Thí điểm thị trường tài sản số: Cơ hội mới cho doanh nghiệp và nhà đầu tư

5 giờ trướcBài gốc

Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường tài sản số, có hiệu lực từ ngày 9/9/2025, với thời gian thí điểm 5 năm. Quyết định này mở ra cơ hội huy động vốn và phát triển dịch vụ tài chính số cho doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Hình ảnh minh họa đồng tiền điện tử Bitcoin. Ảnh: REUTERS/TTXVN phát

Việc thí điểm nhắm tới các công ty chứng khoán, ngân hàng, doanh nghiệp công nghệ và nhà đầu tư, dự kiến tác động tới diễn biến cổ phiếu của các định chế tài chính khi tham gia thị trường tài sản số. Theo quy định, doanh nghiệp muốn lập sàn giao dịch tài sản mã hóa phải có vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng; trong đó ít nhất 35% vốn do hai trong năm nhóm tổ chức góp vốn gồm: ngân hàng thương mại, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, công ty bảo hiểm và doanh nghiệp công nghệ. Yêu cầu này vừa tạo áp lực, vừa là lợi thế cho các định chế tài chính mạnh, vốn có hạ tầng, kinh nghiệm quản trị rủi ro và hệ thống công nghệ.

Ông Tô Trần Hòa, Phó Trưởng ban Phát triển thị trường Chứng khoán (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước) nhận định, sàn tài sản số đóng vai trò tương đương một sở giao dịch chứng khoán, công ty lưu ký và công ty chứng khoán cộng lại, đòi hỏi vận hành ổn định, minh bạch và bảo mật ở mức cao.

Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phát triển khách hàng cá nhân tại Chứng khoán Yuanta Việt Nam cho biết, việc thí điểm tạo ra kênh huy động vốn mới cho doanh nghiệp, bổ sung bên cạnh các công cụ truyền thống như vay ngân hàng, IPO cổ phiếu và phát hành trái phiếu. Giai đoạn thử nghiệm hiện chỉ mở cho nhà đầu tư nước ngoài và Bộ Tài chính yêu cầu giao dịch chỉ thực hiện trên các tài sản được cấp phép. Nhờ có hạ tầng và kinh nghiệm quản trị rủi ro, các ngân hàng và công ty chứng khoán có thể nhanh chóng tận dụng cơ hội từ thị trường này.

Chuyên gia tài chính Phan Dũng Khánh nhận định, Việt Nam có nhiều nhà đầu tư sẵn sàng nộp thuế và giao dịch trên các nền tảng chính thức để được pháp luật bảo vệ. Với định hướng xây dựng hai trung tâm tài chính quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng, bên cạnh tài chính truyền thống, tài chính số là mảnh ghép quan trọng. Số liệu của Chainalysis 2025 cho thấy Việt Nam xếp hàng đầu về Chỉ số chấp nhận tài sản mã hóa, mức độ phổ cập cao gấp 3–4 lần trung bình toàn cầu. Báo cáo của Triple-A năm 2024 ghi nhận hơn 20% dân số sở hữu tài sản số, và giai đoạn 2023–2024 thu hút khoảng 105 tỷ USD dòng vốn từ thị trường blockchain.

Theo quy định mới, mọi giao dịch tiền mã hóa tại Việt Nam phải thực hiện qua sàn được Bộ Tài chính cấp phép. Nhà đầu tư đang giao dịch trên sàn quốc tế cần chủ động chuyển tài sản về sàn trong nước; nếu không, sau 6 tháng, cá nhân có thể bị xử phạt hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự. Nhà đầu tư tuân thủ nghĩa vụ công bố thông tin về thuế và quản lý rủi ro tương tự như chứng khoán, cho đến khi có chính sách thuế riêng cho thị trường tiền mã hóa.

Nhiều công ty chứng khoán đã chủ động chuẩn bị tham gia thị trường tài sản số. Công ty cổ phần Chứng khoán SSI (SSI) lập công ty con SSI Digital từ năm 2022 với vốn 200 tỷ đồng, hợp tác cùng Tether, U2U Network và Amazon Web Services để phát triển hạ tầng tài chính số, blockchain và điện toán đám mây.Công ty cổ phần Chứng khoán VIX góp 150 tỷ đồng để thành lập Công ty cổ phần Sàn giao dịch tài sản mã hóa VIX (VIXEX), đặt trụ sở tại Hà Nội. Trong khi đó, TCEX (Techcom) nâng vốn điều lệ lên 101 tỷ đồng, với sự góp vốn của Công ty cổ phần Chứng khoán Kỹ thương (TCBS), TechcomCapital và cá nhân ông Nguyễn Xuân Minh.

Ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch SSI nhấn mạnh, tài sản số là lĩnh vực hấp dẫn nhưng rất rủi ro và nhiều cạm bẫy, nhà đầu tư cần hiểu rõ trước khi tham gia.

Hình ảnh minh họa đồng tiền điện tử bitcoin. Ảnh: REUTERS/TTXVN

Giới chuyên gia nhận định đây là giai đoạn “chuyển mình” từ thị trường tự phát sang thị trường có quản lý, an toàn và bền vững. Họ đề xuất các tiêu chí: cơ chế cấp phép rõ ràng, tiêu chuẩn vốn, quản trị minh bạch; bảo đảm an toàn lưu ký, tách biệt tài sản khách hàng; tuân thủ các quy định về phòng chống rửa tiền (AML) và xác minh danh tính khách hàng (KYC), giám sát thị trường và phòng chống thao túng giá.

Việt Nam có thể tận dụng lợi thế nội địa, như kênh nạp rút bằng đồng Việt Nam (on-ramp VND) an toàn, dịch vụ hỗ trợ 24/7 bằng tiếng Việt, đồng thời áp dụng các chuẩn quốc tế về bảo vệ người dùng. Việc học hỏi kinh nghiệm từ châu Âu, Singapore, HongKong (Trung Quốc) và Dubai sẽ giúp xây dựng chuẩn mực quốc tế cho các sàn giao dịch tại Việt Nam.

Ông Phan Đức Trung – Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam nhấn mạnh, thách thức lớn nhất hiện nay là nguồn nhân lực. Thị trường chủ yếu do nhà đầu tư tự phát, trong khi lực lượng nhân sự cho cơ quan quản lý, đơn vị cung cấp dịch vụ và đào tạo kiến thức cho người tham gia đều còn thiếu.

Đặc biệt, Việt Nam đang thiếu nhân sự được cấp chứng chỉ phòng chống rửa tiền quốc tế như Hiệp hội các chuyên gia chống rửa tiền được chứng nhận (ACAMS), vốn đòi hỏi 2–3 năm học tập và chi phí tối thiểu 18.000 USD. Ông Trung đánh giá, để thị trường trưởng thành, chúng ta cần tối thiểu 3–5 năm học hỏi từ kinh nghiệm hơn một thập kỷ của thị trường toàn cầu.

Theo ông Trung, quy định vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng là điểm khác biệt so với nhiều quốc gia khác – nơi họ tập trung hơn vào tiêu chuẩn công nghệ, bảo hiểm và kiểm soát rửa tiền. Đây là cách để Việt Nam bảo đảm an toàn trong giai đoạn đầu, nhưng để vận hành hiệu quả chỉ có khoảng 2–3 sàn có đủ năng lực. Thách thức còn nằm ở quy định về lưu ký, tách bạch giao dịch, cũng như việc đáp ứng yêu cầu an toàn thông tin cấp độ 4. Ông Trung lưu ý, ngay cả khi được cấp phép, việc vận hành hiệu quả để phục vụ nhà đầu tư, tạo ra nguồn thu và đóng góp cho thị trường cũng không hề dễ dàng.

Một điểm đáng chú ý khác là quy định chỉ cho phép nhà đầu tư nước ngoài mua tài sản mã hóa trong giai đoạn thí điểm. Ông Trung cho rằng, quy định này giúp bảo vệ thị trường ngoại hối nhưng có thể làm giảm tính hấp dẫn ban đầu. Vì vậy, các doanh nghiệp và cơ quan quản lý cần có kế hoạch nâng cao sức hút của thị trường Việt Nam so với các sân chơi quốc tế.

Với khung pháp lý này, dự kiến khoảng 5 sàn giao dịch tài sản số sẽ được thí điểm, đồng thời có khả năng kết nối với các sàn quốc tế để bảo đảm thanh khoản và cạnh tranh. Đây là bước đi quan trọng để thu hút đầu tư công nghệ, tạo việc làm trong các lĩnh vực an ninh mạng, quản trị rủi ro và blockchain – những mảng mà Việt Nam đang cần thúc đẩy.

Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP đánh dấu lần đầu Việt Nam có khung pháp lý điều chỉnh tài sản số, cho phép triển khai thí điểm sàn giao dịch chuyên biệt, minh bạch và an toàn. Chính sách thí điểm vừa bảo vệ nhà đầu tư, vừa cung cấp cơ sở thực tiễn để hoàn thiện luật pháp, đồng thời giúp dòng vốn được quản lý minh bạch hơn, tăng khả năng quản lý thuế và phòng chống rửa tiền.

Giới chuyên gia nhấn mạnh, một sàn giao dịch minh bạch không chỉ là nơi mua bán tài sản số mà còn là nền tảng chuẩn mực cho thị trường. Các yêu cầu về KYC, AML, công bố dữ liệu thanh khoản và bảo vệ tài sản người dùng là nền tảng bắt buộc. Chi phí đầu tư hệ thống bảo mật, lưu ký, giám sát giao dịch, nhân lực am hiểu blockchain và quản trị rủi ro, cũng như cơ chế liên ngành trong quản lý là những thách thức đầu tiên mà các sàn cần vượt qua.

Các chuyên gia kỳ vọng sẽ có lộ trình chuyển tiếp cho doanh nghiệp nội địa, cho phép thử nghiệm các mô hình như token hóa tài sản thực, ví lưu ký phi tập trung hay dịch vụ thanh khoản tự động, nhưng vẫn trong khuôn khổ giám sát. Khi thực hiện tốt, nhà đầu tư và doanh nghiệp đều yên tâm hơn và sàn Việt Nam có thể từng bước mở rộng ra khu vực, dựa trên chuẩn mực quốc tế về minh bạch và bảo vệ người dùng.

Với bước đi thí điểm này, Việt Nam đánh dấu giai đoạn chuyển mình quan trọng từ thị trường tự phát sang thị trường tài sản số có quản lý, minh bạch, an toàn và bền vững, mở ra cơ hội mới cho doanh nghiệp, nhà đầu tư và toàn bộ hệ thống tài chính quốc gia.

Văn Giáp/Bnews/vnanet.vn

Nguồn Bnews : https://bnews.vn/thi-diem-thi-truong-tai-san-so-co-hoi-moi-cho-doanh-nghiep-va-nha-dau-tu/387766.html