Thỏa thuận khoáng sản Mỹ - Ukraine chưa có ràng buộc về an ninh

6 giờ trướcBài gốc

Một thỏa thuận khung cho phép Mỹ tiếp cận nguồn thu từ tài nguyên thiên nhiên của Ukraine để đổi lấy các đảm bảo an ninh vẫn còn tồn tại những lỗ hổng pháp lý cần được hoàn thiện trong các vòng đàm phán sắp tới. 4 chuyên gia cho biết thông tin này trong cuộc trao đổi với Reuters, chỉ một ngày trước khi lãnh đạo hai nước gặp nhau tại Washington.

Theo bản dự thảo mà Reuters tiếp cận được, thỏa thuận này đề xuất thành lập “Quỹ Đầu tư Tái thiết” do Mỹ và Ukraine cùng quản lý. Văn bản sử dụng ngôn ngữ mang tính trấn an, nhưng Mỹ không đưa ra các đảm bảo an ninh cụ thể mà Kiev mong muốn.

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. (Ảnh: Reuters)

Dự kiến, thỏa thuận sẽ được ký kết vào ngày 28/2, khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp gỡ Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky.

Theo thỏa thuận, chính phủ Ukraine sẽ đóng góp 50% nguồn thu từ việc thương mại hóa các tài sản tài nguyên thiên nhiên thuộc sở hữu nhà nước vào quỹ này. Tuy nhiên, thỏa thuận không nêu rõ số tiền cụ thể, thời gian thực hiện hay chi tiết về cách thức quản lý quỹ.

Ông Brian McGarry, phó giáo sư luật quốc tế tại Đại học Leiden, người từng tư vấn cho các quốc gia đang phát triển về đàm phán hiệp ước, cho biết điều này không gây ngạc nhiên và phù hợp với bản chất của một thỏa thuận khung.

“Nó tạo ra nghĩa vụ hợp tác nhưng không có bất kỳ cam kết cụ thể nào mang tính ràng buộc về mặt quốc phòng. Đó chính xác là những gì chúng ta thấy trong thỏa thuận này. Mỹ chưa đưa ra đảm bảo cụ thể nào”, ông McGarry nhận định.

Một nguồn tin ngoại giao giấu tên cho rằng văn bản này “dường như là một thỏa thuận khá có lợi cho cả hai bên”.

Mặc dù không có đảm bảo an ninh cụ thể, các điều khoản được nêu trong thỏa thuận khung có thể mang lại sự nhẹ nhõm cho Ukraine khi Tổng thống Donald Trump đã từ bỏ yêu cầu ban đầu về khoản bồi thường 500 tỷ USD cho sự hỗ trợ quân sự mà Mỹ đã cung cấp trước đó.

Tổng thống Volodymyr Zelensky hôm 26/2 cho biết sự thành bại của thỏa thuận khoáng sản này sẽ phụ thuộc vào các cuộc đàm phán với ông Trump, đồng thời nhấn mạnh rằng văn bản hiện tại chưa có cam kết rõ ràng về đảm bảo an ninh từ phía Mỹ.

Tuy nhiên, tài liệu có đề cập rằng các khoản quỹ sẽ được tái đầu tư “để thúc đẩy an toàn, an ninh và thịnh vượng cho Ukraine”, và vấn đề phân bổ tài chính trong tương lai sẽ được làm rõ trong một thỏa thuận về quỹ này.

Văn bản cũng khẳng định chính phủ Mỹ “sẽ duy trì cam kết tài chính dài hạn để phát triển một Ukraine ổn định và thịnh vượng về kinh tế”, nhưng không đưa ra chi tiết cụ thể về cam kết này.

Ông Brian McGarry, phó giáo sư luật quốc tế tại Đại học Leiden, cho rằng các chi tiết cụ thể sẽ phải được thảo luận trong các vòng đàm phán tiếp theo, có khả năng dẫn đến một hiệp ước ràng buộc về mặt pháp lý.

Cách tiếp cận chưa từng có tiền lệ

Một điểm đáng chú ý trong bản dự thảo, theo ông McGarry, là việc tài liệu này nêu rõ trong các cuộc đàm phán về quỹ trong tương lai, Ukraine và Mỹ “sẽ cố gắng tránh xung đột với các nghĩa vụ của Ukraine” trong tiến trình gia nhập Liên minh châu Âu (EU).

“Ít nhất trên nguyên tắc, điều này thể hiện sự ủng hộ chính trị đáng chú ý đối với tiến trình đó”, ông McGarry nhận định, trong bối cảnh Washington ngày càng có lập trường đối đầu với EU.

Ukraine hiện có trữ lượng 22/34 loại khoáng sản được EU xác định là thiết yếu, bao gồm vật liệu công nghiệp và xây dựng, hợp kim sắt, kim loại quý, kim loại màu và một số nguyên tố đất hiếm.

Thỏa thuận khoáng sản giữa Mỹ và Ukraine dường như nhằm đạt 2 mục tiêu chính của Tổng thống Donald Trump: thu hồi khoản hỗ trợ tài chính và quân sự mà Washington đã cung cấp cho Ukraine kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự toàn diện 3 năm trước, đồng thời giảm sự phụ thuộc của Mỹ vào nguồn tài nguyên từ Trung Quốc.

Trung Quốc, quốc gia mà ông Trump từng đe dọa phát động chiến tranh thương mại, hiện là nhà sản xuất đất hiếm lớn nhất thế giới. Các nguyên tố đất hiếm này được sử dụng để chế tạo nam châm trong xe điện, vũ khí và thiết bị điện tử.

Theo giáo sư luật quốc tế Tim Meyer từ Đại học Duke, thỏa thuận khung không đề cập đến cơ chế giải quyết tranh chấp và phần chia sẻ của Washington trong quỹ tương lai cũng chưa được xác định rõ ràng.

“Thỏa thuận này thể hiện sự không chắc chắn từ phía Mỹ về việc liệu chính phủ có đủ thẩm quyền để tham gia vào quỹ này như mong đợi hay không”, ông Meyer phân tích, đồng thời cho biết thêm rằng một thỏa thuận về quỹ này có thể sẽ cần sự phê chuẩn của Quốc hội.

Ông Guillermo Christensen, chuyên gia về an ninh quốc gia và thương mại quốc tế tại công ty luật K&L Gates của Mỹ, nhận định thỏa thuận khung này mang lại “một cách tiếp cận độc đáo và chưa từng có tiền lệ”, khác biệt so với các thỏa thuận quốc gia khác.

Cẩm Lai Link: https://www.reuters.com/world/experts-cite-legal-gaps-trumps-minerals-deal-with-ukraine-2025-02-27/

Nguồn VTC : https://vtcnews.vn/thoa-thuan-khoang-san-my-ukraine-chua-co-rang-buoc-ve-an-ninh-ar928880.html