Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp.
Tiếp tục phiên họp thứ 43, chiều 10/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi).
Quy định cụ thể về thu thuế kinh doanh thương mại điện tử, nền tảng số
Báo cáo tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, sau Kỳ họp thứ 8 của Quốc hội, Thường trực Ủy ban thẩm tra và Cơ quan soạn thảo (Bộ Tài chính) thống nhất tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội đối với nhiều nội dung.
Theo đó, Dự thảo Luật được chỉnh lý để quy định cụ thể về việc thu thuế đối với các tổ chức nước ngoài có thu nhập phát sinh từ các hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, nền tảng số, bảo đảm đầy đủ quyền thu thuế của Việt Nam theo thông lệ quốc tế.
Về thu nhập được miễn thuế, Dự thảo quy định rõ việc miễn thuế đối với “thu nhập của doanh nghiệp từ sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng” sẽ không áp dụng cho lĩnh vực thương mại để bảo đảm phạm vi áp dụng giới hạn trong lĩnh vực sản xuất ban đầu và chế biến.
Về kỳ tính thuế, ông Mãi cho hay hướng chỉnh lý là chỉ trong trường hợp doanh nghiệp lựa chọn năm tài chính khác với năm dương lịch thì mới cần phải thông báo cho cơ quan thuế để giảm bớt thủ tục hành chính cho doanh nghiệp. Trường hợp doanh nghiệp xác định kỳ tính thuế theo năm dương lịch thì không cần thông báo cho cơ quan thuế.
Với các khoản chi được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế, theo ông Mãi, Thường trực Ủy ban thẩm tra và Cơ quan soạn thảo cơ bản thống nhất cách tiếp cận để có phương án thể hiện trong Dự thảo Luật đối với các khoản chi phí được trừ khi tính thuế thu nhập doanh nghiệp nhằm bảo đảm cơ sở pháp lý, tính chặt chẽ rõ ràng, đối với các khoản chi không liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.
Liên quan đến các khoản thu nhập phát sinh của các tổ chức nước ngoài không có hiện diện tại Việt Nam, trong đó có những khoản là từ kinh doanh vốn đầu tư gián tiếp tại Việt Nam, Thường trực Ủy ban thẩm tra và Cơ quan soạn thảo thống nhất về cách tiếp cận để Dự thảo Luật và các văn bản dưới Luật sẽ quy định đầy đủ về các mức thuế suất theo tỷ lệ % trên doanh thu cũng như cách xác định nghĩa vụ thuế (bao gồm cách thức và thời điểm xác định doanh thu tính thu nhập chịu thuế phát sinh tại Việt Nam; những đối tượng phải thực hiện các nghĩa vụ kê khai và nộp thuế…), tạo cơ sở pháp lý rõ ràng để cơ quan thuế có thể thực hiện quyền thu thuế và các đối tượng liên quan là người nộp thuế bảo đảm tuân thủ.
Đề cập vấn đề thuế tối thiểu toàn cầu, ông Mãi nói, để giải quyết những nội dung chưa được quy định trong Nghị quyết số 107/2023/QH15, Dự thảo Luật tiếp thu, bổ sung quy định trong trường hợp OECD có các quy định thuận lợi hơn về quyền đánh thuế cho các nước nguồn (trong đó có Việt Nam) liên quan đến các nội dung về thuế tối thiểu toàn cầu và quyền thu thuế đối với các hoạt động kinh doanh xuyên quốc gia trên nền tảng thương mại điện tử, nền tảng số thì giao Chính phủ quy định chi tiết, tạo cơ sở cho việc thực hiện một cách phù hợp.
Cân nhắc các nội dung còn có ý kiến khác nhau
Trong các nội dung còn ý kiến khác nhau, Chủ nhiệm Phan Văn Mãi đề cập nội dung sửa đổi cho phép các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản được bù trừ lãi từ hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản (bao gồm cả chuyển nhượng dự án) với lỗ từ các hoạt động kinh doanh khác.
Theo Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính, quy định này liệu có tạo cơ chế cho các doanh nghiệp tận dụng làm giảm nghĩa vụ thuế từ hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư thông qua việc bù trừ với lỗ của các hoạt động kinh doanh khác? Trong đó, không loại trừ trường hợp các hoạt động kinh doanh khác chỉ được đăng ký và hoạt động mang tính ngắn hạn, hạch toán lỗ có chủ đích.
Theo cơ quan thẩm tra, điều này sẽ tác động đến số thuế thu nhập doanh nghiệp thực nộp vào ngân sách nhà nước của các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản trong thời gian tới. Thường trực Ủy ban thẩm tra đề nghị cân nhắc vấn đề này.
Báo cáo giải trình, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết, trước đây, các khoản thu phải hạch toán riêng và không được bù trừ, nhưng cách đây 7-8 năm thì đã điều chỉnh luật để được bù trừ xuôi, tức là nếu hoạt động kinh doanh bất động sản mà lỗ, trong khi kinh doanh chính lãi thì cho bù trừ.
Thực tế có nhiều doanh nghiệp kinh doanh bất động sản lãi, nhưng kinh doanh chính lỗ thì lại không được bù trừ, lần này đề xuất sửa để được bù trừ ngược lại, tức là kinh doanh bất động sản mà lãi, kinh doanh chính lỗ thì cũng được bù trừ. Nhưng có đưa ra nguyên tắc, nếu hoạt động kinh doanh chính đang được ưu đãi thì không được bù trừ.
Điều hành thảo luận, Phó chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh lưu ý, đây là luật khó, ông đề nghị cơ quan thẩm tra và cơ quan soạn thảo tiếp thu đầy đủ ý kiến tại phiên họp để hoàn thiện dự thảo trước khi trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9 tới đây.
Dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) quy định: Doanh nghiệp có nhiều hoạt động sản xuất, kinh doanh trong kỳ tính thuế thì thu nhập chịu thuế từ hoạt động sản xuất, kinh doanh là tổng thu nhập của tất cả các hoạt động sản xuất, kinh doanh. Trường hợp nếu có hoạt động sản xuất, kinh doanh bị lỗ thì được bù trừ số lỗ vào thu nhập chịu thuế của các hoạt động sản xuất, kinh doanh có thu nhập do doanh nghiệp tự lựa chọn (trừ thu nhập từ hoạt động chuyển nhượng bất động sản, chuyển nhượng dự án đầu tư, chuyển nhượng quyền tham gia dự án đầu tư không bù trừ với thu nhập của hoạt động sản xuất, kinh doanh đang được hưởng ưu đãi thuế). Phần thu nhập còn lại sau khi bù trừ áp dụng mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp của hoạt động sản xuất, kinh doanh còn thu nhập.
Nguyễn Lê