Ba trụ cột mới cho thị trường vốn
Việc nâng hạng thị trường chứng khoán, hình thành hành lang pháp lý cho tài sản số và khung thể chế cho trung tâm tài chính quốc tế là ba dấu mốc mang tính nền tảng của thị trường vốn Việt Nam trong năm 2025, mở ra cơ hội để thị trường vốn khẳng định vai trò là trụ cột dẫn dắt dòng vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế.
Chia sẻ tại Diễn đàn “Triển vọng Thị trường Vốn Việt Nam 2026: Bứt phá trên nền tảng mới”, do Hiệp hội Tư vấn Tài chính Việt Nam (VFCA) phối hợp với Tạp chí Đầu tư Tài chính - VietnamFinance tổ chức chiều 12/12, TS Lê Minh Nghĩa, Chủ tịch VFCA, cho rằng với ba dấu mốc mang tính nền tảng của thị trường vốn, câu hỏi đặt ra không còn là “liệu chúng ta có làm được hay không”, mà là làm thế nào để chuyển hóa các nền tảng đó thành động lực thực chất.
Đây là điều kiện để Việt Nam huy động hiệu quả nguồn vốn trung và dài hạn trong nước và quốc tế, qua đó hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng hai chữ số, thoát bẫy thu nhập trung bình giai đoạn 2026-2030 và hướng tới tầm nhìn 2045.
“Hẳn chúng ta cần bộ 3 công cụ: Tư duy mới - Giải pháp mới - Cách làm mới”, ông Nghĩa gợi ý.
TS Lê Minh Nghĩa, Chủ tịch VFCA.
Trong đó, tư duy mới là học hỏi kinh nghiệm từ những thành công, thất bại của các trung tâm tài chính quốc tế, sử dụng cơ chế vượt trội, dám chấp nhận thị trường vốn Việt Nam không chỉ cạnh tranh trong phạm vi ASEAN mà còn với các trung tâm tài chính hàng đầu thế giới.
Giải pháp mới, theo ông Nghĩa, không phải ‘copy-paste’ mô hình cũ mà là sáng tạo các công cụ tài chính "Made in Vietnam" như: trái phiếu xanh gắn tín chỉ carbon, tài sản số hóa, token hóa chứng khoán hay các sản phẩm dựa trên blockchain. Những công cụ này hướng tới việc thu hút mạnh mẽ dòng vốn từ quỹ đầu tư tư nhân, quỹ mạo hiểm, quỹ hưu trí, quỹ phòng vệ, quỹ ESG, quỹ xanh…
Cách làm mới, theo ông Nghĩa, là phân cấp, phân quyền, làm đúng chuẩn quốc tế và làm ngay.
Tại diễn đàn, ông Nguyễn Sơn, Chủ tịch HĐTV Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC), nhận định, sang năm 2026, thị trường vốn đứng trước cơ hội lớn khi các biện pháp cải cách về cấu trúc thị trường, quản trị rủi ro, nâng cấp công nghệ và chuẩn hóa quy trình nghiệp vụ được triển khai đồng bộ.
Bối cảnh này tạo điều kiện thuận lợi để Việt Nam tiến gần hơn tới các chuẩn mực của thị trường phát triển, đồng thời phát huy vai trò của thị trường tài chính trong hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, phát triển doanh nghiệp và thu hút dòng vốn dài hạn.
Đối với thị trường chứng khoán Việt Nam, năm 2026 có ý nghĩa quan trọng khi là năm đầu tiên chứng khoán Việt Nam sẽ được nâng hạng chính thức theo tiêu chuẩn FTSE và hướng tới các tiêu chuẩn cao hơn của FTSE, cũng như xa hơn là của MSCI.
Cần cơ chế đột phá
Từ góc nhìn quỹ đầu tư, bà Lương Thị Mỹ Hạnh, Giám đốc Quản lý tài sản Khối trong nước, Dragon Capital, cho rằng kinh nghiệm của các nước phát triển cho thấy sự thành công của bước chuyển đổi thị trường vốn đều đến từ chính sách quyết đoán của Nhà nước, tập trung vào việc tạo ra cơ chế khuyến khích để khối tư nhân có động lực thực hiện vai trò của mình.
Theo bà Hạnh, năm 2026 là thời điểm thuận lợi để ngành quản lý quỹ phát huy vai trò của mình, đó là huy động nguồn vốn nhàn rỗi trong dân cư, giúp người dân tiếp cận thị trường vốn an toàn và bền vững, đồng thời hưởng lợi trực tiếp từ tăng trưởng kinh tế.
“Dòng vốn dài hạn từ các quỹ sẽ giảm gánh nặng cho tín dụng ngân hàng và trở thành nguồn lực ổn định hỗ trợ phát triển. Qua đó, Việt Nam tiến gần hơn tới một hệ thống tài chính đa trụ cột, hiện đại và tiệm cận chuẩn mực khu vực”, bà nói.
Theo Chuyên gia tài chính, TS Cấn Văn Lực, để kiến tạo cơ hội đầu tư, kinh doanh và tăng niềm tin cho nhà đầu tư, phương thức huy động phù hợp là cấp thiết.
TS Cấn Văn Lực.
Bên cạnh nguồn lực truyền thống như tín dụng ngân hàng, thị trường vốn, vốn đầu tư công, vốn FDI, vốn đầu tư tư nhân, ông Lực lưu ý Việt Nam còn nguồn tài lực tiềm năng khác như tài chính xanh, tài chính bền vững; thặng dư thương mại, kiều hối, du lịch; nâng hạng thị trường chứng khoán; trung tâm tài chính quốc tế; thị trường tài sản số; thị trường tín chỉ carbon...
Nói về thị trường tài sản số, theo ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain & Tài sản số Việt Nam, nước ta nằm trong Top 7 quốc gia có nhiều người sở hữu tài sản mã hóa nhất, với hơn 17 triệu người sở hữu tài sản mã hóa (số liệu năm 2023).
Dòng vốn từ thị trường blockchain đổ vào Việt Nam giai đoạn từ tháng 7/2024 đến tháng 6/2025 lên tới hơn 220 tỷ USD, đứng thứ ba khu vực Châu Á - Thái Bình Dương. Việt Nam cũng xếp hạng cao nhất thế giới về tỷ lệ freelancer sở hữu tài sản mã hóa (trên 85%, theo số liệu năm 2023).
Theo ông, việc thí điểm tài sản số cần hội tụ 3 yếu tố quan trọng nhất, đó là con người, công nghệ và pháp lý.
Trong đó, ông Trung nhấn mạnh việc thiếu đội ngũ kỹ sư có năng lực thiết kế và vận hành sàn giao dịch, hiểu cơ chế thị trường, đáp ứng yêu cầu kiểm soát rủi ro; thiếu nhân sự vừa hiểu về blockchain/tài sản mã hóa, vừa có chuyên môn tài chính, vận hành sàn là thách thức lớn trong việc thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hóa.
Tuân Nguyễn