Thuế thu nhập cá nhân phải xét đến chi phí sinh hoạt thực tế của người dân

một giờ trướcBài gốc

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến về dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) với nhiều nội dung tác động trực tiếp tới người lao động và cá nhân kinh doanh. Trong đó, các quy định liên quan đến khoản thu nhập chịu thuế, biểu thuế, mức giảm trừ gia cảnh và các khoản được trừ khi tính thuế đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận.

Thuế thu nhập cá nhân cần theo biến động giá cả

Ông Nguyễn Văn Hải (phường Nhiêu Lộc, TP.HCM) cho rằng mức giảm trừ gia cảnh cần được nâng lên và điều chỉnh định kỳ theo biến động giá cả, thay vì cố định trong thời gian dài.

“Cơ quan soạn thảo cần bổ sung quy định cho phép người nộp thuế khấu trừ những khoản chi thiết yếu có chứng từ hợp lệ như học phí, viện phí, chi phí khám chữa bệnh hoặc tiền thuê nhà, vì đây là những khoản bắt buộc và chiếm tỉ trọng lớn trong thu nhập” - ông Hải nói.

Cùng quan điểm, chị Trần Thị Thu Hằng (phường Phước Long, TP.HCM) nhận xét biểu thuế hiện hành chưa thực sự hợp lý khi khoảng cách giữa các bậc thuế còn hẹp, khiến người có thu nhập trung bình khá nhanh chóng bị áp mức thuế cao. Theo chị, việc giãn rộng bậc thuế và giảm thuế suất tối đa sẽ giúp người lao động có thêm động lực làm việc, chi tiêu nhiều hơn, qua đó kích thích tiêu dùng và sản xuất.

Tương tự, ông Lê Minh Hoàng (phường Gia Định, TP.HCM) cho rằng việc bổ sung các khoản khấu trừ hợp lý và điều chỉnh biểu thuế không chỉ giúp đảm bảo công bằng giữa các nhóm thu nhập mà còn góp phần mở rộng cơ sở thuế. Khi mức giảm trừ và cơ chế khấu trừ hợp lý hơn, người dân sẽ có động lực kê khai trung thực, hạn chế tình trạng trốn hoặc lách thuế. Đồng thời, các quy định mới cần được thiết kế rõ ràng, minh bạch, tránh gây tranh cãi khi áp dụng.

Người dân cho rằng Thuế Thu nhập cá nhân cần bám sát thời giá và nhu cầu sinh hoạt của người dân. Ảnh: NGUYỆT NHI

Linh hoạt hơn, minh bạch hơn, công bằng hơn

Luật sư Đỗ Khắc Tất Hưng, Đoàn Luật sư TP.HCM cho biết, dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân mới đã giải quyết được những vấn đề tồn đọng, nhưng vẫn cần có những tinh chỉnh trước khi trình Quốc hội tháng 10-2025.

Trước hết, về biểu thuế lũy tiến từng phần được rút từ 7 xuống 5 bậc, giữ trần 35%, LS Hưng đồng tình với thay đổi này, song cho rằng cần hạ thuế suất tối đa xuống 30% để cạnh tranh nhân lực chất lượng cao trong khu vực, đồng thời nới rộng bậc 5 chỉ áp dụng cho thu nhập rất cao. LS Hưng cho rằng mức bậc 5 nên là 100-120 triệu đồng/tháng sẽ phù hợp hơn.

LS Hưng ủng hộ Dự thảo mở rộng khấu trừ các chi phí có hóa đơn như học phí, viện phí, tuy nhiên cũng đề xuất “chi phí thiết yếu” nên bao gồm tiền thuê nhà, lãi vay để mua căn nhà đầu tiên, bảo hiểm sức khỏe và khoản đóng quỹ hưu trí tự nguyện. Mỗi mục nên kèm trần hợp lý và có phương án hậu kiểm điện tử để ngăn sự trục lợi, đồng thời thúc đẩy sử dụng hóa đơn điện tử một cách toàn diện.

Đối với chuyển nhượng bất động sản, sau khi Bộ Tài chính cân nhắc rút đề xuất thu 20% trên lãi và tạm giữ mức 2% trên giá bán, LS Hưng cho rằng cần có lộ trình như sau: (i) thí điểm tính thuế trên chênh lệch tại các đô thị lớn trong một số năm nhất định với cơ sở dữ liệu định giá công khai, (ii) khi hệ thống định danh tài sản và chi phí đầu tư hoàn thiện, sẽ áp dụng đại trà kèm “safe-harbour” 2% cho trường hợp không xác định được giá vốn.

Về thu nhập từ tài sản số (tiền ảo, NFT…), dự thảo hiện áp thuế 0,1%/giá trị giao dịch. LS đề xuất quy định bổ sung: miễn thuế các giao dịch dưới 10 triệu đồng/năm để giảm gánh nặng cho nhà đầu tư nhỏ lẻ; đồng thời yêu cầu sàn giao dịch khấu trừ tại nguồn và chia sẻ dữ liệu thời gian thực với cơ quan thuế; ngoài ra định danh rõ “tài sản số” để tránh bỏ sót hoặc chồng thuế.

Cuối cùng, vấn đề về thủ tục hành chính vốn là điểm nghẽn của mọi cải cách đang được số hóa mạnh: thực hiện hoàn thuế tự động, chứng từ khấu trừ điện tử, eTax Mobile trên thiết bị di động. LS Hưng khuyến nghị bổ sung quy định để cơ quan thuế có nghĩa vụ công bố chỉ số dịch vụ (SLA) cho từng quy trình số, tích hợp định danh điện tử VNeID, và hỗ trợ chuyển đổi ít nhất hai năm cho doanh nghiệp siêu nhỏ để đảm bảo mọi đối tượng đều được thụ hưởng lợi ích số hóa.

LS Hưng chia sẻ: “Việc sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân thực sự đã đi theo chiều hướng tích cực, nếu các góp ý tinh chỉnh được tiếp thu thì sẽ thực sự san sẻ gánh nặng chi phí sinh hoạt, khuyến khích minh bạch và nuôi dưỡng nguồn thu bền vững cho ngân sách Nhà nước”.

Cần làm rõ khái niệm để tránh vướng khi áp dụng

Dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện và làm rõ một số khái niệm quan trọng để bảo đảm tính minh bạch, thống nhất và phù hợp với thực tiễn thi hành.

Trước hết, khái niệm “thu nhập tính thuế” cần được định nghĩa cụ thể hơn, đặc biệt đối với các khoản thu nhập mới phát sinh như thu nhập từ tài sản số, cổ phiếu thưởng, giao dịch kỹ thuật số và các hình thức thưởng không bằng tiền mặt.

Cùng với đó, cần bổ sung và làm rõ các khoản “thu nhập miễn thuế” nhằm tránh cách hiểu và áp dụng không thống nhất, nhất là với các khoản phụ cấp, trợ cấp, thưởng lễ tết hoặc thu nhập từ quà tặng, tài sản thừa kế trong phạm vi gia đình.

Khái niệm “người phụ thuộc” cũng nên được mở rộng và quy định rõ hơn về đối tượng, điều kiện chứng minh, phản ánh đúng thực tế xã hội hiện nay, chẳng hạn trường hợp người sống phụ thuộc nhưng không có quan hệ huyết thống.

Đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, luật cần xác định rõ căn cứ tính giá mua, chi phí hợp lý được khấu trừ và có quy định riêng cho các giao dịch giữa người thân hoặc tặng cho không vì mục đích thương mại. Đồng thời, các quy định về bậc thuế lũy tiến từng phần và phương pháp tính thuế cần được trình bày rõ ràng, tránh nhầm lẫn giữa thuế suất toàn phần và thuế suất theo từng phần thu nhập.

Khái niệm “thu nhập từ hoạt động kinh doanh” cần bao quát cả các hình thức kinh doanh hiện đại và phi chính thức như bán hàng online, sáng tạo nội dung số (KOLs, YouTubers) để bảo đảm công bằng nghĩa vụ thuế giữa các nhóm cá nhân. Về giảm trừ gia cảnh, cần bổ sung cơ chế điều chỉnh linh hoạt theo chỉ số giá tiêu dùng (CPI) để duy trì giá trị thực tế của mức giảm trừ, tránh lạc hậu so với biến động kinh tế.

Ngoài ra, khái niệm cá nhân “cư trú” và “không cư trú” cần được cụ thể hóa hơn trong bối cảnh gia tăng lao động di cư và làm việc từ xa xuyên biên giới, qua đó xác định chính xác nghĩa vụ thuế, tránh tình trạng đánh thuế trùng hoặc bỏ sót nguồn thu.

Những sửa đổi này không chỉ giúp hệ thống thuế trở nên rõ ràng và minh bạch hơn mà còn góp phần bảo đảm công bằng, tạo thuận lợi cho người nộp thuế, đồng thời đáp ứng yêu cầu quản lý trong bối cảnh kinh tế – xã hội và mô hình lao động, kinh doanh đang thay đổi nhanh chóng.

ThS-LS ĐẶNG THỊ THÚY HUYỀN, Đoàn Luật sư TP.HCM

THẢO HIỀN

Nguồn PLO : https://plo.vn/thue-thu-nhap-ca-nhan-phai-xet-den-chi-phi-sinh-hoat-thuc-te-cua-nguoi-dan-post864615.html