Thổ Nhĩ Kỳ chứng kiến sự hồi sinh của di sản gốm sứ

5 giờ trướcBài gốc

Khi đi bộ qua các con phố của Iznik, người ta có thể thấy các yếu tố gốm ở khắp mọi nơi. Tháp đồng hồ ở trung tâm thành phố được trang trí bằng những bức tranh tường bằng gạch mô tả những con tàu buồm. Số nhà trên những ngôi nhà bình thường được khắc cẩn thận trên những viên gạch men thanh lịch. Các xưởng làm đồ sứ do gia đình tự quản và các gian hàng gốm nằm dọc các con phố.

Hồi sinh từ những xưởng thủ công

Iznik trở thành trung tâm gốm sứ đỉnh cao của Ottoman từ thế kỷ 15 đến 17. Nhờ nguồn đất sét phong phú và kỹ thuật nung men tinh xảo, Iznik sản sinh ra những mẫu gốm xanh trắng đầy tinh tế và giàu giá trị nghệ thuật.

Tuy nhiên, theo thời gian, dòng gốm truyền thống dần bị mai một, khi nhiều dòng sản xuất hiện đại và phong cách thay đổi.

Trong hơn thập kỷ qua, Iznik đã chứng kiến “làn sóng” phục hưng đáng ngưỡng mộ. Các họa sĩ gốm như: Adil Can Guven, Meḥmet Gürsoy hay các nghệ nhân trong làng tạo hình lại những họa tiết cổ như: Hoa tulip, cây cỏ, thuyền buồm... theo phong cách Thổ Nhĩ Kỳ, kết hợp giữa cổ điển và hiện đại.

Họ mang vào đó sự khéo léo, cảm xúc và mức độ tỉ mỉ cao, biến từng viên gạch, đĩa sứ, bình gốm thành một tác phẩm nghệ thuật thực sự.

Góc phố Iznik hôm nay phản chiếu sinh động quá trình hồi sinh này: Từ những căn xưởng gia đình, góc phố quầy hàng gốm, cho đến nhà số được trang trí bởi men sứ thanh lịch, tất cả đều gợi nhớ một đô thị sống trong từng viên gốm.

Nghệ sĩ gốm người Thổ Nhĩ Kỳ Adil Can Guven đang xem một trong những tác phẩm nghệ thuật bằng sứ xanh trắng của mình tại xưởng của anh ở Iznik (Thổ Nhĩ Kỳ)

Đối thoại văn hóa trên “Con đường tơ lụa”

Bước ngoặt lớn chính là vào năm 2021, khi Iznik kết nghĩa với Jingdezhen (Cảnh Đức trấn) thành phố nổi danh là “thủ đô đồ sứ” của Trung Quốc. Cả hai đã ký kết hợp tác sâu rộng, từ trao đổi nghệ thuật đến mở rộng thương mại.

Trong năm 2025, Jingdezhen khai trương flagship store chính thức thứ hai ở Thổ Nhĩ Kỳ, góp phần lan tỏa tinh thần gốm Trung Hoa vào thị trường châu Âu và Trung Đông.

Cả hai thành phố ký thỏa thuận thành lập “liên minh ngành gốm sứ”, trao đổi chuyên môn, tổ chức triển lãm chung…, tạo nên cầu nối văn hóa sâu sắc xuyên biên giới .

Điều này không chỉ củng cố vị thế Iznik trong bản đồ gốm thế giới mà còn đưa Con đường tơ lụa truyền thống vào kỷ nguyên mới qua sự kết nối văn hóa và sáng tạo.

Đồ gốm được trưng bày tại chợ đồ gốm Iznik (Thổ Nhĩ Kỳ)

Iznik đã tái hiện bản sắc và phát huy giá trị di sản qua không gian công cộng, thu hút khách tham quan và nghệ nhân quốc tế.

Những xưởng gốm gia đình có cơ hội thăng hạng, mở rộng thị trường; sản phẩm thủ công được đánh giá cao hơn, không còn là hàng lưu niệm đại trà.

Việc cộng sinh với Jingdezhen giúp Iznik nâng cao kỹ thuật, mở ra không gian hợp tác và hội nhập sâu rộng hơn.

Iznik đang chuyển mình từ kinh đô gốm truyền thống thành biểu tượng sáng tạo đương đại. Những viên gạch men xanh giữa phố, giữa nhà như lời nhắc nhớ về lịch sử. Những chuyến đi hợp tác với Jingdezhen mang đến kiến thức, tri thức nghề và cơ hội thương mại.

Từ Iznik đến Jingdezhen, từ con đường cổ xưa đến hiện đại, gốm sứ trở thành cầu nối văn hóa vững bền. Điều này không chỉ là hồi sinh một nghề thủ công, mà là khơi dậy niềm tự hào dân tộc, hàn gắn giá trị truyền thống trong thế giới toàn cầu hóa.

“Thủ đô gốm sứ” Iznik hôm nay hồi sinh bởi nghệ thuật, đồng thời nó còn là minh chứng cho sức sống tươi mới của nghề gốm truyền thống, được tái định vị bằng sự tinh tế nghệ nhân và khát vọng kết nối quốc tế.

Với bước đi chiến lược cùng Jingdezhen, Iznik của thế kỷ XXI đang vẽ nên một trang sử mới rực rỡ trên Con đường tơ lụa - nơi “gốm” không còn chỉ là vật chất, mà trở thành sứ mệnh văn hóa đầy ý nghĩa.

NGỌC BÍCH

Nguồn Văn hóa : http://baovanhoa.vn/the-gioi/tho-nhi-ky-chung-kien-su-hoi-sinh-cua-di-san-gom-su-149836.html