Thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng: Những thành tựu đáng tự hào'Cột mốc' 3.000km cao tốc - Kết tinh của sức mạnh, tinh thần Việt

5 giờ trướcBài gốc

Trong đó, tuyến đường bộ cao tốc Bắc - Nam là trục giao thông chiến lược cần đặc biệt ưu tiên đầu tư. Việc hoàn thành 3.000km đường bộ cao tốc chính là kết tinh của sức mạnh và tinh thần Việt Nam.

Cao tốc Hòa Liên - Túy Loan (thành phố Đà Nẵng) sau ngày thông xe. Ảnh: Tạ Hải

Những thách thức chưa từng có

Mục tiêu hoàn thành 3.000km đường bộ cao tốc được Thủ tướng Chính phủ chính thức phát động thành phong trào thi đua trọng điểm vào tháng 8-2024, với thời hạn hoàn thành cuối năm 2025. Đây là mục tiêu chiến lược nhằm tạo đột phá về hạ tầng giao thông và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Quay ngược lại thời gian để thấy, việc hoàn thành 3.000km vào cuối năm 2025 là một mục tiêu đầy khó khăn, thách thức. Cục trưởng Cục Kinh tế - Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ Xây dựng) Lê Quyết Tiến chia sẻ: "Nếu nhìn lại hành trình gần hai thập niên hình thành và phát triển, có thể khẳng định giai đoạn 2020-2025 là thời kỳ hệ thống đường bộ cao tốc Việt Nam phát triển nhanh nhất, mạnh mẽ nhất, đánh dấu bước đột phá mang tính lịch sử cả về quy mô đầu tư, tốc độ thi công và chiều dài đưa vào khai thác".

Trước đó, mạng lưới cao tốc của nước ta còn rất khiêm tốn. Giai đoạn 2001-2010, cả nước mới đưa vào khai thác 89km đường cao tốc. Sang giai đoạn 2011-2020, với Nghị quyết số 13-NQ/TƯ (ngày 16-1-2012), Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) về xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ nhằm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020, cả nước đã hoàn thành và khai thác thêm 1.074km, nâng tổng chiều dài đường bộ cao tốc cả nước đến hết năm 2020 lên 1.163km. Mạng lưới khi đó chủ yếu tập trung ở một số vùng kinh tế trọng điểm, như: Hà Nội - Lào Cai, Nội Bài - Thái Nguyên, Pháp Vân - Cầu Giẽ, thành phố Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây... và còn rời rạc, thiếu tính kết nối liên vùng.

Bên cạnh đó, mục tiêu hiện thực hóa 3.000km cao tốc được đặt ra trong bối cảnh đầy biến động với những thách thức chưa từng có trong lịch sử về nguồn lực, những hệ quả nặng nề từ đại dịch Covid-19 và sự biến động về giá cả vật tư, vật liệu, thiên tai, biến đổi khí hậu…

“Khó khăn lớn nhất không chỉ là vốn hay kỹ thuật, mà là tư duy và cơ chế chính sách. Khi rào cản này được tháo gỡ, tốc độ triển khai dự án đã thay đổi hoàn toàn”, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Anh Tuấn nhìn nhận.

Khi “súng lệnh” đã nổ

Ngày 18-8-2024, tại dự án đường cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột do UBND tỉnh Đắk Lắk làm chủ đầu tư, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã phát động cao điểm "500 ngày đêm thi đua hoàn thành 3.000km đường bộ cao tốc", với mục tiêu đưa vào khai thác trong năm 2025, tạo tiền đề cho mục tiêu 5.000km đường cao tốc đến năm 2030.

Ở thời điểm đó, theo thống kê của Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng), tổng chiều dài đường bộ cao tốc trên cả nước mới đạt gần 2.100km, tức là còn khoảng 1.000km cao tốc phải nỗ lực hoàn thành trong giai đoạn đến hết năm 2025.

Tại lễ phát động, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho rằng, để hoàn thành khoảng 1.000km đường cao tốc trong 500 ngày đêm là thách thức lớn. Do vậy, các cấp, ngành phải có quyết tâm cao, nỗ lực lớn và hành động quyết liệt, trọng tâm, trọng điểm. Thủ tướng yêu cầu đã làm thì phải "rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ quy trình, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ hiệu quả". Trong mọi trường hợp khó khăn, vướng mắc, cần đồng tâm hiệp lực "chỉ bàn làm, không bàn lùi" và khi đã làm phải ra sản phẩm cân, đong, đo đếm được. Các kỹ sư, công nhân, nhà thầu phải nêu cao tinh thần "vượt nắng, thắng mưa, không thua gió bão", "3 ca, 4 kíp", "ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương"…

“Tiếng súng lệnh” đã nổ. Những đại công trường cao tốc trên cả nước luôn trong khí thế khẩn trương, quyết liệt, thi công xuyên lễ, xuyên Tết. Thủ tướng Chính phủ, các Phó Thủ tướng Chính phủ, lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải (nay là Bộ Xây dựng) thường xuyên có mặt trên các công trường kiểm tra, đôn đốc, động viên cán bộ, kỹ sư, công nhân, kịp thời chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về nguồn vật liệu, giải phóng mặt bằng, thủ tục đầu tư… Nhờ đó, nhiều dự án đã bứt tốc, vượt tiến độ so với yêu cầu, kế hoạch đề ra.

Điển hình như tại gói thầu XL3, dự án cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, có những thời điểm, công trường huy động tới 600 kỹ sư, công nhân, cùng hàng trăm máy móc, thiết bị thay ca làm việc liên tục 24/24h để thi công hầm số 3 có chiều dài lên tới 3,2km. Với nỗ lực của chủ đầu tư và các đơn vị nhà thầu, công trình hầm dài nhất trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông này đã hoàn thành, vượt tiến độ 8 tháng so với yêu cầu.

“Đặc thù làm hầm thì ngày cũng như đêm bởi thi công đòi hỏi tính liên tục từ đào khoan, bốc xúc, gia cố đến đổ bê tông, vệ sinh vỏ hầm… Địa chất thay đổi liên tục và rất phức tạp nên không ai có thể lường trước hết được mọi chuyện. Thợ đào hầm phải làm cẩn thận từng chút và tính toán, dự liệu các tình huống, tuyệt đối không được sai sót dù là nhỏ nhất”, Trưởng ban Chỉ huy hầm số 3 (Tập đoàn Đèo Cả) Nguyễn Tiến Thành chia sẻ.

Bên cạnh đào hầm xuyên núi, bắc cầu qua sông cũng khó khăn, hiểm nguy không kém. Công trình cầu Sông Côn với chiều dài gần 800m tại gói thầu XL12, là cầu vượt sông dài nhất cao tốc Hoài Nhơn - Quy Nhơn. Chỉ huy trưởng công trường Nguyễn Thành Luân, thuộc nhà thầu Cienco 8, cho biết: "Khó khăn nhất là hạng mục mố trụ cầu trong điều kiện nước chảy xiết. Chúng tôi phải tính toán, tranh thủ từng ngày của mùa nắng, dốc hết lực để hoàn thành trước mùa mưa. Nhờ luôn duy trì “3 ca, 4 kíp”, ăn ngủ trên công trường nên gói thầu đã bảo đảm tiến độ".

Không ít công trường thi công cao tốc xuyên qua những cánh rừng tự nhiên, những ngọn đồi cao chót vót. Giữa rừng núi hoang vu không có sóng điện thoại, không điện, không nước. Khó khăn rất lớn nhưng những người thợ cầu đường vẫn không chùn bước, sẵn sàng ăn ngủ giữa rừng để mở đường.

Cuộc cách mạng về tư duy quản lý, mở tuyến, thông đường

Trục cao tốc Bắc - Nam giờ đã cơ bản thành một dải, thông tuyến từ Cao Bằng tới Cà Mau. Đường bộ cao tốc mở ra đến đâu, tạo không gian phát triển kinh tế - xã hội đến đó. Nhiều khu đô thị, khu công nghiệp, dịch vụ, du lịch được hình thành, quỹ đất được khai thác hiệu quả; rút ngắn thời gian đi lại, giảm chi phí vận tải; tạo động lực mới để chuyển dịch cơ cấu kinh tế của các vùng miền, kết nối các vùng kinh tế trọng điểm với các địa phương còn khó khăn, bảo đảm an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo, góp phần quan trọng thay đổi diện mạo của đất nước.

Mỗi năm đều tự lái xe đưa gia đình vào Đà Nẵng thăm người thân, kết hợp đi du lịch, anh Nguyễn Chiến Thắng (phường Bạch Mai, Hà Nội) phấn khởi chia sẻ: “Từ ngày có cao tốc, hành trình từ Hà Nội vào Đà Nẵng nếu chạy liên tục cũng chỉ mất 12-13 giờ, nhanh và an toàn hơn rất nhiều so với tuyến quốc lộ trước đây”.

Theo các chuyên gia giao thông, trong hành trình phát triển cao tốc, các doanh nghiệp tư vấn, xây lắp Việt Nam đã có bước trưởng thành toàn diện. Trước đây, ở những dự án cao tốc đầu tiên như Nội Bài - Lào Cai, thành phố Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây, nhà thầu trong nước chủ yếu đảm nhận phần việc phụ trợ hoặc phối hợp với tổng thầu, tư vấn nước ngoài. Những hạng mục phức tạp như cầu dây văng, hầm xuyên núi... thường do chuyên gia nước ngoài đảm trách. Từ sau năm 2020, cùng với chủ trương “người Việt Nam làm - dùng vật liệu Việt Nam”, năng lực của các doanh nghiệp xây dựng trong nước đã trưởng thành vượt bậc. Ở các dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025, toàn bộ việc thi công do doanh nghiệp Việt Nam đảm nhận.

Tiến sĩ Phan Lê Bình (Trưởng đại diện Văn phòng tư vấn OCG Nhật Bản) cho rằng, đây thực sự là một kỳ tích. Để hoàn thành khối lượng công việc lớn là sự quyết tâm, đồng lòng của các cấp, ngành, doanh nghiệp và nhân dân. Nếu như trước đây, hệ thống đường bộ cao tốc chủ yếu được đầu tư thông qua vốn ODA (hỗ trợ phát triển chính thức - vốn vay ưu đãi từ nước ngoài), thì nay nguồn vốn được huy động đa dạng hơn thông qua nhiều hình thức đầu tư. Trong đó đầu tư công đóng vai trò dẫn dắt, kích hoạt đầu tư tư. Các doanh nghiệp tư nhân cũng được trao nhiều cơ hội.

“Hơn cả những con số, hành trình 3.000km đường bộ cao tốc như một cuộc cách mạng về tư duy quản lý, mở tuyến, thông đường, là “thao trường” hun đúc ý chí, khát vọng của con người Việt Nam”, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Anh Tuấn nhấn mạnh.

Tuấn Lương

Nguồn Hà Nội Mới : https://hanoimoi.vn/thuc-hien-nghi-quyet-dai-hoi-xiii-cua-dang-nhung-thanh-tuu-dang-tu-hao-cot-moc-3-000km-cao-toc-ket-tinh-cua-suc-manh-tinh-than-viet-728483.html