Từ chiều 16/11, nhiều người dân đã mang chiếu, chăn đến xếp hàng tại điểm tiếp nhận hồ sơ mua nhà xã hội CT3 Kim Chung. Họ hy vọng giữ suất đăng ký và tránh bỏ lỡ cơ hội hiếm hoi an cư, bất chấp phải trải qua đêm trắng. Sự việc một lần nữa gióng lên hồi chuông về cung cầu nhà ở xã hội tại Hà Nội.
"Cuộc đua" giành suất nhà xã hội
Tối 16/11, khu vực thu hồ sơ ở xã Thiên Lộc trở nên đông nghẹt. Dù chủ đầu tư chỉ nhận hồ sơ từ ngày 17/11, hàng trăm người dân đã tụ tập từ chiều, mang theo chiếu, chăn, thậm chí nằm nghỉ ngay trên bãi cỏ đối diện cổng. Anh Vũ Hoàng Nam, người dân phường Hai Bà Trưng cho biết: “Tôi đến từ khi chỉ có lác đác vài người, nhưng tình trạng hiện giờ thay đổi chóng mặt, hàng trăm người chen chúc chờ xếp hàng”.
“Ai cũng có tâm lý phải nộp được hồ sơ mua nhà sớm, qua được vòng nào thì tốt vòng đó, dẫu biết là chủ đầu tư vẫn có những cơ chế công khai và đảm bảo ai cũng có thể nộp hồ sơ, cơ hội mua nhà ở xã hội. Giống như đi mua vàng, nhiều người đến sớm, chủ động viết giấy xếp hàng tự phát, điều này vô tình gây khó khăn cho những người từ xa đến”, anh Nam nói.
Không khí căng thẳng trong ngày 17/11 khi lượng người đổ về nộp hồ sơ tiếp tục tăng.
Khoảng 1 giờ sáng, buổi điểm danh đầu tiên được tiến hành. Ai không có mặt khi được gọi tên nhiều lần sẽ bị gạch khỏi danh sách. Một số người tranh thủ tản ra ăn uống, nghỉ ngơi. Dù đã qua nửa đêm, các quán nước trên tuyến đường vẫn sáng đèn phục vụ những người xếp hàng.
Chị Hoàng Thu Hà, sống tại phường Tây Tựu chia sẻ: “Tôi đến điểm tiếp nhận từ đêm qua, số lượng người xếp hàng nộp hồ sơ quá đông nên tôi về rồi sáng nay ra xếp hàng tiếp, tôi chỉ cần nộp hồ sơ được cho chủ đầu tư là yên tâm, tôi đã thuê dịch vụ hỗ trợ làm hồ sơ với chi phí khoảng 2 triệu đồng”.
Chị Hà cho biết thêm, nhiều người tuy mang hồ sơ đi nộp nhưng trong lòng vẫn nơm nớp lo sợ về tính công bằng, khách hàng là thượng đế, nhưng nay đi mua nhà cứ như đi xin, thức trắng đêm, bỏ ăn để chờ tới lượt…điều này phản ánh nhu cầu của nhóm đối tượng ưu tiên mua nhà như chúng tôi là rất lớn.
Tuy nhiên, sáng 17/11, tình hình trở nên hỗn loạn khi chủ đầu tư thông báo không chấp nhận danh sách tự phát. Hàng trăm người thức trắng đêm bỗng trở lại vạch xuất phát, phải xếp hàng lại từ đầu. “Tôi gần như kiệt sức khi xếp hàng từ đêm, đến sáng nay lại phải xếp hàng lại, nhiều người đến sau lại thấy may mắn khi họ đã thắng chúng tôi “một giấc ngủ”, anh Võ Minh Lương (38 tuổi) bày tỏ.
Bài toán cân bằng giữa công bằng và hiệu quả
Sự việc tại Thiên Lộc phản ánh thực trạng lớn hơn của thị trường nhà ở xã hội: nguồn cung hạn chế, nhu cầu vượt quá khả năng đáp ứng. Dự án CT3 Kim Chung chỉ cung cấp 892 căn hộ, trong khi số người đăng ký hàng trăm người trong một buổi sáng. Áp lực cạnh tranh khiến người dân phải hy sinh thời gian, công sức, thậm chí sức khỏe.
Ông Nguyễn Thành Trung - Giám đốc Ban Quản lý dự án nhà ở xã hội CT3 Kim Chung cho biết, thời gian tiếp nhận hồ sơ sẽ bắt đầu từ 17/11/2025 đến 3/1/2026. Tuy nhiên, nếu lượng người đến nộp hồ sơ làm thủ tục quá đông, chủ đầu tư sẽ tính phương án gia hạn lại thời gian tiếp nhận.
Về tâm lý người mua, ông Nguyễn Anh Quê - Chủ tịch Tập đoàn G6 cho biết, có 2 nhóm chính trong giao dịch mua bán chung cư, vừa là nhà đầu tư, vừa là người mua để ở. Đối với người mua ở thực, họ thường nóng lòng, sốt ruột và thiếu niềm tin rằng giá sẽ giảm trong thời gian tới, nên buộc phải mua. Họ lo ngại, nếu không quyết định mua sớm, sẽ không còn cơ hội mua nữa.
“Đối với nhà đầu tư, tâm lý kỳ vọng tăng giá luôn hiện hữu, nên liên tục xuống tiền mua để đầu cơ, đầu tư. Tuy nhiên, con số hơn 11.000 giao dịch chung cư không đồng nghĩa với 11.000 căn hộ được bán ra, bởi trong đó có hiện tượng “một căn hộ được giao dịch nhiều lần trong thời gian ngắn, điều này cũng gây ra hiện tượng “sốt ảo” trên thị trường bất động sản”, ông Quê nhận định.
Một điểm đáng chú ý trong câu chuyện nhà ở xã hội là khoảng cách giữa giá bán và quy trình tiếp cận. Trong cùng tòa nhà, căn hộ thương mại có giá khoảng 3 tỷ đồng, trong khi căn hộ nhà ở xã hội chỉ khoảng 1,3 tỷ đồng.
Tuy nhiên, quá trình đăng ký và nộp hồ sơ đối với nhóm nhà ở xã hội lại thường có nhiều bước hơn, dễ tạo áp lực cho người có nhu cầu. Như chia sẻ của chị Hà, người đi nộp hồ sơ: “Giá thì chênh lệch khá nhiều nhưng mình vẫn phải chuẩn bị tâm lý dành nhiều thời gian và công sức hơn để hoàn tất thủ tục”.
Việc người dân xếp hàng kéo dài, chờ đợi xuyên đêm phần nào cho thấy cung nhà ở xã hội hiện nay chưa đáp ứng hết nhu cầu, dẫn đến quá tải tại những điểm tiếp nhận trong các đợt mở bán.
Các tình huống như hủy danh sách tự lập, phân luồng lại hay tổ chức xếp hàng từ đầu xuất phát từ việc lượng người đến quá đông, trong khi quy trình cần được đảm bảo thống nhất và công bằng.
Lực lượng chức năng và bộ phận tiếp nhận hồ sơ cũng phải đối mặt với nhiều thách thức về kiểm soát trật tự, bởi sự tập trung đông người trong thời gian ngắn dễ phát sinh tình huống ngoài dự kiến.
Việc triển khai quy trình mới như phát số thứ tự, phân luồng lại nhằm đảm bảo an toàn và hạn chế tình trạng chen lấn, tuy nhiên vẫn chưa thể giải tỏa hoàn toàn áp lực từ nhu cầu quá lớn.
Trong bối cảnh đó, nhiều ý kiến cho rằng cần tính toán mở rộng nguồn cung và ứng dụng công nghệ vào khâu đăng ký, bốc thăm hoặc xác nhận đối tượng. Việc số hóa các bước có thể giúp giảm tình trạng dồn ứ tại điểm tiếp nhận và nâng cao tính minh bạch trong xét duyệt. Đây là bài toán tổng hợp, liên quan đến cả chính sách phát triển nhà ở và nhu cầu thực tế của người lao động.
Câu chuyện tại xã Thiên Lộc là một trường hợp điển hình phản ánh những điểm cần hoàn thiện trong cơ chế phân bổ nhà ở xã hội. Từ quy trình, cách thức tổ chức đến khâu thực thi đều cần tiếp tục được điều chỉnh để người dân tiếp cận thuận lợi hơn.
Hình ảnh người dân xếp hàng xuyên đêm cho thấy sức nóng của nhu cầu an cư phù hợp thu nhập. Trong bối cảnh nguồn cung còn hạn chế, việc cải thiện quy trình, tăng tính minh bạch và tối ưu hóa việc tiếp nhận hồ sơ là những giải pháp quan trọng giúp giảm áp lực và bảo đảm quyền lợi của người có nhu cầu thực.
Tiến Anh