Ngày 6/8, Nhà Trắng chính thức thông báo "Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh hành pháp áp thuế bổ sung 25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Ấn Độ, nâng tổng mức thuế quan đối với nền kinh tế thứ 5 thế giới lên 50%".
Sắc lệnh của Tổng thống Trump nêu rõ: "Hàng hóa của Ấn Độ nhập khẩu vào lãnh thổ Mỹ sẽ phải chịu thêm mức thuế bổ sung là 25%, như một hình phạt cho việc nhập khẩu dầu mỏ của Nga". Sắc lệnh sẽ có hiệu lực sau 21 ngày.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Ấn Độ Narenra Modi. (Nguồn: India Today)
Hiện tại, chỉ có một quốc gia khác cùng nhóm BRICS với Ấn Độ là Brazil, phải đối mặt với mức thuế quan 50%.
Viện dẫn lo ngại về "an ninh quốc gia" là lý do cho việc tăng thuế nhập khẩu lên hàng hóa từ Ấn Độ. Ông Trump phát biểu: "Tôi thấy rằng, chính phủ Ấn Độ hiện đang trực tiếp hoặc gián tiếp nhập khẩu dầu của Liên bang Nga".
Trong sắc lệnh hành pháp, ông Trump giải thích - các hành động quân sự liên tục của Nga ở Ukraine đã cấu thành một "tình trạng khẩn cấp quốc gia" và do đó, việc áp đặt mức thuế quan cao hơn đối với Ấn Độ - quốc gia tiêu thụ lớn các sản phẩm dầu mỏ của Nga, là "cần thiết và phù hợp".
"Tôi nhận thấy chính phủ Ấn Độ hiện đang trực tiếp hoặc gián tiếp nhập khẩu dầu của Nga. Trong khi, các hành động và chính sách của Moscow tiếp tục gây ra mối đe dọa bất thường và đặc biệt đối với an ninh quốc gia và chính sách đối ngoại của Mỹ", Tổng thống Trump công bố lý do.
Bình luận về động thái này, giới phân tích cho rằng, việc Nhà Trắng tuyên bố áp thuế quan bổ sung sẽ có hiệu lực 21 ngày sau thông báo, tức là vẫn mở ra cơ hội cho hai nước đàm phán về mức thuế thấp hơn.
Tuy nhiên, giới phân tích cũng cảnh báo, động thái này sẽ làm phức tạp thêm quan hệ Mỹ-Ấn Độ, trong bối cảnh hai bên đang đối mặt với cuộc khủng hoảng quan hệ nghiêm trọng nhất trong nhiều năm qua, sau khi không đạt được thỏa thuận trong các cuộc đàm phán thương mại.
Trước đó, Mỹ-Ấn Độ đã tham gia 5 vòng đàm phán thương mại. Vào tháng 4, Phó Tổng thống Mỹ JD Vance thậm chí đã đến New Delhi để hỗ trợ thúc đẩy các cuộc đàm phán. Nhưng nhiều tháng đàm phán đã không đạt được thỏa thuận thương mại và các chuyên gia cho rằng, quan hệ Mỹ-Ấn Độ hiện đang khá căng thẳng.
Các quan chức của cả hai bên cho biết, chính những đánh giá sai lầm về chính trị và hiểu nhầm tín hiệu kinh tế đã phá vỡ thỏa thuận tiềm năng giữa nền kinh tế lớn nhất và thứ năm thế giới, với kim ngạch thương mại song phương trị giá hơn 100 tỷ USD.
Thủ tướng Modi từng ủng hộ phong trào "Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại" của ông Trump. Ông cũng đưa ra một khẩu hiệu tương tự - "Đưa Ấn Độ vĩ đại trở lại".
Nhưng chủ nhân Nhà Trắng đã thẳng thắn bày tỏ quan điểm rằng, các hoạt động kinh tế của Ấn Độ là không công bằng với Mỹ, trong khi ông đã cam kết giảm thâm hụt thương mại với các đối tác thương mại nước ngoài nói chung.
Theo số liệu thống kê thương mại của chính phủ Mỹ, Ấn Độ đã xuất khẩu gần 87,3 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ sang Mỹ vào năm 2024, vượt xa kim ngạch xuất khẩu của Mỹ sang Ấn Độ, vốn chỉ đạt 41,5 tỷ USD.
Trong bối cảnh Tổng thống Trump ngày càng thất vọng với Moscow - bất chấp mối quan hệ nồng ấm trước đây với nhà lãnh đạo Nga Vladimir Putin. Trong sắc lệnh hành pháp mới đây, người đứng đầu chính phủ Mỹ đã để ngỏ khả năng trừng phạt thuế rất cao đối với các đối tác nhập khẩu dầu mỏ của Nga, trong đó có Ấn Độ.
Ông cũng bảo lưu khả năng "sửa đổi" sắc lệnh hành pháp nếu có bất kỳ hành động trả đũa nào được thực hiện - hoặc nếu các quốc gia, như Ấn Độ "thực hiện các bước quan trọng" để đạt được đồng thuận với Mỹ về an ninh quốc gia, chính sách đối ngoại và các vấn đề kinh tế.
(theo Newsweek, Aljazeera)
Minh Anh