Thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung sắp hết hạn, ông Trump vẫn chưa ra quyết định cuối cùng

5 giờ trướcBài gốc

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump. (Ảnh: Nikkei Asia).

Mỹ và Trung Quốc vẫn chưa thông báo sẽ gia hạn thỏa thuận đình chiến thuế quan mà hai nước đạt được vài tháng trước. Trong khi thỏa thuận sắp hết hạn, căng thẳng giữa hai bên đang nóng lên vì một số vấn đề hóc búa.

Sau vòng đàm phán thương mại song phương thứ ba tại Stockholm (Thụy Điển), các quan chức Trung Quốc thể hiện sự lạc quan. Họ nói rằng hai bên sẽ nỗ lực để gia hạn thỏa thuận thêm 90 ngày nữa.

Tuy nhiên, các nhà đàm phán Mỹ nhấn mạnh quyết định cuối cùng thuộc về Tổng thống Donald Trump. Về phần mình, chủ nhân Nhà Trắng hầu như chưa ra dấu hiệu gì về khả năng lùi thời hạn áp thuế quan cao hơn với Trung Quốc.

Hồi tháng 5, hai siêu cường kinh tế đã đồng ý giảm mạnh thuế quan với hàng hóa của nhau trong vòng 90 ngày, đồng thời tạm ngừng một loạt biện pháp hạn chế thương mại khác. Thỏa thuận đó sẽ kết thúc vào ngày 12/8.

Nếu hai bên không thể đi đến thống nhất, thuế quan mà Washington đánh vào hàng hóa Trung Quốc có thể quay trở lại mức 145% và Bắc Kinh có thể sẽ tái áp đặt mức thuế 125% với hàng hóa Mỹ. Thuế quan cao đến mức có thể cắt đứt dòng chảy thương mại giữa hai siêu cường kinh tế.

Theo thỏa thuận đình chiến hiện tại, hàng hóa Trung Quốc nhập khẩu vào Mỹ đang đối mặt với mức thuế 30% và hàng Mỹ vào Trung Quốc chịu thuế 10%.

Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ và Bộ Ngoại giao Trung Quốc chưa trả lời yêu cầu bình luận của CNBC.

Tuy triển vọng về thỏa thuận thương mại vẫn rất khó đoán, đông đảo các chuyên gia dự kiến một cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ diễn ra tại Bắc Kinh trong vài tháng tới.

Ông Ian Bremmer, nhà sáng lập kiêm Giám đốc Eurasia Group, bình luận: “Cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo có thể giúp mối quan hệ Mỹ - Trung trở nên ổn định hơn… nhưng không phải thân thiện hơn. Cả hai bên đều đang hướng đến sự tách rời do tác động của môi trường thương mại toàn cầu và địa chính trị mới”.

Thỏa thuận mua hàng

Ông Julian Evans-Pritchard, nhà kinh tế cấp cao tại Capital Economics, dự đoán thỏa thuận thương mại tiềm năng có thể bao gồm việc Trung Quốc hứa hẹn đẩy mạnh mua hàng hóa Mỹ, đặc biệt là năng lượng và nông sản. Và nếu phía Mỹ cho phép, Trung Quốc sẽ muốn nhập khẩu chip bán dẫn và thiết bị sản xuất chip.

Thỏa thuận thương mại cuối cùng có thể có nhiều hình thức khác nhau, nhưng ông lưu ý rằng một trong những kịch bản tiềm năng nhất sẽ là “phần nối tiếp” của thỏa thuận giai đoạn một mà Mỹ và Trung Quốc ký kết hồi tháng 1/2020.

Khi đó, Trung Quốc cam kết mua thêm 200 tỷ USD hàng hóa mỗi năm so với mức của năm 2017. Nhưng Trung Quốc đã không thể đáp ứng mục tiêu này khi đại dịch COVID-19 làm đảo lộn thương mại toàn cầu.

Ông Evans-Pritchard nói thêm: “Có khả năng ông Trump sẽ coi thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung là công việc còn dang dở và chỉnh sửa nó bằng các mục tiêu mua hàng cao hơn trước đây”.

Trong một bài đăng trên mạng xã hội vào ngày 11/8, ông Trump viết: “Tôi hy vọng Trung Quốc sẽ tăng gấp 4 lần các đơn đặt hàng đậu nành. Đây cũng là một trong những cách để giảm đáng kể thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc”.

Trong những năm qua, Trung Quốc thường là khách hàng lớn nhất của các nông dân trồng đậu nành Mỹ. Song, dữ liệu của chính phủ Mỹ cho thấy Trung Quốc chưa đặt lô hàng nào cho vụ mùa dự kiến thu hoạch vào tháng 9.

Nhìn chung, hoạt động thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã sụt giảm đáng kể bất chấp thỏa thuận đình chiến thuế quan. Tổng kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ đã tụt dốc 12,6% trong 7 tháng đầu năm nay, tờ CNBC cho hay.

Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu chip

Trong những tuần gần đây, căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc đã leo thang vì các biện pháp kiểm soát xuất khẩu chip bán dẫn, dù Nvidia kỳ vọng sẽ sớm nối lại hoạt động xuất khẩu chip H20 sang đất nước tỷ dân.

Ông Gabriel Wildau, Giám đốc điều hành tại công ty tư vấn Teneo, lưu ý việc Mỹ đổi ý và cho phép Nvidia bán chip H20 cho Trung Quốc chỉ là “sự điều chỉnh khiêm tốn, không phải thay đổi mang tính chiến lược”.

Ông dự kiến Mỹ sẽ không nới lỏng đáng kể các biện pháp kiểm soát xuất khẩu với Trung Quốc. Tuy nhiên, ông Trump có thể nhượng bộ đối với một số lệnh kiểm soát xuất khẩu mà các quan chức Nhà Trắng cho là “quá mạnh tay” để đạt thỏa thuận với Bắc Kinh.

Tờ Financial Times cho biết các quan chức Trung Quốc đang vận động Mỹ nới lỏng các hạn chế đối với chip nhớ băng thông cao. Đây là linh kiện cần thiết để phát triển AI, nhưng Tổng thống Joe Biden đã ban hành lệnh cấm xuất khẩu loại chip này sang Trung Quốc vào năm 2024.

Ngoài ra, tờ báo cũng cho biết Nvidia và AMD đã đồng ý trả chính phủ Mỹ 15% doanh thu bán chip sang Trung Quốc để được cấp giấy phép xuất khẩu.

Vấn đề đất hiếm

Theo các chuyên gia, gần như chắc chắn Trung Quốc sẽ tận dụng thế thống trị với đất hiếm trong các cuộc đàm phán thương mại với Mỹ.

Sau một loạt cuộc đàm phán, vào tháng 6, Bắc Kinh đã đồng ý nới lỏng lệnh cấm xuất khẩu nam châm và kim loại đất hiếm sang Mỹ, đồng thời đẩy nhanh quá trình cấp giấy phép.

Theo dữ liệu chính thức từ hải quan, khối lượng xuất khẩu nam châm đất hiếm của Trung Quốc sang Mỹ trong tháng 6 đã tăng hơn 7 lần so với tháng trước. Cụ thể, các công ty Mỹ đã nhập về khoảng 353 tấn nam châm vĩnh cửu từ Trung Quốc.

Thuế quan thứ cấp với dầu thô Nga

Một vấn đề hóc búa khác trong quá trình đàm phán giữa Mỹ và Trung Quốc là việc ông Trump đe dọa tăng thuế quan với nước này vì mua dầu thô Nga.

Trung Quốc là nước mua nhiều dầu mỏ nhất của Nga, theo sau là Ấn Độ. Và tuần trước ông Trump đã tăng gấp đôi thuế quan với New Delhi lên 50%.

Khi phóng viên hỏi liệu ông Trump có trừng phạt Trung Quốc vì mua dầu mỏ Nga hay không, ông đáp điều đó “có thể xảy ra”.

Chủ nhân Nhà Trắng cho biết: “Tôi chưa thể nói chắc với bạn. Nhưng tôi có thể, chúng tôi đã làm điều đó với Ấn Độ. Chúng tôi có thể sẽ làm điều tương tự với một vài nước khác. Một trong số đó là Trung Quốc”.

Vào ngày 8/8, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc bình luận mối quan hệ hợp tác về thương mại và năng lượng giữa nước này và Nga là “chính đáng và hợp pháp”.

Phát ngôn viên Guo Jiakun cho biết: “Chúng tôi sẽ tiếp tục thực hiện các biện pháp hợp lý để đảm bảo an ninh năng lượng dựa trên lợi ích quốc gia”.

Cũng trong hôm đó, Chủ tịch Tập đã điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin. Cuộc trò chuyện này diễn ra chỉ vài ngày trước khi nhà lãnh đạo Nga gặp Tổng thống Trump để thảo luận về cuộc chiến tại Ukraine.

Ông Tập nói rằng Trung Quốc rất vui mừng khi Nga và Mỹ duy trì liên lạc, cải thiện mối quan hệ để tìm kiếm giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng ở Ukraine, đài truyền hình nhà nước Trung Quốc CCTV cho hay.

Giang

Nguồn Doanh Nhân VN : https://doanhnhanvn.vn/thoa-thuan-thuong-mai-my-trung-sap-het-han-ong-trump-van-chua-ra-quyet-dinh-cuoi-cung.html