Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân. Ảnh: Bộ Công Thương
Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, giai đoạn 2021 - 2025 được đánh giá là thời kỳ đặc biệt quan trọng, khi các cơ sở đào tạo của Bộ đã thực hiện ba đột phá chiến lược: hoàn thiện thể chế, phát triển hạ tầng và nâng cao chất lượng đội ngũ. Từ tự chủ, kiểm định chất lượng đến nghiên cứu khoa học, hợp tác doanh nghiệp và quốc tế, các lĩnh vực đều ghi nhận bước tiến rõ rệt. Đặc biệt, nhiều trường đã thể hiện năng lực vượt bậc trong việc tự chủ, góp phần hình thành mô hình quản trị hiện đại, minh bạch và hiệu quả.
Theo Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân, giai đoạn 2026 - 2030 là thời kỳ bản lề, khi giáo dục Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới theo tinh thần Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục - đào tạo, cùng Nghị quyết 57-NQ/TW về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đây là những định hướng then chốt mà các cơ sở đào tạo của Bộ Công Thương cần cụ thể hóa trong chiến lược phát triển.
“Giáo dục ngành công thương phải chuyển mình toàn diện, lấy tự chủ làm động lực, lấy đổi mới sáng tạo làm phương thức và lấy hội nhập quốc tế làm mục tiêu phát triển”, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn mạnh.
Từ định hướng đó, Thứ trưởng đề nghị các cơ sở đào tạo thực hiện đồng bộ tám nhiệm vụ trọng tâm. Trước hết là tiếp tục quán triệt và đổi mới tư duy hành động, coi đổi mới giáo dục là trách nhiệm chính trị và động lực phát triển. Các trường cần hoàn thiện thể chế nội bộ, triển khai tự chủ gắn với trách nhiệm giải trình, đảm bảo công khai, minh bạch và hiệu quả trong mọi hoạt động quản trị. Cùng đó, chú trọng giáo dục toàn diện, gắn tri thức với giá trị đạo đức, kỹ năng, thẩm mỹ và thể chất, xây dựng môi trường giáo dục an toàn, nhân văn, nuôi dưỡng tinh thần công dân thời đại mới.
Đáng lưu ý, chuyển đổi số trong giáo dục là nhiệm vụ chiến lược cần được đầu tư bài bản. Các trường phải xây dựng hạ tầng số, cơ sở dữ liệu học liệu điện tử, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và công nghệ thực tế ảo vào giảng dạy, kiểm tra, đánh giá. Đặc biệt, cần đào tạo kỹ năng số cho đội ngũ giảng viên, sinh viên và cán bộ quản lý, coi năng lực số là tiêu chuẩn bắt buộc trong giai đoạn mới.
Ngoài ra, các trường tiếp tục hiện đại hóa giáo dục nghề nghiệp, đổi mới chương trình đào tạo gắn với doanh nghiệp và thị trường lao động, coi kỹ năng nghề là nền tảng của năng lực cạnh tranh quốc gia. Lưu ý việc phát triển đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý đạt chuẩn, có năng lực số và năng lực hội nhập, đồng thời nâng tầm các trường đại học trọng điểm của Bộ, hướng tới mô hình trung tâm nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và ươm mầm nhân tài cho đất nước.
Hơn nữa, cần đẩy mạnh liên kết “ba nhà”: Nhà nước, nhà trường và doanh nghiệp, như một trụ cột của phát triển bền vững để gắn kết đào tạo với thực tiễn sản xuất, nghiên cứu với ứng dụng, giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng của ngành công thương.
Trong định hướng giai đoạn 2026 - 2030, Thứ trưởng đề nghị các đơn vị thuộc Bộ tiếp tục rà soát, sắp xếp tổ chức bộ máy theo tinh thần tinh gọn, hiệu quả; đồng thời hoàn thiện cơ chế tài chính, tạo điều kiện cho các cơ sở đào tạo vận hành tự chủ, linh hoạt và đúng pháp luật. Thứ trưởng giao Vụ Kế hoạch, Tài chính và Quản lý doanh nghiệp chủ trì xây dựng các cơ chế hỗ trợ phù hợp, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong triển khai tự chủ của các trường.
Mặt khác, Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công được giao trọng trách hỗ trợ các cơ sở đào tạo đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo, phát triển mô hình hợp tác viện - trường - doanh nghiệp, cũng như thúc đẩy các nhiệm vụ khoa học - công nghệ trọng điểm.
Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân tặng Cờ thi đua của Bộ Công Thương cho các tập thể đã có thành tích tiêu biểu, dẫn đầu trong phong trào thi đua “Dạy tốt, học tốt” năm học 2024 - 2025. Ảnh: Bộ Công Thương
Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số sẽ hỗ trợ các trường xây dựng mô hình “khu chuyển đổi số” phục vụ giảng dạy và quản trị hiện đại; trong khi Cục Công nghiệp, Cục Hóa chất, Cục Điện lực sẽ đảm nhiệm vai trò kết nối đào tạo với nhu cầu nhân lực của từng lĩnh vực, giúp các chương trình học sát với thực tiễn sản xuất.
Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân nhấn mạnh, các nhiệm vụ đã được xác định rõ trong Quyết định số 2871/QĐ-BCT nhưng điều cốt lõi vẫn là quyết tâm đổi mới và tinh thần đột phá của toàn hệ thống, từ các đơn vị quản lý đến từng cơ sở đào tạo để đồng hành, nâng tầm chất lượng nguồn nhân lực ngành trong giai đoạn phát triển mới.Chính sự đồng hành này sẽ tạo nên “hệ sinh thái giáo dục ngành hiện đại, liên thông và bền vững”, nơi các trường không chỉ dạy học mà còn nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, phục vụ trực tiếp cho sự phát triển công nghiệp - thương mại quốc gia.
Theo ông Nguyễn Thế Hiếu, Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ (Bộ Công Thương), giai đoạn vừa qua, dù gặp nhiều khó khăn thách thức nhưng các trường vẫn nỗ lực thích ứng và đạt được nhiều kết quả tích cực, đồng đều. Việc tuyển sinh được duy trì ổn định, nhiều ngành nghề mới được mở, chất lượng đào tạo có cải thiện; thực hiện tự chủ đi vào chiều sâu, một số trường đã mạnh dạn đổi mới mô hình quản trị, nâng cao hiệu quả tổ chức hoạt động. Cùng đó, chuyển đổi số được đẩy mạnh, tạo nền tảng cho giảng dạy linh hoạt, hiệu quả; nghiên cứu khoa học, hợp tác doanh nghiệp, hợp tác quốc tế đều có bước tiến rõ rệt.
Đặc biệt, tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp có việc làm tăng đáng kể, nhiều trường có sinh viên tham gia vào thị trường lao động chất lượng cao. Đội ngũ giảng viên tiếp tục được phát triển, nhiều trường có chương trình đào tạo kiểm định đạt chuẩn trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, một số đơn vị còn chậm trong kiểm định chất lượng; hoạt động nghiên cứu chưa có nhiều sản phẩm mang tính ứng dụng cao; hạ tầng chuyển đổi số chưa đồng đều giữa các trường. Những tồn tại này đòi hỏi các cơ sở đào tạo cần chủ động khắc phục trong thời gian tới.
Ông Nguyễn Quang Hồng, Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ (Bộ Công Thương) cho biết, với định hướng nhất quán “giữ ổn định trường đại học, giảm đầu mối trường cao đẳng”, Bộ đã xây dựng và triển khai 5 đề án sáp nhập, tinh giản đầu mối nhằm tạo nên những cụm trường liên ngành, đa lĩnh vực và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực.
Bước sang giai đoạn mới 2026 - 2030, Bộ nhìn nhận hệ thống đào tạo cần khắc phục triệt để những hạn chế về chất lượng không đồng đều, kỹ năng mềm, ngoại ngữ và chuyển đổi số chưa toàn diện. Đặc biệt, 17/20 trường cao đẳng và 4/9 trường đại học vẫn chưa đủ điều kiện tự chủ tài chính, còn phụ thuộc một phần vào ngân sách do quy mô đào tạo và nguồn thu còn hạn chế. Bên cạnh đó, Bộ cũng nhận diện rõ thách thức về cơ sở vật chất thiếu đồng bộ và dự báo nhu cầu lao động, điều chỉnh cơ cấu ngành nghề đào tạo chưa kịp thời.
Từ những thành tựu và hạn chế đó, Bộ đã xác định hiệu quả cải cách trong đào tạo giai đoạn tới sẽ đặt trên 5 trụ cột chiến lược: Đổi mới tư duy và thể chế nội bộ, đảm bảo triển khai tự chủ gắn với giải trình trách nhiệm; giáo dục toàn diện và xây dựng văn hóa học đường an toàn, hiện đại; chuyển đổi số toàn diện trong quản trị - đào tạo, đưa AI vào kiểm định, thi cử, đánh giá; phát triển đội ngũ nhà giáo đạt chuẩn quốc tế, tập trung cho nhóm ngành STEM và ngành trọng điểm; đẩy mạnh liên kết song hướng quốc tế thu hút chuyên gia, sinh viên, nguồn lực và chuyển giao công nghệ.
Trong khuôn khổ hội nghị, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân đã trao tặng Cờ thi đua, Bằng khen, đồng thời vinh danh các tập thể và cá nhân xuất sắc; trong đó, có các giáo sư, phó giáo sư của các trường trực thuộc Bộ. Cùng đó, Ban Tổ chức đã phát động hoạt động quyên góp ủng hộ đồng bào khắc phục hậu quả do thiên tai, bão lũ nhằm sẻ chia khó khăn, đồng thời thể hiện tinh thần tương thân tương ái, trách nhiệm cộng đồng của cán bộ, giảng viên và sinh viên các trường trực thuộc Bộ Công Thương.
Uyên Hương/Bnews/vnanet.vn