Thiết kế điển hình siêu thị, cửa hàng tiện ích phục vụ công nhân khu công nghiệp

11 giờ trướcBài gốc

Nhiệm vụ cần thiết để cải thiện đời sống người lao động

Trong quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước, hệ thống khu công nghiệp (KCN) tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ với hơn 420 KCN được thành lập, thu hút hàng triệu lao động.

TS.KTS Hồ Chí Quang, Viện trưởng Viện Kiến trúc quốc gia đánh giá đề tài có ý nghĩa nhân văn sâu sắc.

Theo số liệu của Bộ Xây dựng, tính đến năm 2025, cả nước có khoảng 4,5 - 5 triệu công nhân, trong đó khoảng 60 - 70% sống và làm việc tập trung tại các KCN lớn như Bình Dương, Đồng Nai, Bắc Ninh, Bắc Giang... Tuy nhiên, hạ tầng phục vụ đời sống công nhân, đặc biệt là hệ thống siêu thị, cửa hàng tiện ích trong hoặc gần KCN lại phát triển rất chậm, thiếu quy hoạch và đầu tư đồng bộ.

Theo khảo sát của nhóm nghiên cứu Viện Kiến trúc quốc gia, khoảng 70% KCN hiện nay chưa có công trình siêu thị hoặc cửa hàng tiện ích cố định phục vụ công nhân. Ở nhiều nơi, công nhân vẫn phải di chuyển ra ngoài KCN để mua sắm nhu yếu phẩm, hoặc phụ thuộc vào chợ tạm, hàng rong, tiềm ẩn nhiều rủi ro về vệ sinh an toàn thực phẩm và giá cả.

Phần lớn hạ tầng siêu thị trong các KCN đang hoạt động chỉ là cửa hàng nhỏ lẻ, tận dụng mặt bằng, phân khu chức năng không đầy đủ, kho lạnh thiếu, luồng hàng - luồng khách lẫn lộn và không đáp ứng tiêu chuẩn về phòng cháy chữa cháy, an toàn thực phẩm và vận hành.

Bên cạnh đó, việc chưa có TCVN/QCVN riêng cho siêu thị công nhân dẫn đến mỗi nơi triển khai một kiểu, thiếu đồng bộ và khó nhân rộng.

Theo khảo sát của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam vào năm 2023, hơn 80% công nhân mong muốn có siêu thị, cửa hàng tiện ích ngay trong KCN hoặc gần khu nhà ở công nhân.

TS.KTS Nguyễn Thành Công, Phó viện trưởng Viện Kiến trúc quốc gia đóng góp ý kiến cho đề tài.

Vì vậy, việc nghiên cứu mẫu thiết kế điển hình công trình siêu thị, cửa hàng tiện ích phục vụ công nhân KCN là nhiệm vụ cần thiết, không chỉ nhằm cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của người lao động, mà còn góp phần ổn định quan hệ lao động, nâng cao năng suất và phát triển bền vững KCN Việt Nam.

Tại Quyết định số 655/QĐ-TTg ngày 12/5/2017 về việc phê duyệt Đề án "Đầu tư xây dựng các thiết chế của công đoàn tại các KCN, khu chế xuất" (sửa đổi, bổ sung tại Quyết định số 1729/QĐ-TTg ngày 4/11/2020), Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Xây dựng Phê duyệt thiết kế mẫu, thiết kế điển hình về nhà ở, nhà trẻ, siêu thị và các công trình văn hóa, thể thao của thiết chế công đoàn tại các KCN, khu chế xuất, phù hợp với điều kiện kinh, tế, xã hội, đặc điểm phong tục tập quán và nhu cầu của đoàn viên, công nhân lao động.

6 thiết kế điển hình cho 3 quy mô siêu thị

Căn cứ vào kết quả khảo sát thực tế; Quyết định 1371/2004/QĐ-BTM về quy chế siêu thị và trung tâm thương mại; Nghị định 35/2022/NĐ-CP ngày 28/5/2022 quy định về quản lý các khu công nghiệp và khu kinh tế, nhóm nghiên cứu Viện Kiến trúc quốc gia đề xuất ba mô hình siêu thị theo quy mô.

Mô hình thứ nhất dành cho KCN có trên 10.000 công nhân, diện tích kinh doanh trên 5.000m². Mô hình thứ hai dành cho KCN có từ 5.000 - 10.000 công nhân, diện tích kinh doanh trên 2.000m². Mô hình thứ ba dành cho KCN có dưới 5.000 công nhân, diện tích kinh doanh trên 500m².

Về quy hoạch tổng mặt bằng, nhóm nghiên cứu đề xuất bố trí và ưu tiên quỹ đất trong KCN cho mục đích thương mại phục vụ công nhân, xem xét dành riêng một phần không gian trong KCN để phát triển các công trình siêu thị và cửa hàng tiện ích.

Về hạ tầng, cần đảm bảo hệ thống giao thông nội bộ kết nối thuận lợi giữa khu sản xuất, khu nhà ở và khu vực siêu thị, cửa hàng tiện ích, tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động di chuyển, mua sắm.

Về kiến trúc, cần đảm bảo mẫu thiết kế phù hợp với điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội và mang bản sắc văn hóa địa phương; thiết kế mặt ngoài công trình hài hòa giữa các yếu tố vật liệu, màu sắc, chi tiết trang trí, hòa nhập với cảnh quan khu vực, phù hợp với chức năng công trình.

Ba mẫu thiết kế điển hình cho 3 quy mô siêu thị khác nhau.

Siêu thị, cửa hàng tiện ích phục vụ công nhân khu công nghiệp là công trình cấp III, cao từ 1 - 3 tầng. Cơ cấu khối công trình bao gồm ba khối chức năng chính: Khối kinh doanh, dịch vụ thương mại; khối hành chính, phụ trợ và kỹ thuật; bãi xe, bãi logistic, sân vườn, cây xanh.

Về mật độ xây dựng, diện tích xây dựng công trình siêu thị và các hạng mục có mái khác là dưới 40%. Diện tích sân bãi, logistic, kho hàng, cây xanh… là trên 60%.

Nhóm nghiên cứu đã đề xuất 6 mẫu thiết kế điển hình cho ba quy mô. Trong đó, hai mẫu thiết kế phục vụ KCN trên 10.000 công nhân, diện tích kinh doanh trên 5.000m², đảm bảo khả năng cung cấp đa dạng hàng hóa và dịch vụ, đáp ứng nhu cầu mua sắm lớn của công nhân. Các mẫu thiết kế này phù hợp với các KCN quy mô lớn, tập trung nhiều người lao động tại miền Nam và miền Bắc.

Hai mẫu thiết kế phục vụ KCN từ 5.000 - 10.000 công nhân, diện tích kinh doanh trên 2.000m²; phù hợp với các KCN có số lượng người lao động ở mức trung bình tại miền Bắc và miền Trung.Hai mẫu thiết kế phục vụ KCN dưới 5.000 công nhân, diện tích trên 500m²; phù hợp với các KCN nhỏ tại miền Nam và miền Bắc có mật độ người lao động thấp.

Phân chia rạch ròi giữa siêu thị và cửa hàng tiện ích

Về cơ bản, các thành viên của Hội đồng tư vấn đánh giá nghiệm thu đều nhất trí đánh giá nhiệm vụ thiết kế điển hình được trình bày khoa học, rõ ràng, đầy đủ căn cứ pháp lý, đáp ứng các yêu cầu đặt hàng của Bộ Xây dựng về chất lượng, số lượng và tiến độ. Tuy nhiên, Hội đồng cũng đóng góp một số ý kiến để giúp nhóm nghiên cứu hoàn thiện thiết kế điển hình.

TS.KTS Lê Thị Bích Thuận lưu ý, siêu thị và cửa hàng tiện ích" là hai loại công trình với tính chất và quy mô khác nhau.

TS.KTS Lê Thị Bích Thuận, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu đô thị và phát triển hạ tầng lưu ý, siêu thị và cửa hàng tiện ích" là hai loại công trình với tính chất và quy mô khác nhau. Vì vậy, cần điều chỉnh lại tên gọi của đề án, phân chia rạch ròi giữa thiết kế siêu thị và cửa hàng tiện ích.

Ngoài ra, TS.KTS Lê Thị Bích Thuận cũng đề nghị nhóm nghiên cứu bổ sung nội dung "các công trình siêu thị phải được xây dựng phù hợp với các quy hoạch xây dựng và quy hoạch chuyên ngành"; làm rõ các nhà đầu tư xây dựng các siêu thị, cửa hàng tiện ích trong các KCN hiện nay (tư nhân và nhà nước chiếm tỷ lệ bao nhiêu); lưu ý nội dung sử dụng tấm thái dương năng trên mái…

Đồng quan điểm, ThS.KTS Trần Thanh Ý, Phó viện trưởng Viện nghiên cứu quy hoạch và phát triển đô thị cũng nhận định, siêu thị và cửa hàng tiện lợi là hai loại công trình với quy mô, diện tích xây dựng và đối tượng phục vụ khác nhau.

Do đó, ThS.KTS Trần Thanh Ý đề xuất nghiên cứu thực hiện nhiệm vụ thiết kế điển hình giai đoạn tiếp theo cho loại hình cửa hàng tiện ích và siêu thị mini.

ThS.KTS Trịnh Quang Minh, Phó trưởng ban quản lý dự án Công đoàn (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam) đề nghị nhóm nghiên cứu lưu ý vị trí xây dựng siêu thị cần phù hợp với quy hoạch xây dựng; xem xét khái niệm "thiết chế công đoàn" còn phù hợp với tình hình thực tế không?

ThS.KTS Nguyễn Quốc Hoàng, chủ nhiệm đề tài đã nghiêm túc tiếp thu các ý kiến của Hội đồng nghiệm thu.

TS.KTS Nguyễn Thành Công, Phó viện trưởng Viện Kiến trúc quốc gia đề nghị nhóm nghiên cứu lưu ý các nội dung: Không quy định cứng tông màu vàng - xanh (theo logo Công đoàn) trong màu sắc công trình mà nên có sự linh hoạt trong nhận diện thương hiệu để thu hút nguồn lực xã hội hóa; bổ sung sơ đồ, hướng dẫn cách tổ hợp/biến đổi module để linh hoạt áp dụng trên các nền đất phức tạp.

TS.KTS Trịnh Hồng Việt, Phó viện trưởng Viện Kiến trúc quốc gia đề nghị nhóm nghiên cứu phải xem xét kỹ việc lựa chọn vị trí xây dựng siêu thị; điều chỉnh các nội dung trong đề tài phù hợp với tình hình thực tế.

Các thành viên khác của Hội đồng cũng góp ý về một số nội dung như tiếp cận đề án trên cơ sở đô thị công nghiệp vì siêu thị không nên xây dựng trong KCN; lựa chọn vị trí xây dựng siêu thị giúp công nhân dễ tiếp cận nhất; nghiên cứu tỷ lệ hàng hóa phù hợp với nhu cầu của đối tượng công nhân; điều chỉnh thiết kế bãi đỗ xe của siêu thị phù hợp với bãi đỗ xe của KCN; xem xét điều chỉnh quy mô và chức năng của siêu thị phù hợp với thực tế...

Hội đồng nghiệm thu nhất trí chấm đề tài đạt 32,2 điểm, xếp loại Khá.

TS.KTS Hồ Chí Quang, Viện trưởng Viện Kiến trúc quốc gia đánh giá, đề tài này có ý nghĩa nhân văn sâu sắc, góp phần giải quyết vấn đề bức thiết cho công nhân các KCN. Viện trưởng đề nghị nhóm nghiên cứu phải xem xét kỹ việc lựa chọn vị trí xây dựng siêu thị phù hợp với quy hoạch chung và đáp ứng được nhu cầu của người lao động.

Thay mặt nhóm nghiên cứu, ThS.KTS Nguyễn Quốc Hoàng, Trưởng phòng Quản lý khoa học kỹ thuật và dữ liệu (Viện Kiến trúc quốc gia) nghiêm túc tiếp thu đầy đủ các ý kiến để chỉnh sửa, bổ sung và hoàn thiện nhiệm vụ thiết kế điển hình trước khi trình nghiệm thu cấp Bộ. Hội đồng nghiệm thu nhất trí chấm đề tài đạt 32,2 điểm, xếp loại Khá.

Dịch Phong

Nguồn Xây Dựng : https://baoxaydung.vn/thiet-ke-dien-hinh-sieu-thi-cua-hang-tien-ich-phuc-vu-cong-nhan-khu-cong-nghiep-192251217235037126.htm