Khi mặt trời khuất sau những dãy núi trập trùng, Bắc Hà - “cao nguyên trắng” của Lào Cai như khoác lên mình chiếc áo mới. Trên các tuyến phố trung tâm xã, ánh đèn vàng rực rỡ, soi rõ từng dãy quán, từng nụ cười rạng rỡ của người bán hàng. Hương thơm của thắng cố, của thịt nướng quyện trong bảng lảng khói bay, dẫn lối du khách tìm đến góc ẩm thực đầy hấp dẫn.
“Cao nguyên trắng” của Lào Cai khoác lên mình diện mạo mới với phố thị tràn ánh đèn vàng.
Nếu như ban ngày, Bắc Hà gây thương nhớ bởi phiên chợ rực sắc màu váy áo, dinh Hoàng A Tưởng trầm mặc và bản làng dân tộc Mông, Tày, Phù Lá bình yên, thì khi đêm xuống, nơi đây lại thành bức tranh sống động của âm thanh, ánh sáng và sắc màu văn hóa. Kinh tế đêm đang dần trở thành một phần không thể thiếu, góp thêm sức sống và cơ hội mới cho vùng đất “cao nguyên trắng” này.
Từ 6 giờ tối, phố đi bộ Bắc Hà bắt đầu nhộn nhịp. Dọc tuyến phố dài chưa đầy 500 mét, hàng chục gian hàng thủ công mỹ nghệ rực rỡ sắc màu: nào khăn thổ cẩm của dân tộc Mông, nào những chiếc túi vải dân tộc Tày, đến những món đồ chạm bạc tinh xảo... Tiếng khèn Mông réo rắt hòa cùng giai điệu hát Then, đàn tính nhẹ nhàng của các nghệ nhân cao tuổi, tạo không gian đậm bản sắc văn hóa truyền thống, nhưng rất gần gũi, thân quen.
Điểm níu chân du khách lâu nhất vẫn là khu ẩm thực đêm. Thắng cố sôi sùng sục trong chảo lớn, mùi thơm của phở chua, mèn mén, ngô nướng, cá suối nướng lá mắc khén quyện vào nhau, khiến ai đi qua cũng muốn dừng lại. Trên những chiếc bàn gỗ kê san sát, du khách nâng chén rượu ngô men lá hồng mi, trò chuyện cùng người bản địa, nghe kể chuyện về Bắc Hà mùa hoa mận, mùa đua ngựa...
Ông Giàng A Hải, Giám đốc Trung tâm Văn hóa, Thể thao - Truyền thông khu vực Bắc Hà chia sẻ: Chợ đêm Bắc Hà phát triển đã tạo nên không gian văn hóa - du lịch đặc sắc, nơi du khách được trải nghiệm ẩm thực, thưởng thức văn nghệ, mua sắm đặc sản và giao lưu cùng người dân bản địa. Đây không chỉ là hoạt động thúc đẩy du lịch, tạo sinh kế cho người dân, mà còn là cách để gìn giữ, lan tỏa và quảng bá bản sắc văn hóa các dân tộc, đưa hình ảnh miền đất “cao nguyên trắng” Bắc Hà đến gần hơn với bạn bè trong nước và quốc tế.
Điểm đặc biệt của kinh tế đêm ở Bắc Hà là sự tham gia tích cực của người dân địa phương. Từ khi phố đi bộ hoạt động, hàng chục hộ dân ở xã Bắc Hà và các xã lân cận đã mở quầy bán đồ thổ cẩm, ẩm thực, hay dựng sân khấu nhỏ biểu diễn văn nghệ dân gian.
Giới trẻ Bắc Hà cũng nhanh nhạy bắt nhịp xu hướng kinh tế đêm. Có nhóm thanh niên mở quán cà phê kết hợp nhạc acoustic, mời nghệ sĩ địa phương biểu diễn vào tối thứ Bảy.
Một số bạn trẻ khác khởi nghiệp với mô hình “tour đêm” - đưa khách du lịch đi chụp ảnh, tham quan phố đi bộ, đốt lửa trại, thưởng thức rượu ngô Bản Phố.
Hội Phụ nữ xã Bắc Hà còn lập tổ chế biến món ăn truyền thống, vừa bảo tồn công thức nấu ăn cũ, vừa tạo việc làm ổn định cho hội viên. Không chỉ tăng thu nhập, những hoạt động này còn giúp người dân thêm gắn bó với quê hương.
Không ồn ào như các đô thị lớn, kinh tế đêm ở Bắc Hà mang nét duyên thầm. Khí hậu mát lạnh, tạo cảm giác dễ chịu khi dạo bước giữa phố đêm. An ninh trật tự được đảm bảo giúp du khách yên tâm trải nghiệm trong khoảng thời gian lưu trú tại Bắc Hà.
Một ngày trải nghiệm vùng đất “cao nguyên trắng” bắt đầu bằng buổi sáng, du khách có thể dạo chợ phiên, thăm dinh Hoàng A Tưởng, khám phá các bản làng ở các thôn Na Hối Tày, Na Hối Nùng, Tà Chải, Bản Phố. Buổi chiều, trải nghiệm cưỡi ngựa, leo núi, chụp ảnh với vườn hoa bốn mùa... Buổi tối, du khách đi bộ ở phố đêm, thưởng thức ẩm thực và các chương trình văn nghệ đặc sắc của đồng bào các dân tộc thiểu số, tạo thành chuỗi trải nghiệm khép kín.
Giám đốc Trung tâm Văn hóa, Thể thao - Truyền thông khu vực Bắc Hà Giàng A Hải cho biết thêm: Địa phương đang dự định mở thêm các sản phẩm du lịch đêm như chợ hoa đêm vào mùa xuân, tour săn mây lúc bình minh kết hợp nghỉ đêm ở homestay, tổ chức các sự kiện, chương trình biểu diễn nghệ thuật dân gian quy mô lớn hơn... tạo sự mới mẻ để giữ chân du khách ở lại Bắc Hà lâu hơn.
Mới đây, ngày 10/8/2025, xã Bắc Hà đã khởi công xây dựng lại sân khấu chính của chợ đêm với thiết kế rộng hơn, mô phỏng kiến trúc ngôi nhà của người Mông, gần gũi và bản sắc. Đây sẽ là trung tâm tổ chức các sự kiện, hoạt động văn hóa, văn nghệ ngoài trời... phục vụ cho hoạt động của chợ đêm Bắc Hà.
Mặc dù bước đầu đã có phần khởi sắc, tuy nhiên kinh tế ban đêm Bắc Hà hiện đang đối mặt với một số khó khăn. Hạ tầng chiếu sáng, bãi đỗ xe, nhà vệ sinh công cộng ở một số khu vực chưa đáp ứng nhu cầu và số lượng khách tăng. Nguồn nhân lực phục vụ du lịch đêm, đặc biệt là khả năng giao tiếp ngoại ngữ, kỹ năng phục vụ còn hạn chế. Nhiều tiểu thương chưa quen với cách bán hàng văn minh, đôi lúc vẫn còn xảy ra tình trạng chèo kéo hoặc niêm yết giá bán các mặt hàng chưa rõ ràng.
Một số ý kiến cũng lo ngại việc lặp lại sản phẩm, thiếu đổi mới sẽ khiến kinh tế ban đêm Bắc Hà mất sức hút. Do đó, rất cần phát triển kinh tế đi đôi với bảo tồn, gìn giữ bản sắc văn hóa, tránh việc thương mại hóa khiến các hoạt động nghệ thuật dân gian bị biến tướng. Chính quyền địa phương cũng đã đưa ra kế hoạch bồi dưỡng kỹ năng cho người dân, cải thiện hạ tầng và tổ chức định kỳ các cuộc thi, lễ hội để làm mới không khí phố đêm.
Kinh tế ban đêm không chỉ là chuyện buôn bán, mà còn là cách để du khách cảm nhận trọn vẹn hồn cốt Bắc Hà - nơi văn hóa, ẩm thực, con người hòa quyện trong nhịp sống mới. Như một bản tình ca hai chương - ban ngày thanh tao, ban đêm rực rỡ - Bắc Hà đang thức giấc trong âm vang khèn Mông, trong hương rượu ngô men lá, trong tiếng cười của những người gặp nhau nơi phố đêm.
Với bước đi theo hướng gắn bảo tồn văn hóa và bảo vệ môi trường, kinh tế ban đêm sẽ trở thành “mạch nguồn” mới, đưa “cao nguyên trắng” bước vào hành trình khởi sắc, để mỗi đêm Bắc Hà đều là một trải nghiệm đáng nhớ cho du khách gần xa.
Trình bày: Bích Huệ
Lệ Quyên