Chiều 23-12, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp Thường trực Chính phủ cho ý kiến rà soát và tháo gỡ khó khăn, vướng mắc tại các dự án đầu tư, xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng; dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc – Nam và dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP.HCM.
Tại cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá đến thời điểm này, Chính phủ, các bộ, ngành đã làm được rất nhiều công việc; triển khai rất tích cực dự án tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, bắt đầu triển khai xây dựng các dự án liên quan tuyến đường sắt Lạng Sơn về Hà Nội và Móng Cái - Hải Phòng; cùng với đó bắt đầu triển khai các dự án liên quan dự án tuyến đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam.
Thủ tướng chủ trì phiên họp Thường trực Chính phủ. Ảnh: TTX
Nội địa hóa tiêu chuẩn, quy chuẩn
Thủ tướng nêu rõ khi chưa có kinh nghiệm, việc áp dụng trực tiếp tiêu chuẩn, quy chuẩn của nước ngoài vào dự án trong nước là kinh nghiệm chung. Quá trình nội địa hóa tiêu chuẩn, quy chuẩn được thực hiện từng bước trong quá trình này.
Lưu ý việc lựa chọn công nghệ phù hợp cho các dự án đường sắt tốc độ cao, Thủ tướng yêu cầu Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Xây dựng rà soát lại những quy chuẩn, tiêu chuẩn trên cơ sở kinh nghiệm thế giới đã làm, từ đó lựa chọn công nghệ để xây dựng dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam bảo đảm các yếu tố trên.
Việc lựa chọn phương thức đầu tư phải công khai, đề xuất chính sách mang tính khả thi, đánh giá đầy đủ tác động từ chính sách một cách công khai, minh bạch; bảo đảm có lợi nhất cho Nhà nước, người dân, doanh nghiệp; bảo đảm yêu cầu phát triển ngành đường sắt.
Thường trực Chính phủ họp về các dự án đường sắt. Ảnh: TTX
Đã bố trí nguồn vốn 16.000 tỉ đồng
Đối với dự án tuyến sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, Thủ tướng cho biết phía Trung Quốc đánh giá Việt Nam triển khai nhanh hơn 1,5 - 2 năm so với các dự án tương tự mà Trung Quốc hợp tác triển khai ở các nước khác trong khu vực ASEAN.
Đối với dự án thành phần 1 đã được khởi công, đầu tư hơn 2.000 tỉ đồng, Thủ tướng yêu cầu Bộ Xây dựng tập trung triển khai đúng và vượt tiến độ. Riêng việc lập dự án tiền khả thi của dự án, phấn đấu đẩy nhanh tiến độ triển khai, chậm nhất tháng 3-2026 phải hoàn thành; tiếp đó phải hoàn thành Hiệp định nối ray giữa hai nước Việt Nam - Trung Quốc.
Về vốn đầu tư cho dự án, hiện Chính phủ đã bố trí 16 nghìn tỉ đồng, khả năng mỗi năm có thể bố trí và giải ngân khoảng 40-50 nghìn tỉ đồng. Ngân sách được bố trí bằng nguồn tiết kiệm chi từ đầu tư công, nguồn tiết kiệm chi từ tăng thu và tiết kiệm chi, nguồn vốn đầu tư trung hạn.
Về nguồn nhân lực, Thủ tướng yêu cầu xây dựng lộ trình từ nay đến cuối năm 2026 hoàn thành việc xây dựng nhu cầu nhân lực phát triển đường sắt, cụ thể về số lượng, trình độ, lĩnh vực. Cùng với đó, xây dựng lộ trình nội địa hóa ngành công nghiệp đường sắt, trước hết tại các dự án tuyến đường sắt kết nối với Trung Quốc, cần thúc đẩy nội địa hóa đầu xe, toa xe, hệ thống điều khiển, đường ray, các hệ thống từ mặt đất trở xuống… một cách cách tối đa.
“Phát triển công nghiệp đường sắt trên tinh thần không chỉ làm cho Việt Nam, mà phải góp phần làm cho các nước trong khu vực cũng đang có nhu cầu; tham gia hệ sinh thái đường sắt cho các nước phát triển”, Thủ tướng chỉ rõ.
Thủ tướng phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp. Ảnh: TTX
Xây dựng cơ chế đầu tư
Đối với tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, Thủ tướng yêu cầu Bộ Khoa học và Công nghệ; Bộ Xây dựng rà soát lại các quy chuẩn, tiêu chuẩn trên cơ sở kinh nghiệm thế giới và Việt Nam để lựa chọn công nghệ xây dựng đảm bảo các yếu tố kỹ thuật, kinh tế, chính trị, ngoại giao, an ninh quốc phòng, khả năng chuyển giao công nghệ, vận hành...
Trên cơ sở đó, đề ra các tiêu chuẩn, tiêu chí, quy định để lựa chọn phương thức đầu tư phù hợp nhất, tối ưu nhất cho đất nước, đảm bảo công khai, minh bạch, đảm bảo tính khả thi, đảm bảo hài hòa lợi ích giữa các chủ thể tham gia và phòng chống tiêu cực, tham nhũng, lợi ích nhóm.
Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu trong tháng 1-2026, Bộ Xây dựng phối hợp các bộ, ngành liên quan hoàn thành đánh giá tác động các phương thức đầu tư; đề xuất các cơ chế, chính sách cho từng phương thức để trình Chính phủ; khẩn trương hoàn thành công tác lựa chọn tư vấn khảo sát; hướng dẫn các địa phương triển khai ngay các dự án giải phóng mặt bằng; tiếp tục hoàn thiện bộ tiêu chuẩn, quy chuẩn công nghệ.
Đối với các tuyến đường sắt đô thị Hà Nội và TP.HCM, Thủ tướng đề nghị 2 thành phố trên kinh nghiệm đã có một số tuyến đường sắt đi vào hoạt động, lựa chọn công nghệ có tiêu chuẩn, quy chuẩn hợp nhất, liên thông, có khả năng dùng chung, từng bước nội địa hóa các nhóm, tuyến, từng công đoạn, loại hình công nghệ; hệ thống bảo đảm phổ quát, tiên tiến, hiện đại, lâu dài; từng bước chuyển giao công nghệ, tạo chuỗi cung ứng cho các doanh nghiệp tham gia.
Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài chính khẩn trương thực hiện các thủ tục về vốn và ý kiến liên quan để sớm triển khai dự án; đồng thời huy động tối đa các nguồn lực, bao gồm cả vốn nhà nước và vốn xã hội hóa, để đầu tư đồng bộ hệ thống đường sắt đô thị kết nối với các đầu mối giao thông lớn.
Chiều tối cùng ngày, Thường trực Chính phủ đã họp về tình hình triển khai dự án xây dựng điện hạt nhân Ninh Thuận 1.
Tại cuộc họp, Thường trực Chính phủ đã cho ý kiến nhằm giải quyết dứt điểm trong tháng 1-2026 một số nội dung còn vướng mắc để triển khai dự án, đồng thời tiếp tục tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trên thực tế liên quan đến giải phóng mặt bằng và các vấn đề khác của dự án chiến lược này.
Thời gian qua, Chính phủ đã chỉ đạo tập trung, hoàn thiện nhiều thể chế liên quan để triển khai dự án, trong đó ban hành nhiều luật, nghị định, thông tư. Phía Việt Nam cũng đã làm việc với phía Nga nhiều lần. Đến nay, hai bên đang đàm phán Hiệp định liên Chính phủ về hợp tác xây dựng nhà máy.
BÙI TRANG