Bà Sanae Takaichi, thủ lĩnh mới của LDP - Ảnh: Bloomberg.
Với chiến thắng trong cuộc đua lãnh đạo đảng vào ngày thứ Bảy vừa qua, bà Takaichi được dự báo có thể trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản trong tháng này. Thời gian qua, bà đã cam kết tăng cường chi tiêu chính phủ để giảm bớt gánh nặng cho các hộ gia đình đang gặp khó khăn và theo đuổi một chính sách đối ngoại cứng rắn trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị gia tăng.
Nếu trở thành người đứng đầu Chính phủ Nhật Bản, bà Takaichi - người tự mô tả mình là một người làm việc không ngừng nghỉ - thừa hưởng một nền kinh tế với thị trường chứng khoán đang ở mức cao kỷ lục, nhưng cũng đối mặt với mức lạm phát đã cao hơn mục tiêu 2% của ngân hàng trung ương trong suốt hơn 3 năm. Bên cạnh đó, bà cũng phải đương đầu với một thỏa thuận thương mại không mấy dễ chịu với Mỹ, gồm mức thuế quan 15% đối với hàng hóa Nhật và yêu cầu đầu tư 550 tỷ USD vào Mỹ.
Một trong những điểm đáng chú ý trong chính sách của bà Takaichi là quyết định không đàm phán lại thỏa thuận thuế quan với Mỹ, mặc dù trước đó bà đã gợi ý rằng mình quan tâm đến việc này.
Tuy nhiên, sự trở lại của chính sách kinh tế Abenomics mà bà Takaichi ủng hộ có thể làm suy yếu thêm đồng yên Nhật, thúc đẩy thị trường chứng khoán nước này và khiến lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản dài hạn tăng mạnh - theo dự báo của các nhà giao dịch.
Một nhà môi giới cấp cao tại một trong những công ty chứng khoán lớn nhất Nhật Bản nói với tờ báo Financial Times rằng "giao dịch Takaichi” - sự đặt cược dựa trên các chính sách của nữ chính trị gia này - về cơ bản là tích cực cho cổ phiếu, đồng thời có thể gây ra một số biến động trên thị trường trái phiếu chính phủ Nhật và thị trường tiền tệ do khả năng sẽ có những gói kích thích tài khóa mới.
Bà Takaichi, người xem cố Thủ tướng Anh, “bà đầm thép” Margaret Thatcher, là một hình mẫu để noi theo, đồng thời là một người ủng hộ lâu năm của cố Thủ tướng Shinzo Abe. Ông Abe là người khởi xướng Abenomics - một tập hợp các chính sách kinh tế nhằm đưa nền kinh tế Nhật Bản thoát khỏi tình trạng trì trệ kéo dài bằng cách sử dụng "ba mũi tên" gòm chính sách tiền tệ mạnh tay, tăng cường chi tiêu chính phủ, và cải cách cơ cấu.
LDP - chính đảng đã cầm quyền ở Nhật Bản trong phần lớn thời gian 70 năm qua - để mất quyền kiểm soát cả hai viện của Quốc hội dưới thời của Thủ tướng sắp mãn nhiệm Shigeru Ishiba. Rộng hơn, đảng này đã mất dần sự ủng hộ của cử tri truyền thống vào tay các đảng dân túy mới nổi như Sanseito và Đảng Dân chủ vì Nhân dân (DPP), những đảng mà Takaichi có thể đang tìm kiếm sự ủng hộ.
DPP có chung quan điểm với bà Takaichi về sự cần thiết của việc chi tiêu tài khóa chủ động hơn để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, và có khả năng sẽ ủng hộ bà trong một số kế hoạch cắt giảm thuế - theo đánh giá của các nhà phân tích chính trị.
Tuy nhiên, ông Jeff Kingston - một nhà khoa học chính trị tại Đại học Temple ở Tokyo - lập luận rằng đồng yên yếu, lượng người nhập cư tăng và giá cả leo thang chính là những hệ quả của Abenomics và đã dẫn tới xói mòn sự ủng hộ dành cho LDP.
Các nhà giao dịch cho rằng thị trường tài chính Nhật Bản sẽ thích ứng dần với ý tưởng rằng nhà “bà đầm thép" đầu tiên của Nhật Bản có thể tìm cách giải quyết các thách thức mà các hộ gia đình Nhật Bản đang đối mặt bằng các biện pháp kích cầu của Chính phủ, cắt giảm thuế và gây áp lực đòi Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng.
Ông Shoki Omori, chiến lược gia trưởng của Mizuho, nhận xét: “Từ góc nhìn của nhà đầu tư, nếu các chính sách của thủ tướng mới ngụ ý việc phát hành nhiều trái phiếu chính phủ hơn, thị trường trái phiếu chính phủ Nhật Bản có thể đối mặt với áp lực bán gia tăng”.
An Huy