“Bao nhiêu người cần nhà nhưng vì giá cao quá không thể mua được. Nhà mà cứ trên 70 triệu, 100 triệu đồng một mét vuông, ai có tiền mà mua”. Phát biểu của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại phiên họp Ban Chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản cũng là mối lo âu của hàng triệu người khi cơ hội để có chốn an cư ngày càng trở nên xa vời. Vì vậy, yêu cầu của Thủ tướng về việc phải có câu trả lời cho tình trạng “giá nhà chung cư liên tục tăng và cao mãi” mở ra một tia hy vọng cho rất nhiều gia đình trẻ.
Không khó để tìm ra nguyên nhân khiến giá nhà đất tăng một cách điên rồ trong những năm qua. Bên cạnh yếu tố đầu cơ thì các lý do còn lại là thiếu quỹ đất, giá đất liên tục leo thang và hàng loạt ách tắc khiến cho thủ tục pháp lý của các dự án bất động sản bị kéo dài. Vì vậy, muốn giải quyết được vấn đề giá nhà thì cần xử lý triệt để các nguyên nhân kể trên.
Trước hết là quỹ đất. Thực tế thì quỹ đất không thiếu. Chỉ cần nhìn ra khu vực ngoại ô là có thể cảm nhận được điều này. Vấn đề là hầu hết những khu đất trống đó đều không phải là đất ở, trong khi để chuyển từ đất trồng cây sang đất ở lại là hành trình vô cùng gian nan, tốn kém và kéo dài. Giải quyết được nút thắt này chắc chắn sẽ làm quỹ đất để phát triển nhà ở tăng mạnh. Tất nhiên, cũng cần có biện pháp hạn chế phát triển loại hình nhà ở liền thổ để tăng cường quỹ đất cho nhà chung cư.
Thứ hai là vấn đề chi phí. Bên cạnh mặt bằng giá đất để phát triển nhà ở ngày một tăng, việc tiền thuế chuyển đổi từ các loại đất khác sang đất ở tăng mạnh cũng góp phần làm chi phí phát triển bất động sản leo thang, rồi sau đó tác động ngược trở lại làm mặt bằng giá đất tiếp tục leo cao hơn nữa.
Giải pháp cho vấn đề này là bãi bỏ thuế chuyển mục đích sử dụng đất và thay bằng một sắc thuế mới với người mua nhà, nhưng chỉ áp dụng với người sở hữu từ căn nhà thứ hai trở đi. Chính sách này sẽ mở ra cơ hội cho người chưa có nhà, đồng thời cũng góp phần hạn chế đầu cơ và thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất ở những khu vực đã quy hoạch đất ở cũng không cần thiết nữa.
Vấn đề thứ ba và cũng mang tính quyết định nhất, đó là ách tắc về thủ tục pháp lý. Nó không chỉ làm cho phí phát triển nhà ở tăng mạnh, mà còn là nguyên nhân khiến cho nguồn cung nhà khó tăng.
Một dự án phát triển bất động sản, từ lúc bồi thường để giải phóng mặt bằng cho đến khi hoàn tất mất 4-5 năm là bình thường. Thậm chí có không ít dự án phải kéo dài đến cả chục năm. Với lãi suất tín dụng cho bất động sản hiện vẫn ở mức cao, đến 10-12%/năm, chỉ sau 6-7 năm là số tiền gốc và lãi đã thành gấp đôi và tất cả đều sẽ được tính vào giá nhà. Nếu Chính phủ có thể kéo thời hạn thủ tục xuống chỉ còn sáu tháng thì giá nhà sẽ giảm được không ít.
Tóm lại, vấn đề giá nhà ở leo thang trong những năm qua, bên cạnh yếu tố đầu cơ, có một phần nguyên nhân rất quan trọng do cơ chế, chính sách. Vì vậy, đây cũng chính là chìa khóa để đưa thị trường bất động sản quay trở lại với mục tiêu đáp ứng nhu cầu an cư của người dân, thay vì phục vụ cho mục đích đầu cơ, tích trữ tài sản.
Kinh tế Sài Gòn