Ngày 13-8, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị toàn quốc tổng kết Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 và định hướng nội dung giai đoạn 2026-2030.
Hội nghị được tổ chức trực tiếp tại trụ sở Chính phủ, trực tuyến với 34 tỉnh, thành phố.
Đảm bảo tiếp cận bình đẳng về giáo dục, y tế, văn hóa
Các báo cáo, ý kiến tại hội nghị nhấn mạnh, đây là chương trình có ý nghĩa chính trị, kinh tế - xã hội sâu sắc, là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước ta đối với sự phát triển nhanh, bền vững đất nước.
Mặc dù triển khai chậm 1,5 năm do tác động nặng nề của đại dịch COVID-19 và còn chưa hết năm 2025 nhưng chương trình đã cơ bản đạt và vượt 6/9 mục tiêu đề ra.
Cụ thể, tỉ lệ hộ nghèo dự kiến giảm bình quân gần 3,2%/năm, cao hơn mục tiêu kế hoạch (3%); thu nhập bình quân của đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi dự kiến cuối năm 2025 đạt 45,9 triệu đồng, tăng 3,3 lần so năm 2020; giáo dục; lao động trong độ tuổi được đào tạo nghề đạt 57,8%...
Theo các nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ, tổng mức vốn để thực hiện Chương trình giai đoạn 2021-2025 là trên 137.000 tỉ đồng. Chương trình đạt tỉ lệ giải ngân khá trong các chương trình mục tiêu quốc gia nói chung, cao hơn gần 1,03 lần so với tổng vốn của cả hai chương trình mục tiêu quốc gia còn lại cùng giai đoạn.
Bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn 3/9 nhóm mục tiêu chưa đạt kế hoạch, gồm cải thiện cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội ở các xã, thôn đặc biệt khó khăn; công tác định canh, định cư, giải quyết tình trạng thiếu đất ở, đất sản xuất cho đồng bào. Nguy cơ tái nghèo cao và mức sống chưa bền vững; dịch vụ chưa phát triển, vẫn còn tình trạng đồng bào có tâm lý trông chờ, ỷ lại.
Quá trình ban hành một số văn bản hướng dẫn, quy định về thực hiện cơ chế, chính sách ở cấp Trung ương còn kéo dài gây khó khăn khi thực hiện Chương trình. Một số địa phương còn lúng túng trong quá trình triển khai thực hiện; một số công chức, lãnh đạo có tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm.
Đại biểu Vừ A Ly (xã Vân Hồ, Sơn La) tặng Thủ tướng sản phẩm rau xanh do công ty sản xuất. Ảnh: VGP
Phát biểu kết luận, thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính biểu dương những đóng góp, ghi nhận những kết quả đã đạt được trong giai đoạn I (2021-2025).
Thủ tướng chỉ rõ vẫn còn những tồn tại, hạn chế cần thẳng thắn nhìn nhận. Như chương trình còn manh mún, thiếu trọng tâm, trọng điểm; phân cấp, phân quyền chưa triệt để; thủ tục hành chính còn rườm rà; tính tự lực, tự cường của một bộ phận đồng bào chưa cao, nguy cơ tái nghèo cao; lãnh đạo, chỉ đạo chưa thực sự tập trung, gương mẫu.
Thời gian tới, trong bối cảnh còn nhiều khó khăn, thách thức, Thủ tướng đề nghị các cơ quan tính toán thêm nhưng định hướng là phải bảo đảm tiếp cận bình đẳng về giáo dục, y tế, văn hóa, tiếp cận các nguồn lực của đất nước; tạo ra nhiều việc làm, sinh kế cho người dân; các mục tiêu phải thiết thực, cụ thể, khả thi.
Bố trí 150.000-160.000 tỉ đồng cho Chương trình trong 5 năm
Nêu rõ nhiệm vụ trọng tâm thời gian tới, người đứng đầu Chính phủ yêu cầu tiếp tục nâng cao nhận thức, không những là trách nhiệm, nghĩa vụ mà phải làm bằng cả tình cảm, trái tim, tình dân tộc, nghĩa đồng bào, sự chia sẻ, tính nhân văn cao cả, quyết tâm cao nhất.
Tiếp tục hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách, cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và tổ chức thực hiện đồng bộ của cả hệ thống chính trị, cấp ủy, chính quyền, MTTQ và các đoàn thể chính trị - xã hội.
Bên cạnh đó, cân đối, bố trí nguồn lực ưu tiên cho chương trình trong năm năm tới, dự kiến tăng khoảng 10-15% ngân sách (150.000-160.000 tỉ đồng); huy động nguồn lực Trung ương, địa phương và các nguồn lực hợp pháp khác.
Thủ tướng nêu rõ nguồn lực sẽ tập trung cho việc tạo việc làm, sinh kế cho người dân; bảo đảm tiếp cận bình đẳng y tế, văn hóa, giáo dục, nhất là y tế cơ sở, y tế dự phòng, kiên cố hóa trường học, trong đó có trường học cho 248 xã biên giới; phát triển hạ tầng giao thông, viễn thông, điện, nước; nguồn lực về con người, bố trí bác sĩ, giáo viên.
Thủ tướng yêu cầu bố trí nguồn lực ưu tiên, tập trung tạo việc làm; bảo đảm tiếp cận bình đẳng y tế, văn hóa, giáo dục cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Ảnh: VGP
Thủ tướng cũng yêu cầu có cơ chế, chính sách phát triển, tăng cường liên kết giữa các dân tộc thiểu số và giữa các dân tộc thiểu số với cộng đồng người Kinh; hình thành, liên kết các hợp tác xã, các doanh nghiệp; chú trọng phát triển, ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Xây dựng, đầu tư các dự án ứng phó biến đổi khí hậu, phòng chống thiên tai; xây dựng chương trình an sinh xã hội. Tiếp tục triển khai chương trình 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại ĐBSCL.
Cùng với đó, có chính sách ưu tiên, đầu tư thực hiện các nghị quyết "bộ tứ trụ cột" của Bộ Chính trị và các nghị quyết sắp được Bộ Chính trị ban hành về giáo dục, y tế…
Đặc biệt, Thủ tướng yêu cầu xây dựng gói tín dụng ưu tiên cho việc xóa đói giảm nghèo bền vững và làm giàu, có chính sách tài khóa ưu tiên về tiếp cận đất đai, thuế, phí, lệ phí…
MINH TRÚC