Thiêng liêng hành trình đưa các anh về đất mẹ

8 giờ trướcBài gốc

Đội 589 tìm kiếm, cất bốc, quy tập hài cốt liệt sĩ trên đất bạn Lào - Ảnh: X.N

Những bước chân không mỏi

Bây giờ là tháng 7, ở bên kia dãy Trường Sơn, trên đất bạn Lào đang là mùa mưa. Mùa mưa, công tác tìm kiếm, quy tập mộ liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh trên đất bạn Lào phải tạm ngừng. Bởi vậy, chúng tôi mới có dịp được ngồi trò chuyện với các cán bộ, chiến sĩ Đội 589, những người đang thực hiện nhiệm vụ thiêng liêng, cao cả này.

Thượng tá Hà Xuân Nam, Chính trị viên Đội 589 cho biết, được thành lập năm 1989, tính đến thời điểm này, các thế hệ đội viên Đội 589 đã có 36 năm thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh tại chiến trường Lào về nước. Xác định đây là một nhiệm vụ quan trọng, thiêng liêng, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ của đơn vị luôn đặt quyết tâm cao nhất để hoàn thành nhiệm vụ chính trị được giao.

Theo Thượng tá Hà Xuân Nam, mùa khô bên đất bạn, thời tiết rất khắc nghiệt. Ban ngày nóng đến bỏng rát nhưng đêm đến lại lạnh thấu xương. Để tìm ra “dấu vết” nơi đồng đội ngã xuống, quy tập và đưa “các bác” về với đất mẹ, hàng chục năm qua, dấu chân các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Đội 589 đã in dấu trên khắp các cánh rừng, vượt qua không biết bao nhiêu con sông, con suối, hang đá trên đất bạn Lào.

Khi tìm được “dấu vết” các liệt sĩ, công việc quy tập cũng vô vàn khó khăn. Trước đây, khi bộ đội hy sinh, trong lúc chiến tranh đang diễn ra ác liệt, để bảo toàn thi hài cho các anh, đồng đội và người dân địa phương đã đưa các anh vào các hang đá và “giấu” ở các ngách hang trên cao, để tránh thú rừng ăn mất.

Chính vì vậy, bây giờ, để tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, các chiến sĩ Đội 589 phải dùng dây thừng làm thang để trèo lên hang đá cao hàng chục, thậm chí hàng trăm mét. Có nhiều chỗ, hang đá quá hẹp, sâu, trong quá trình quy tập, các anh phải thay nhau làm việc trong trạng thái nghiêng người, chúi đầu xuống dưới. Không chỉ làm việc trong môi trường độc hại, thiếu ôxi, các anh còn đối mặt với sốt rét rừng, thú dữ, bom đạn của chiến tranh còn sót lại...

Tỉ mẩn tìm hài cốt và di vật của liệt sĩ - Ảnh: X.N

Mùa khô năm 2017 - 2018, khi đang thực hiện nhiệm vụ ở Nhôm Ma Lạt, một huyện sâu nhất của tỉnh Khăm Muồn, đại úy Trần Minh Tuấn (Đội 589) chẳng may bị trật chân, bị thương. Vết thương chưa kịp lành hẳn, mùa khô năm 2018 - 2019, anh vẫn tiếp tục cùng đồng đội hành quân thực hiện nhiệm vụ.

Sau một ngày làm việc ở một bản vùng sâu, thuộc huyện Nhôm Ma Lạt, anh Tuấn trở về nơi đóng quân thì cơn đau thắt bụng âm ỉ ập tới. Thăm khám, quân y của đơn vị chẩn đoán có khả năng anh Tuấn bị viêm ruột thừa. Giữa rừng sâu núi thẳm, căn bệnh viêm ruột thừa trở nên nguy hiểm đến tính mạng nếu không được cấp cứu kịp thời. Ngay trong đêm, đơn vị phải cử người băng rừng vượt gần 100km đưa anh Tuấn về bệnh viện thị xã Thà Khẹc để phẫu thuật.

Thượng tá Hà Xuân Nam cho hay, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, không ít cán bộ, chiến sĩ đã bị rắn, rết cắn. Rồi những cơn sốt rét rừng hành hạ. Vậy nhưng, hàng chục năm qua, chưa có cán bộ, chiến sĩ nào của đơn vị “lung lay” ý chí, chùn bước trước những khó khăn đó. Hết mùa khô này đến mùa khô khác, các anh lại nối tiếp nhau lên đường. Dấu chân của các chiến sĩ Đội 589 chưa bao giờ biết mệt mỏi, để làm tròn lời hứa với những đồng đội đã hy sinh.

“Càng về sau, việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ ở trên đất bạn Lào ngày càng khó khăn, vất vả. Tuy nhiên, dù khó khăn đến đâu, những người lính Đội 589 sẽ tiếp tục nỗ lực hết mình, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, giữ trọn lời hứa, đưa “các bác” về với đất mẹ Tổ quốc”, thượng tá Hà Xuân Nam nhấn mạnh.

Hẹn ngày trở lại...

Để tìm được hài cốt liệt sĩ, cán bộ, chiến sĩ Đội 589 phải dựa vào nguồn tin từ các nhân chứng là người dân bản địa. Tuy nhiên hiện nay, những nhân chứng sống cùng thời, hay từng chôn cất các liệt sĩ hầu như không còn nữa. Nhân chứng hiện nay phần lớn là con, cháu của họ. Những người trẻ này, chỉ nghe ông, cha của họ kể lại, nên việc tìm kiếm hài cốt liệt sĩ trên đất bạn Lào ngày càng trở nên khó khăn.

Trong mùa khô năm 2024 - 2025, khi đang thực hiện nhiệm vụ, Đội 589 nhận được thông tin từ ông Kẹo-Vi-Lay Vong-Ma-Ni (50 tuổi), người dân bản Thà Thột, huyện Nhôm Ma Lạt cung cấp nguồn tin về mộ liệt sĩ ở hang Thặm Hay. Nguồn tin được ông Kẹo-Vi-Lay Vong-Ma-Ni thuật lại từ câu chuyện kể của bố ông.

“Khi nhận được nguồn tin từ nhân chứng cung cấp, chúng tôi tiến hành lập biên bản, khảo sát thực địa và lập kế hoạch để tìm kiếm, quy tập. Thông tin của ông Kẹo-Vi-Lay Vong-Ma-Ni cung cấp là chính xác, chúng tôi đã tìm thấy các hài cốt của liệt sĩ ở đó.

Tuy nhiên, không phải nguồn tin nào cũng có độ chính xác cao. Có những nguồn tin do người trực tiếp chứng kiến đã mất, người được nghe kể thì không xác định được vị trí cụ thể, đơn vị đào bới, tìm kiếm hàng tháng trời không có kết quả”, Thượng tá Hà Xuân Nam chia sẻ.

Thực hiện công tác “dân vận khéo” với người dân tại các bản đóng quân - Ảnh: X.N

Trong câu chuyện với chúng tôi, khi nhắc đến kết quả luôn vượt chỉ tiêu của đơn vị thời gian qua, anh Nam cho rằng, ngoài mồ hôi, xương máu của cán bộ, chiến sĩ, thật thiếu sót nếu không nhắc đến sự linh thiêng “chỉ lối, dẫn đường” của chính các liệt sĩ.

Theo thượng tá Hà Xuân Nam, có lẽ không có đợt tìm kiếm nào mà cán bộ, chiến sĩ Đội 589 không có những giấc mơ linh ứng. Câu chuyện của trung tá Trần Văn Hoàng trong mùa khô năm 2024 - 2025 vừa qua là một ví dụ. Khi đơn vị đang tìm kiếm hài cốt liệt sĩ ở hang Nọng Pìn, bản Nọng Pìn, huyện Bua Lạ Pha (Khăm Muồn), anh Hoàng đã có những giấc mơ linh ứng đến lạ lùng.

Sau nhiều ngày tìm kiếm, đơn vị đã tìm thấy, cất bốc được 3 bộ hài cốt liệt sĩ. Khi các anh tiếp tục đào sâu vào trong hang để tìm kiếm, một đêm nằm ngủ, anh Hoàng nghe tiếng ai đó nói trong giấc mơ: “Sao bác nằm ở cửa hang mà các cháu không tìm thấy”. Tỉnh giấc, anh Hoàng vội vàng gọi đồng đội dậy và sắm đồ lễ ra cửa hang khấn “các bác”. Thật lạ, sáng hôm sau, các anh đã tìm thấy hài cốt của liệt sĩ ngay cửa hang, nơi mà nếu không có giấc mơ linh ứng đó, có thể, các anh đã bỏ qua.

Còn "đêm cuối” khi đơn vị đã thu dọn hành lý để rút quân về nước vì mùa mưa đã sắp đến. Trong đêm đó, khi đang nằm ngủ, anh Hoàng lại nằm mơ thấy “các bác” về, bảo rằng: “Sao các cháu không đưa các bác về với!”.

Sáng hôm sau, anh Hoàng đã báo cáo với lãnh đạo đơn vị và cùng quay lại hang Nọng Pìn thắp hương, hẹn với “các bác” mùa khô năm tới sẽ trở lại nơi đây để tiếp tục tìm kiếm. Địa điểm hang Nọng Pìn cũng đã được Đội 589 đưa vào kế hoạch tìm kiếm trong mùa khô năm 2025-2026. Bởi, hơn ai khác, các anh luôn tin vào sự “dẫn lối, chỉ đường” của các liệt sĩ.

Phan Phương

Nguồn Quảng Trị : http://www.baoquangtri.vn/thieng-lieng-hanh-trinh-dua-cac-anh-ve-dat-me-196103.htm