Thời khắc vua Bảo Đại thoái vị ở Huế

3 giờ trướcBài gốc

Năm nay đã tròn 100 tuổi, cụ Nguyễn Xuyến vẫn còn nhớ từng khoảnh khắc của những ngày cuối tháng Tám năm 1945 ở Huế. Chiều ngày 30/8/1945, lễ thoái vị của Bảo Đại được chính thức tổ chức ở Ngọ Môn trước sự có mặt của hàng vạn đồng bào Huế. Cụ Xuyến khi đó là một chàng trai 20 tuổi đã chứng kiến giây phút vua Bảo Đại trao ấn kiếm, chính thức chấm dứt triều đại phong kiến cuối cùng trong lịch sử Việt Nam.

“Lễ thoái vị của vua Bảo Đại diễn ra vào buổi chiều. Hàng vạn người dân Thừa Thiên Huế, từ nông thôn đến thành thị, tập trung trước cổng Ngọ Môn để chứng kiến. Lúc ấy, vua mặc hoàng bào, tuyên bố thoái vị và trao ấn kiếm cho phái đoàn Chính phủ lâm thời của ta do các ông Trần Huy Liệu, Nguyễn Lương Bằng, Cù Huy Cận thay mặt Chính phủ chấp nhận sự thoái vị. Khi Bảo Đại trao ấn kiếm xong, ông Cù Huy Cận trong phái đoàn của Chính phủ ta trao huy hiệu cờ đỏ sao vàng, và ngày hôm sau Bảo Đại được Chủ tịch Hồ Chí Minh mời ra làm cố vấn cho Chính phủ ta”.

Cụ Nguyễn Xuyến kể lại những ngày cách mạng Tháng 8 năm 1945 tại Huế

Ngày 15/8/1945, Nhật Bản tuyên bố đầu hàng Đồng Minh, Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc. Thực hiện chỉ thị của Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc, Thường vụ Tỉnh ủy Thừa Thiên Huế lúc ấy nhanh chóng phát động giành chính quyền. Việc vận động vua Bảo Đại thoái vị được giao cho ông Phạm Khắc Hòe - Đổng lý Ngự tiền văn phòng. Ngày 17/8, vua Bảo Đại ban hành Dụ số 105, tuyên bố chấp nhận bàn giao chính quyền cho Việt Minh, đồng thời hy vọng có thể tham gia thiết lập nội các mới. Chiều 22/8/1945, Bảo Đại nhận được một bức điện tín từ Ủy ban Dân tộc Giải phóng với nội dung: “Trước ý chí đồng nhứt của toàn thể dân chúng Việt Nam, sẵn sàng hy sinh tất cả để cứu vãn nền độc lập quốc gia, chúng tôi thành kính xin đức Hoàng đế hãy làm một cử chỉ lịch sử để từ bỏ ngai vàng”.

Tái hiện cảnh vua Bảo Đại trao ấn kiếm tại Ngọ Môn

Ngày 25/8, phái đoàn của Ủy ban Dân tộc Giải phóng gồm các ông Trần Huy Liệu, Nguyễn Lương Bằng và Cù Huy Cận vào Huế để tiếp nhận việc thoái vị. Chiều 30/8/1945, lễ thoái vị diễn ra trang trọng tại Ngọ Môn. Vua Bảo Đại mặc đại triều phục, tuyên bố thoái vị trước hàng vạn người dân. Lá cờ quẻ Ly của triều đình Huế trên Kỳ đài được hạ xuống, thay bằng lá cờ đỏ sao vàng tung bay giữa tiếng hò reo, vỗ tay và tiếng súng chào Quốc kỳ của chính quyền cách mạng. Từ một vị hoàng đế, Bảo Đại chính thức trở thành công dân của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Hoàng Chí Hiếu, Phó Trưởng Khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư phạm Huế cho rằng: Điều đặc biệt và rất đáng trân trọng của Cách mạng Tháng Tám tại Huế là việc chuyển giao quyền lực diễn ra trật tự, không đổ máu. “Huế đặc biệt là có sự tham gia của hai lực lượng đó là trường thanh niên tiền tuyến và lực lượng con em của Hoàng tộc đóng một vai trò rất quan trọng trong khởi nghĩa giành chính quyền Huế. Thứ hai đó, Huế là nơi triều đình phong kiến cuối cùng đó là triều đình nhà Nguyễn với ông vua cuối cùng Bảo Đại. Rất khác với nhiều cuộc các mạng có trong lịch sử, vua Bảo Đại chuyển giao quyền lực sang cho chế độ mới thông qua lễ thoái vị. Lễ thoái vị ở đây đảm bảo sự chuyển giao quyền lực trong hòa bình, mang một giá trị nhân văn lớn, thay vì cuộc cách mạng của bạo lực để lật đổ chính quyền cũ lập chính quyền mới. Và thứ ba, đó là việc bảo tồn đền đài, miếu mạo của nhà Nguyễn để Hoàng tộc nhà Nguyễn tiếp tục viếng thăm thì điều này thể hiện sự nhân văn của Cách mạng Tháng 8 ở Huế”.

Vua Bảo Đại, vị vua cuối cùng của chế độ phong kiến Việt Nam

Việc vua Bảo Đại thoái vị đánh dấu một trong những cuộc chuyển giao quyền lực hòa bình hiếm hoi trong lịch sử thế giới. Trong khi nhiều nước rơi vào hỗn loạn, nội chiến sau cách mạng thì Việt Nam đã tránh được đổ máu, thể hiện sự tỉnh táo, khôn khéo của lực lượng cách mạng và tinh thần dân tộc của nhà vua.

Ông Nguyễn Đức Lộc, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử Cách mạng thành phố Huế cho rằng, sự kiện vua Bảo Đại thoái vị là cột mốc lớn, khép lại chế độ phong kiến, mở ra nền dân chủ nhân dân. Việc trao ấn kiếm cho Chính phủ cách mạng là hành động nhân văn sâu sắc, tránh xung đột không cần thiết.“Về giá trị nhân văn, việc chuyển giao chính quyền mà không xảy ra đổ máu, không xảy ra sự chống cự đã là một quyết định nhân văn. Nhà vua Bảo Đại đã tự tay mình viết trong chiếu thoái vị “Trẫm thà làm dân một nước tự do, còn hơn làm vua của nước nô lệ”. Chính tư tưởng cấp tiến này nó truyền bá, truyền đạt và nó có sự hướng ứng trong nhân dân, mở rộng sự nhận thức từ các cán bộ, chiến sĩ cho đến mọi tầng lớp nhân dân ở trên địa bàn Huế lúc đó nói riêng và cả nước nói chung”.

Đã 8 thập kỷ trôi qua, Ngọ Môn, nơi chứng kiến lời tuyên bố thoái vị của vua Bảo Đại và con đường phía trước Ngọ Môn mang tên 23 tháng 8 luôn lưu giữ ký ức thiêng liêng, nhắc nhở các thế hệ hôm nay và mai sau về một thời khắc lịch sử đầy tự hào của dân tộc.

Lê Hiếu/VOV-Miền Trung

Nguồn VOV : https://vov.vn/xa-hoi/thoi-khac-vua-bao-dai-thoai-vi-o-hue-post1222414.vov