Tiện lợi nhưng thiếu dinh dưỡng
Mỗi buổi sáng, trước cổng nhiều trường học ở thành phố lớn, không khó để bắt gặp hình ảnh học sinh vội vã ghé mua một chiếc bánh mì thịt nguội, một ly mì tôm hay que xúc xích chiên. Đây đều là những món ăn nhanh, rẻ tiền, tiện lợi và có vẻ “chắc bụng” cho buổi sáng. Tuy nhiên, theo các chuyên gia dinh dưỡng, bữa sáng như vậy thường thiếu hụt năng lượng, vitamin và chất xơ cần thiết cho quá trình học tập.
Thức ăn nhanh là món ưa thích của nhiều học sinh nhưng loại thực phẩm này lại không tốt cho sức khỏe. Ảnh minh họa
Một khảo sát nhỏ trên 300 học sinh tại TP.HCM do một nhóm nghiên cứu độc lập thực hiện đầu năm 2025 cho thấy: gần 65% học sinh từ lớp 6 đến lớp 9 thường xuyên ăn sáng với thực phẩm chế biến sẵn, trong đó mì ly, bánh mì công nghiệp và xúc xích là lựa chọn phổ biến nhất. Hơn 40% trong số này ăn liên tục 4–5 lần mỗi tuần.
Theo bác sĩ L.T.H., chuyên khoa Dinh dưỡng lâm sàng tại một bệnh viện lớn ở TP.HCM: “Những món ăn này chứa quá nhiều muối, chất béo chuyển hóa và phụ gia công nghiệp, nhưng lại thiếu trầm trọng vitamin nhóm B, chất xơ và khoáng chất thiết yếu. Học sinh ăn thường xuyên có nguy cơ bị thừa cân, táo bón, rối loạn chuyển hóa và mất cân bằng dinh dưỡng kéo dài.”
Bác sĩ này cũng cảnh báo: một gói mì ăn liền cung cấp đến 1.800mg natri, gần bằng 90% nhu cầu muối của một người trưởng thành mỗi ngày, trong khi học sinh chỉ nên tiêu thụ ít hơn. Thêm vào đó, các loại xúc xích, thịt nguội có thể chứa nitrat – chất được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vào nhóm nguy cơ gây ung thư nếu tiêu thụ thường xuyên và dài hạn.
Những loại thức ăn nhanh này không nên sử dụng mỗi ngày. Ảnh minh họa
Một bác sĩ khác thuộc chuyên khoa Dinh dưỡng đang công tác tại TP.HCM nhận định: “Các món ăn nhanh nhiều muối, nhiều chất béo bão hòa và hầu như không cung cấp đủ đạm, vitamin và khoáng chất. Ăn thường xuyên dễ dẫn đến thừa cân, tăng huyết áp sớm hoặc suy giảm miễn dịch ở trẻ.”
Đặc biệt, mì ăn liền, xúc xích công nghiệp… thường chứa chất bảo quản, hương liệu tổng hợp – những thành phần không nên lặp lại mỗi ngày.
Nguy cơ kéo dài thành thói quen xấu
Lý do khiến học sinh “nghiện” đồ ăn nhanh vào buổi sáng rất đa dạng. Đó có thể là vì tiện lợi, rẻ tiền, hấp dẫn vị giác hoặc do gia đình bận rộn không kịp chuẩn bị bữa sáng. Một số phụ huynh vì quá vội buổi sáng đã để con tự mua đồ ăn, lâu dần thành thói quen khó bỏ.
Bên cạnh yếu tố dinh dưỡng, việc lạm dụng thức ăn tiện lợi vào buổi sáng còn dễ hình thành thói quen xấu. Học sinh dần mất đi cảm giác với các bữa ăn nấu tại nhà, không còn nhận diện được bữa sáng đúng nghĩa và có xu hướng ăn uống qua loa, vội vã.
Chuyên gia tâm lý giáo dục P.T.M. (TP.HCM) cũng nhấn mạnh: “Thức ăn nhanh vào buổi sáng không chỉ ảnh hưởng sức khỏe thể chất, mà còn tác động tiêu cực đến tâm lý học sinh. Khi cơ thể thiếu năng lượng, các em dễ cáu gắt, mệt mỏi, giảm khả năng tiếp thu và ghi nhớ.”
Cha mẹ nên dành thời gian chuẩn bị bữa sáng cho con trước khi đưa con đến trường. Ảnh minh họa
Không chỉ học sinh cấp 2–3, tình trạng này cũng phổ biến ở học sinh tiểu học. Đáng nói hơn, trẻ em đang phát triển cần năng lượng ổn định và bữa sáng giàu dinh dưỡng để đảm bảo sự phát triển của trí não và thể chất, nhưng nhiều bậc cha mẹ vẫn chưa thật sự quan tâm đúng mức.
Giải pháp không nằm ở việc “cấm đoán” học sinh ăn đồ tiện lợi, mà là hướng dẫn các em lựa chọn đúng. Các chuyên gia khuyến nghị nên duy trì bữa sáng tại nhà với nhóm thực phẩm cơ bản: tinh bột (cháo, cơm, bánh mì nguyên cám), chất đạm (trứng, thịt, đậu hũ), rau và trái cây tươi. Có thể chuẩn bị đơn giản nhưng đủ chất, vừa nhanh gọn lại tiết kiệm chi phí.
Một số trường học ở TP.HCM và Hà Nội đã bắt đầu triển khai mô hình “bữa sáng học đường” kết hợp dinh dưỡng hợp lý với giá chỉ 10.000–15.000 đồng, được phụ huynh hưởng ứng. Đây là bước đi tích cực, giúp học sinh tiếp cận bữa sáng chuẩn dinh dưỡng trong điều kiện thực tế.
Những món ăn nhanh “ẩn mình” trong bữa sáng học sinh không đơn thuần là lựa chọn tạm thời vì tiện lợi, mà có thể trở thành nguyên nhân cho hàng loạt hệ lụy sức khỏe nếu kéo dài. Phụ huynh cần đóng vai trò định hướng, ưu tiên những bữa sáng đầy đủ dưỡng chất để đầu ngày của con trẻ là khởi đầu tích cực và an toàn.
Yến Nguyễn