Ngày 29/7/2025, Thiền sư Thích Ấn Lạc tiếp nhận chức trụ trì Thiếu Lâm Tự thay cho Thích Vĩnh Tín, người đang bị điều tra. Theo tờ Sina, chỉ 3 ngày sau khi nhậm chức, ngôi cổ tự nghìn năm này lập tức thay đổi mạnh mẽ. Hơn 30 nhà sư và nhân viên rời đi trong đêm, tiếng chuông sớm chiều tu thiền và làm ruộng thay cho âm thanh điện tử thanh toán QR, mùi hương miễn phí lan tỏa thay thế những bó nhang ngàn tệ. Làn sóng rời đi tưởng như đột ngột ấy, thực chất là hệ quả tất yếu của quá trình cắt bỏ thương mại hóa quá mức tại Thiếu Lâm.
Tụng kinh 3h sáng, ra đồng lúc bình minh
Đế chế thương mại do Thích Vĩnh Tín xây dựng trước đây đang được tháo dỡ nhanh chóng. Thiền sư Thích Ấn Lạc triển khai mạnh mẽ các quy định mới: đóng cửa các chương trình biểu diễn thương mại, cấm thu phí cao cho lễ khai quang, dẹp bỏ các cửa hàng trong chùa, thúc đẩy tự canh tác nông nghiệp và cải cách phân phối thu nhập.
Biện pháp được nhắc tới nhiều nhất chính là khôi phục quy củ cổ xưa: “Tụng kinh lúc 3 giờ sáng, lao động ngoài ruộng lúc bình minh”. Khi thành phố còn chìm trong giấc ngủ, tiếng chuông đã đánh thức tăng chúng, ban ngày tụng kinh luyện võ rồi cầm cuốc làm ruộng. Việc nhận cúng dường thông qua chuyển khoản bằng mã QR không còn nằm trong lịch trình hằng ngày.
Thiền sư Thích Ấn Lạc thực hiện cải cách ở Thiếu Lâm Tự
Trong số những người rời đi có cả nhân viên hậu cần, hướng dẫn viên và người bán đồ lưu niệm. Một nhân viên bán quà kỷ niệm có 12 năm làm việc tại chùa kể lại: “Trước kia mỗi tháng nhờ có hoa hồng, tôi kiếm hơn 10.000 tệ, giờ cửa hàng đóng cửa, cuộc sống nông thiền không quen được, đành phải rời đi”.
Những vị trí này vốn được tạo ra do mở rộng thương mại, không liên quan gì đến tu hành. Thiền sư Thích Ấn Lạc đã sớm dự liệu điều đó: “Nông thiền hợp nhất là cội nguồn của Thiền tông. Ai muốn giữ giới thanh tịnh thì ở lại, còn ai mưu cầu tài lộc thì nên tìm hướng khác”.
Theo tờ 163, Thiếu Lâm Tự đã bước vào cuộc cải cách kiểu “Phật giáo 996” – ám chỉ chế độ làm việc khắt khe giống mô hình làm việc 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, 6 ngày mỗi tuần trong giới công sở.
Theo tờ 163, tăng nhân Thiếu Lâm Tự giờ đây phải dậy sớm, thiền định và lao động ít nhất 8 tiếng mỗi ngày. Ngoài ra, có thông tin cho biết các hoạt động thu phí như thắp hương, biểu diễn, khai quang bị xóa bỏ; đoàn võ tăng Thiếu Lâm ngừng biểu diễn thương mại, hoạt động livestream bị cắt giảm, đội ngũ sáng tạo nội dung giải tán, khiến hàng chục triệu tệ doanh thu mỗi năm biến mất. Đồng thời, tăng nhân bị hạn chế ra ngoài, điện thoại di động bị thu hồi, thiết bị điện tử và giải trí cũng bị cấm hoàn toàn.
Thiếu Lâm Tự xóa sổ "cúng dường QR"
Theo tờ Sina, niềm tin cải cách của thiền sư Ấn Lạc xuất phát từ kinh nghiệm 20 năm ông trụ trì Bạch Mã Tự. Tại đây, ông kiên quyết “không bán nước, không bán hương”. Mỗi ngày, chùa cung cấp miễn phí 60 thùng nước uống, tăng nhân tự canh tác, chính tay trụ trì lái máy kéo gặt lúa – hình ảnh này từng gây sốt trên mạng.
Những hình ảnh gây sốt về tăng nhân Bạch Mã Tự dưới thời thiền sư Ấn Lạc
Mô hình “không thương mại” này nay được chuyển sang Thiếu Lâm Tự: Cạnh thùng công đức là dòng chữ “miễn phí 3 cây nhang”, mã QR bị gỡ bỏ, các tiết mục võ thuật bị hủy dần.
Tuy nhiên, mô hình Bạch Mã Tự vấp phải phản ứng mạnh mẽ khi áp dụng tại Thiếu Lâm Tự – nơi mang dấu ấn thương mại sâu đậm hơn. Dữ liệu tài chính cho thấy, sau cải cách, doanh thu hằng năm của Thiếu Lâm có thể giảm tới 90%, nhưng sản lượng lương thực sẽ tăng gấp đôi. Một cư dân mạng bình luận: “Thích Vĩnh Tín nuôi sống cả chuỗi du lịch xung quanh, còn Ấn Lạc chỉ muốn nuôi dưỡng linh hồn của tăng chúng".
Theo tờ Sina, Thích Vĩnh Tín từng đưa thương hiệu Thiếu Lâm ra thế giới, mở chi nhánh nước ngoài, vận hành gian hàng trên Taobao, tổ chức biểu diễn thương mại – có thời điểm thu nhập hàng năm của chùa vượt 100 triệu tệ. Nhưng thương mại hóa quá đà cũng khiến người ta nghi ngờ “thùng công đức trở thành máy rút tiền”.
Ở Bạch Mã Tự, tâng nhân phải tự canh tác.
Những thay đổi của Thích Ấn Lạc gây ra làn sóng nghỉ việc, nhưng lại nhận được sự ủng hộ của công chúng. Vẫn có một số câu hỏi đặt ra về tính hiệu quả thực tế nghi ngờ vẫn còn đó: liệu nông nghiệp tự cung có đủ nuôi chùa và bảo trì công trình cổ? Võ tăng mất sân khấu biểu diễn, liệu có đứt đoạn truyền thừa kungfu?
Sau làn sóng rời đi, lượng khách đến Thiếu Lâm không giảm mà còn tăng. Tiếng tụng kinh vang lên vào sáng sớm hòa với tiếng cuốc xới ngoài đồng, tạo nên một bức tranh vừa lạ lẫm vừa chân thật. Một nhà sư trẻ ở lại chia sẻ: “Tay phồng rộp vì làm đồng, nhưng tâm thì tĩnh lặng hơn trước”.
Tờ 163 cho biết: “Phần lớn cư dân mạng đều ủng hộ Thiền sư Thích Ấn Lạc, cho rằng: Thiếu Lâm Tự cần được trả lại sự thanh tịnh vốn có – đây là nơi tu hành chứ không phải công ty thương mại! Bầu không khí đậm chất thương mại thời Thích Vĩnh Tín đã khiến Thiếu Lâm đánh mất đi ý nghĩa thiêng liêng của một “thánh địa Phật môn”.
Sơn Tùng