Thi mô phỏng tình huống giao thông: Nỗi ám ảnh trong hành trình lấy bằng lái xe

2 giờ trướcBài gốc

Chia sẻ với VietNamNet, anh Vũ Văn Nam (35 tuổi, Hà Nội) than thở khi vừa trượt sát hạch lái xe lần thứ hai, không phải vì tay lái yếu hay không thuộc luật mà vì chậm 0,5 giây khi bấm phím "Space" (phím cách) trong phần thi mô phỏng tình huống giao thông.

Đây là phần thi khó nhằn nhất và là lý do khiến hàng ngàn học viên học lái xe ô tô ngậm ngùi bị đánh trượt trong các kỳ thi sát hạch, cấp giấy phép lái xe (GPLX). Hơn hai năm qua, bài thi mô phỏng với 120 tình huống giao thông đã trở thành nỗi ám ảnh trong hành trình lấy bằng lái ô tô.

Bài thi mô phỏng sát hạch GPLX có nhiều điểm bất cập, thiếu thực tế khiến cộng đồng lái xe dậy sóng với vô vàn ý kiến trái chiều. Ảnh: Ngô Minh

Nhưng mới đây, Bộ Công an đã đề xuất bỏ phần thi mô phỏng trong dự thảo Thông tư sửa đổi Thông tư 12/2025/TT-BCA, một động thái được cho là “trúng tâm tư” hàng triệu học viên, những người đang và sắp bước vào đợt sát hạch GPLX.

Áp lực từ cú bấm Space và những tình huống “đánh đố”

Kể từ khi phần mềm thi mô phỏng các tình huống giao thông được áp dụng từ 15/6/2023, làn sóng tranh luận gần như không ngừng nghỉ. Trong bài thi này, mỗi tình huống (đường đô thị, ngã tư, cua khuất, xe máy tạt đầu, trẻ em lao ra đường…) đều được lập trình sẵn một “điểm nguy hiểm”.

Học viên phải phát hiện các thời điểm có nguy cơ mất an toàn giao thông thông qua việc quan sát các tình huống mô phỏng xuất hiện trên máy tính và đưa ra các thao tác xử lý tình huống đó. Thao tác này được mặc định là nhấn phím Space trong khoảng thời gian được coi là “đúng” do phần mềm quy định, thường là khoảng 0,5-3 giây trước khi nguy cơ trở thành tai nạn.

Nếu bấm quá sớm, máy hiểu là “học viên chưa thực sự nhận diện nguy cơ” thì sẽ bị 0 điểm. Nếu bấm quá muộn, máy hiểu là “phản ứng chậm”, học viên sẽ được ít điểm hoặc 0 điểm. Chỉ khi học viên bấm đúng khung "thời gian vàng" thì mới được điểm tối đa. Mọi thứ là do phần mềm “định nghĩa sẵn”.

Với cơ chế thi như vậy, phần thi mô phỏng lại biến thành cuộc thi nhấn phím “bắt đúng khoảnh khắc” đầy may rủi, sớm hoặc muộn 0,5 giây cũng đủ khiến thí sinh mất trắng điểm và trượt sát hạch lái xe.

Anh Nam bức xúc kể lại tình huống khiến mình trượt: "Khi thấy chiếc xe tải đi ngược chiều lấn làn, theo phản xạ lái xe an toàn, tôi rà phanh ngay. Nhưng máy chấm tôi 0 điểm vì bấm quá sớm so với 'điểm căn' mà lập trình viên quy định mới được bấm. Đúng ra phải đợi nó xê dịch đến đúng khung quy định mới bấm.”

Sự bất hợp lý này tạo ra môi trường “học vẹt”. Thay vì rèn luyện phản xạ, tư duy phân tích, học viên thi bằng lái xe buộc phải thuộc lòng những "điểm căn" vô lý như căn theo ngọn cây, căn theo biển báo... Nhiều người ví von đây là cuộc thi của game thủ chứ không còn phản ánh kỹ năng thực tế của một người sẽ cầm vô lăng ngoài đường.

Giáo viên dạy lái cũng mệt mỏi: “Không muốn dạy mẹo nhưng buộc phải dạy”

Không chỉ học viên khổ sở, mà ngay cả các giáo viên dạy lái xe cũng rơi vào tình cảnh tiến thoái lưỡng nan. Anh Khúc Cao Thế, một giáo viên dạy lái xe thâm niên tại Hà Nội, thẳng thắn chia sẻ: “Giáo viên như tôi muốn tập trung vào sa hình và đường trường nhưng hiện tại buộc phải dành thời gian hướng dẫn cách học viên bấm phím đúng lúc.”

Bài thi mô phỏng trong sát hạch giấy phép lái xe tạo cho học viên thói quen xử lý tình huống nguy hiểm muộn, gây mất an toàn. Ảnh: Đình Hiếu

Vị thầy giáo này tâm sự: "Tôi đã dạy lái xe gần 20 năm, chưa bao giờ thấy học viên hoang mang vì một phần thi mô phỏng trên máy tính như bây giờ. Có những tình huống, nếu xử lý như ngoài đời thực là giảm tốc từ xa để an toàn thì phần mềm chấm 0 điểm."

Theo thầy Khúc Cao Thế, tỷ lệ trượt vì thi mô phỏng có thời điểm lên tới 30-40%, gây lãng phí thời gian và tiền bạc rất lớn cho xã hội, trong khi hiệu quả thực tế mang lại cho kỹ năng lái xe thì chưa được kiểm chứng rõ ràng.

"Ngoài đời, khi thấy nguy cơ thì người lái hoàn toàn giảm tốc ngay. Trong khi đó, làm như vậy với bài thi mô phỏng lại là trượt. Điều này tạo cho học viên thói quen xử lý tình huống nguy hiểm muộn, gây mất an toàn", thầy Thế nhấn mạnh.

Người dân thở phào, chờ đợi sự thay đổi

Trước phản ứng mạnh mẽ của người dân, đại diện Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) cho biết đã tiếp thu ý kiến và đề xuất phương án bỏ phần thi mô phỏng tình huống thông đối với người thi sát hạch lái xe trong dự thảo sửa đổi Thông tư 12/2025.

Đánh giá về động thái này, nhiều chuyên gia giao thông nhận định, mô phỏng chỉ nên dùng để hỗ trợ đào tạo chứ không nên quyết định đỗ hay trượt. Chấm điểm kiểu máy móc và quá phụ thuộc vào lập trình như hiện nay sẽ dẫn tới sai lệch trong đánh giá.

Trong khi đó, thầy Khúc Cao Thế cho rằng việc nhận diện nguy hiểm hoàn toàn có thể tăng cường trong bài thi đường trường, nơi thí sinh phải đối mặt với tình huống thực, sống động hơn bất kỳ video nào.

Ngay sau khi thông tin Bộ Công an đề xuất bỏ phần thi mô phỏng được công bố, các diễn đàn ô tô, xe máy lập tức “nóng” trở lại. Đa phần đều tỏ ra nhẹ nhõm.

Chị Mai Lý (Cầu Giấy, Hà Nội) người đang có ý định đăng ký học lái xe, chia sẻ: “Mấy tháng nay tôi không dám đi học vì thấy bạn bè trượt liên tục phần thi mô phỏng. Giờ nghe tin đề xuất bỏ phần thi này, tôi mới yên tâm đăng ký. Học lái xe là để biết lái, để an toàn, chứ không phải học để đối phó với cái máy tính."

Việc bỏ phần thi mô phỏng chắc chắn sẽ còn được bàn thảo kỹ lưỡng. Nhưng tựu trung lại, mục tiêu cao nhất vẫn là đảm bảo chất lượng tài xế khi ra đường, giảm thiểu tai nạn giao thông, chứ không phải là tạo ra những rào cản kỹ thuật làm khó người học.

Ngô Minh

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/thi-mo-phong-tinh-huong-giao-thong-noi-am-anh-trong-hanh-trinh-lay-bang-lai-xe-2466868.html