Thỏa thuận thương mại Mỹ-EU gây tranh cãi, Brussels có thể làm tốt hơn, chuyện gì xảy ra tiếp theo?

20 giờ trướcBài gốc

Theo thỏa thuận mới đạt được, mức thuế 15% của Mỹ sẽ được áp dụng đối với hầu hết hàng xuất khẩu từ EU và khối này sẽ cam kết đầu tư 514 tỷ EUR (tương đương 600 tỷ USD) vào nền kinh tế lớn nhất thế giới. (Nguồn: Getty Images)

Ngày 27/7, các chính phủ và doanh nghiệp châu Âu thở phào nhẹ nhõm sau khi thỏa thuận thương mại Mỹ-EU được ký kết. Thị trường chứng khoán phản ứng tích cực với thông tin này khi ngày 28/7, cổ phiếu của các nhà sản xuất ô tô châu Âu tăng vọt tới 3%. Các chỉ số chứng khoán chung của EU đạt mức cao nhất trong bốn tháng.

Theo thỏa thuận, mức thuế 15% của Mỹ sẽ được áp dụng đối với hầu hết hàng xuất khẩu từ EU và khối này sẽ cam kết đầu tư 514 tỷ EUR (tương đương 600 tỷ USD) vào nền kinh tế lớn nhất thế giới. Mức thuế đối với một số lĩnh vực vẫn chưa được hoàn thiện.

Mặc dù mức thuế mới 15% không nghiêm trọng bằng mức thuế 25% áp dụng cho các nhà sản xuất ô tô châu Âu hồi tháng 4/2025 nhưng nó vẫn là mức tăng mạnh so với mức thuế 2,5% hồi trước khi ông Trump trở thành Tổng thống.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen phát biểu với các phóng viên rằng, mức thuế quan mới là "một thỏa thuận tốt", đồng thời cho biết nó sẽ mang lại "sự ổn định" và "khả năng dự đoán" cho thương mại xuyên Đại Tây Dương.

Bà cảnh báo, 15% không phải là mức thấp, nhưng đó là mức tốt nhất mà khối có thể đạt được.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz cũng đồng tình với quan điểm này, gọi thỏa thuận là phương tiện để "bảo vệ lợi ích cốt lõi" và ngăn chặn "sự leo thang không cần thiết trong quan hệ thương mại xuyên Đại Tây Dương".

Tuy nhiên, ông thừa nhận thất vọng về kết quả khi nói rằng: "Tôi rất mong muốn có thêm sự hỗ trợ".

Những điểm tích cực

Không thể phủ nhận, thỏa thuận giúp EU tránh được một cuộc chiến thương mại toàn diện có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến niềm tin kinh doanh và chi tiêu của người tiêu dùng ở cả hai bờ Đại Tây Dương.

Để chuẩn bị cho mức thuế quan cao hơn từ Washington, trước đó, Brussels đã chuẩn bị các biện pháp trả đũa đối với hàng nhập khẩu của Mỹ, với giá trị lên tới 72 tỷ EUR.

Mặc dù chưa phải thỏa thuận lý tưởng nhưng tác động kinh tế của thỏa thuận này được dự đoán sẽ tương đối nhẹ. Trích dẫn dữ liệu từ Viện Kinh tế thế giới Kiel (IfW), tờ báo kinh doanh Handelsblatt của Đức cho hay, mức thuế quan mới sẽ khiến Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của EU sẽ giảm 0,1%.

Bên cạnh đó, một số lĩnh vực sẽ được hưởng lợi. Bloomberg Intelligence dự báo, lợi nhuận của ngành ô tô châu Âu sẽ tăng 4 tỷ EUR nhờ mức thuế giảm từ 27,5%.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp Đức đang chuẩn bị gánh chịu một khoản chi phí đáng kể. Handelsblatt ước tính, mức thuế mới sẽ khiến các doanh nghiệp phải chịu thêm 6,5 tỷ EUR chi phí.

Ông Melanie Vogelbach, Giám đốc điều hành chính sách kinh tế quốc tế tại Phòng Thương mại và Công nghiệp Đức nhận định: "Thỏa thuận thương mại phải trả giá bằng nền kinh tế Đức".

Ông Vogelbach cho biết thêm, mức thuế cơ bản 15% "khiến hàng xuất khẩu của Đức sang Mỹ đắt hơn nhiều và kém cạnh tranh hơn nhiều".

EU bị chỉ trích

Trong khi đó, nhiều nhà lãnh đạo chính trị và doanh nghiệp châu Âu đã lên án thỏa thuận mới là gây tổn hại cho khối 27 thành viên. EU ban đầu đã đề xuất mức thuế 10%.

Thủ tướng Hungary Viktor Orban đã đưa ra lời chỉ trích gay gắt khi nhấn mạnh, thỏa thuận này "tệ hơn" thỏa thuận mà Anh đã ký kết vào tháng 5/2025. Thủ tướng Pháp Francois Bayrou gọi thỏa thuận này là một "ngày đen tối".

Cựu nghị sĩ châu Âu Guy Verhofstadt thì gọi thỏa thuận này là một "thảm họa". Còn nghị sĩ người Đức Bernd Lange, người chủ trì Ủy ban thương mại của Nghị viện châu Âu đã viết trên X rằng, thỏa thuận với Mỹ "không cân xứng" và Brussels đã đưa ra những nhượng bộ "khó chấp nhận".

Mặc dù ngăn chặn được một cuộc chiến thương mại, Brussels vẫn phải đối mặt với sự chỉ trích vì không đạt nhượng bộ đáng kể hơn từ Washington.

Các nhà phân tích cho rằng, EU đã bỏ lỡ các cơ hội quan trọng cắt giảm thuế quan đối với các mặt hàng xuất khẩu có giá trị cao của châu Âu như rượu vang, rượu mạnh và hàng xa xỉ.

Một số người cho rằng, việc áp đặt các hạn chế đối với các tập đoàn công nghệ và tổ chức tài chính của Mỹ có thể đã gây áp lực buộc ông Trump phải giảm thuế đối với ô tô và dược phẩm.

Kế hoạch mua năng lượng trị giá 647 tỷ EUR của khối từ Washington cũng khiến một số nhà kinh tế hoài nghi về tính khả thi.

"Đó là một khoản tiền rất lớn", GS. Allan Auerbach tại Đại học California nhận định.

Một số chuyên gia cũng chỉ ra rõ, việc Brussels sớm rút lại các mức thuế trả đũa đã làm suy yếu đòn bẩy đàm phán của khối này.

Thỏa thuận mới giữa Mỹ và EU chỉ là một khuôn khổ sơ bộ. (Nguồn: Getty Images)

Điều gì xảy ra tiếp theo?

Thỏa thuận mới giữa Mỹ và EU chỉ là một khuôn khổ sơ bộ chứ không phải một thỏa thuận toàn diện. Trong những tháng tới, các nhà đàm phán từ hai bên sẽ soạn thảo một văn bản chi tiết và ấn định ngày áp dụng mức thuế 15%.

Với lịch sử đưa ra những yêu cầu vào phút chót của ông Trump - như đã thấy trong các cuộc đàm phán thương mại giữa Mỹ và Nhật - EU phải chuẩn bị cho những thay đổi đổi tiềm ẩn.

Bên cạnh đó, thỏa thuận này cần có sự chấp thuận của các quốc gia thành viên EU và sự giám sát của Nghị viện châu Âu - một quá trình có thể kéo dài trong nhiều tuần.

Trong khi đó, chính quyền Tổng thống Trump đang phải đối mặt với gần chục vụ kiện thách thức tính hợp pháp của chính sách thuế quan, với lập luận rằng, ông không có thẩm quyền của Quốc hội để áp đặt chúng một cách đơn phương. Nếu bất kỳ vụ kiện nào trong số này thành công, thuế quan có thể bị hủy bỏ, dẫn đến các cuộc đàm phán mới.

Ngoài ra, các mức thuế quan trọng dành riêng cho từng ngành vẫn chưa được giải quyết.

Brussels vẫn đang thúc đẩy việc miễn thuế đối với rượu vang và rượu mạnh - điều đặc biệt quan trọng đối với Pháp và Italy. Việc giảm thuế đối với dược phẩm và chất bán dẫn cũng đang được khu vực này thảo luận.

Cuối cùng, cam kết của khối 27 thành viên về việc nới lỏng các rào cản phi thuế quan sẽ cần phải đàm phán cẩn thận để đảm bảo phù hợp với các tiêu chuẩn hiện hành của EU.

Vì vậy, thỏa thuận mới đạt được với Mỹ chỉ là bước đầu, khối còn rất nhiều việc phải làm, còn rất nhiều điều cần giải quyết.

(theo DW)

Linh Chi

Nguồn TG&VN : https://baoquocte.vn/thoa-thuan-thuong-mai-my-eu-gay-tranh-cai-brussels-co-the-lam-tot-hon-chuyen-gi-xay-ra-tiep-theo-322803.html