Sông Tô Lịch đã được bổ cập nước từ hồ Tây, nạo vét lòng sông, xử lý nước thải và chỉnh trang kè. Ảnh: Quang Thái
Lời giải cho “bài toán” khó
Vào dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2-9, Hà Nội đã hoàn thành một nhiệm vụ hệ trọng: Hồi sinh dòng sông lịch sử Tô Lịch. “Bài toán” hóc búa trong việc hồi sinh dòng sông "chết" đã có lúc tưởng chừng như bế tắc, cuối cùng đã tìm được lời giải.
Kết quả tích cực này đến từ sự chỉ đạo quyết liệt của lãnh đạo thành phố; sự phối hợp đồng bộ giữa các sở, ngành, địa phương trong thực hiện khối lượng lớn các công việc: Bổ cập nước, thu gom và xử lý nước thải, nạo vét lòng sông, chỉnh trang kè, đồng thời tổng vệ sinh hai bên bờ sông. Về lâu dài, với phương án bổ cập thêm nước từ sông Hồng, sông Tô Lịch sẽ có nguồn cấp dồi dào, ổn định. Các chuyên gia môi trường đánh giá thành phố đã thực hiện thành công các giải pháp mang tính chiến lược, hồi sinh dòng sông "chết" thành dòng sông trong xanh, cảnh quan tươi đẹp, góp phần cải thiện chất lượng dòng chảy và cảnh quan đô thị.
Thành công trong dự án cải tạo sông Tô Lịch đã mở ra cơ hội hồi sinh 3 con sông nội đô còn lại là Kim Ngưu, Lừ, Sét và cả những dòng sông vùng ven cũng đang ô nhiễm rất nghiêm trọng, như Nhuệ, Đáy, Tích, Cầu Bây...
Đây cũng là một trong những kết quả đáng ghi nhận trong thực hiện các chỉ tiêu mà Chương trình số 05-CTr/TU đã đặt ra.
Đánh giá khái quát, toàn diện kết quả đạt được trong công tác bảo vệ môi trường, dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội lần thứ XVIII Đảng bộ thành phố Hà Nội nêu rõ. Đó là tập trung nâng cao hiệu lực quản lý, sử dụng tài nguyên, bảo vệ môi trường, chủ động ứng phó thiên tai; đẩy nhanh tiến độ xây dựng hồ sơ địa chính và cơ sở dữ liệu đất đai, rà soát, lập danh mục 81 cơ sở công nghiệp cần di dời khỏi nội thành theo quy hoạch. Công tác kiểm tra, giám sát khai thác các mỏ cát được siết chặt, bảo đảm sử dụng tài nguyên bền vững.
Cũng theo dự thảo, trong nhiệm kỳ 2020-2025, thành phố đã hoàn thành điều chỉnh Quy hoạch xử lý chất thải rắn Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050; đưa vào vận hành 2 nhà máy điện rác tại Sóc Sơn, Sơn Tây; Nhà máy Xử lý nước thải Yên Xá. Các đơn vị, sở, ngành triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm chống úng ngập khu vực nội thành cùng các Đề án bảo vệ môi trường lưu vực sông Nhuệ - Đáy, Đề án kiểm soát ô nhiễm sông Cầu Bây - Bắc Hưng Hải, Đề án phục hồi chất lượng nước 4 sông nội đô (Tô Lịch, Kim Ngưu, Lừ, Sét) và xử lý ô nhiễm, từng bước cải thiện chất lượng nước tại 90 hồ nội thành, 44 hồ ngoại thành.
Đáng lưu ý, kế hoạch quản lý chất lượng môi trường không khí được đẩy mạnh, phong trào “Sáng - Xanh - Sạch - Đẹp” lan tỏa sâu rộng, nâng cao ý thức cộng đồng về bảo vệ môi trường.
Về nội dung này, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Văn Quyến cho biết, trong giai đoạn 2021-2025, Sở Nông nghiệp và Môi trường (trước đây là Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Tài nguyên và Môi trường) đã làm tốt vai trò cơ quan thường trực phòng, chống thiên tai, giám sát, đôn đốc, hướng dẫn phòng ngừa, ứng phó, khắc phục hậu quả sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn trên địa bàn thành phố. Kết quả cụ thể là 2 chỉ tiêu về công tác phòng, chống thiên tai theo nhiệm vụ được giao đều hoàn thành (đạt 100% so với kế hoạch); 8 nhiệm vụ thuộc lĩnh vực phòng, chống thiên tai, 3 nhiệm vụ thuộc lĩnh vực ứng phó với biến đổi khí hậu, được triển khai bảo đảm tiến độ và chất lượng.
Gần đây nhất, trong các ngày 30-9 và 1-10, UBND thành phố đã chỉ đạo ngành chức năng chuẩn bị phương án chống ngập, huy động lực lượng công an, quân đội, công ty thoát nước, y tế... ứng trực 24/24 giờ kịp thời xử lý tình huống phát sinh, bảo vệ, hỗ trợ người dân khi úng ngập xảy ra trên diện rộng.
Lựa chọn ưu tiên
Trước những áp lực lớn phải đối mặt trong thời gian tới về quá tải hạ tầng, nguy cơ cháy nổ, tai nạn, ùn tắc giao thông, úng ngập cùng các thách thức từ các vấn đề an ninh phi truyền thống như biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, thiên tai, dịch bệnh, Hà Nội đã xác định ưu tiên chiến lược cho phát triển.
Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội lần thứ XVIII Đảng bộ thành phố Hà Nội nhấn mạnh một trong những quan điểm phát triển là hài hòa giữa kinh tế - xã hội với bảo vệ môi trường và thích ứng hiệu quả với biến đổi khí hậu, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân; gắn với củng cố quốc phòng, an ninh, bảo đảm an toàn tuyệt đối trong mọi tình huống.
Thành phố ưu tiên xây dựng Chương trình tổng thể bảo vệ môi trường thích ứng với biến đổi khí hậu và phát triển Thủ đô xanh với giải pháp đột phá để khắc phục triệt để các vấn đề về môi trường, quản lý tài nguyên hiệu quả. Ưu tiên bảo vệ môi trường được nhấn mạnh cùng các giải pháp như quy hoạch diện tích cây xanh, mặt nước; xây dựng hành lang xanh theo quy hoạch, giảm phát thải khí nhà kính, tham gia thị trường carbon, tiến tới phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050…
Thành phố cũng đặt mục tiêu xử lý triệt để ô nhiễm, cải thiện chất lượng không khí nội đô; thực hiện vùng phát thải thấp. Hồi sinh các sông Tô Lịch, Kim Ngưu, Lừ, Sét…; xử lý ô nhiễm môi trường sông Nhuệ - Đáy, Cầu Bây - Bắc Hưng Hải; xây dựng khu xử lý chất thải rắn Xuân Sơn, Núi Thoong và Châu Can; hệ thống thu gom và nhà máy xử lý nước thải Kiến Hưng, Sơn Tây, Yên Sở… nhằm cải thiện môi trường sống, hệ sinh thái tự nhiên.
Chất lượng vệ sinh môi trường được nâng cao bằng việc thu gom, xử lý chất thải rắn theo công nghệ hiện đại, hướng tới kinh tế tuần hoàn, kiểm soát nghiêm ô nhiễm. Thực hiện phân loại rác thải tại nguồn với các mô hình “Gia đình phân loại rác”, “Xã, phường xanh sạch”... kết hợp với việc tổ chức hệ thống thu gom rác thải thông minh tại khu vực nội thành.
Bên cạnh đó, thành phố quản lý, bảo vệ, khai thác, sử dụng hợp lý, bền vững các loại tài nguyên, nhất là tài nguyên đất, nước, cát và tài nguyên rừng trên địa bàn; bảo đảm nguyên tắc phát triển bền vững khi quyết định các chương trình, kế hoạch, đề án, dự án.
Trong phòng, chống thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, thành phố sẽ tăng cường năng lực, chủ động phòng, chống thiên tai, cháy nổ, cứu hộ, cứu nạn, thích ứng với biến đổi khí hậu; chủ động thực hiện nghiêm các nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu phòng, tránh và giảm nhẹ thiên tai, cứu hộ, cứu nạn trên địa bàn. Ngoài ra, thành phố cũng chú trọng xây dựng và chỉ đạo thực hiện các chương trình, kế hoạch để kịp thời thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo vệ sản xuất và đời sống của nhân dân Thủ đô; nghiên cứu giải pháp hiệu quả ứng phó với lũ rừng ngang; xây dựng phương án di dân và tái định cư phù hợp cho người dân ở các khu vực thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi mưa lũ, ngập lụt…
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Nguyễn Minh Tấn đánh giá các nội dung trên là định hướng mang tính cấp thiết, đúng đắn và kịp thời, phản ánh tầm nhìn dài hạn của thành phố. Hướng đi mới sẽ tạo động lực để huy động nguồn lực xã hội, đẩy mạnh áp dụng công nghệ hiện đại, đồng thời nâng cao ý thức, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và cộng đồng.
Xác định môi trường là ưu tiên chiến lược luôn là lựa chọn đúng đắn nhất cho tương lai phát triển bền vững của Thủ đô. Trong phạm vi lớn hơn, việc tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm của Chương trình số 05-CTr/TU sẽ từng bước hiện thực hóa định hướng phát triển Thủ đô theo hướng bền vững, hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế với bảo vệ môi trường, nâng cao hiệu quả quản lý quy hoạch, sử dụng tài nguyên và ứng phó với biến đổi khí hậu, góp phần xây dựng Thủ đô Hà Nội hiện đại, xanh, sạch, đáng sống, phù hợp với xu thế phát triển của thế giới.
Bảo Hân