến trúc và dân số vượt quy định hiện hành trên cơ sở cân đối tổng thể.

Trường hợp đã có trên 75% chủ sở hữu nhà và người sử dụng đất đồng thuận phương án quy hoạch, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, cơ quan có thẩm quyền được quyết định biện pháp cưỡng chế để triển khai dự án. HĐND TP chịu trách nhiệm toàn diện trong việc quyết định danh mục các dự án cải tạo, chỉnh trang, tái thiết đô thị, bảo đảm không phát sinh khiếu kiện phức tạp, mất an ninh trật tự.

Nghị quyết quy định rõ trách nhiệm của Chính phủ, HĐND và UBND TP Hà Nội trong tổ chức triển khai, giám sát và đánh giá việc thực hiện. Chính phủ có trách nhiệm chỉ đạo, thanh tra, kiểm tra, sơ kết sau 3 năm và tổng kết sau 5 năm thực hiện, báo cáo Quốc hội theo quy định. Các nhà đầu tư, nhà thầu được lựa chọn phải cam kết từ bỏ quyền khởi kiện Nhà nước Việt Nam ra các cơ quan tài phán quốc tế.

Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 12/12/2025 và được thực hiện trong thời hạn 5 năm. Các cơ chế, chính sách đặc thù sẽ được xem xét kế thừa khi sửa đổi, bổ sung Luật Thủ đô, đồng thời tạo cơ sở pháp lý quan trọng để Thủ đô Hà Nội triển khai hiệu quả các dự án lớn, quan trọng, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới.

Hồng Thái

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/thi-diem-co-che-chinh-sach-dac-thu-de-trien-khai-cac-du-an-lon-quan-trong-tai-thu-do.945283.html