Tiêm kích F-16 đóng vai trò tình báo điện tử, thành 'tai mắt' của Ukraine

2 ngày trướcBài gốc

Cất cánh từ những đường băng nhỏ tại Ukraine, chiến đấu cơ F-16 đôi khi kết hợp với máy bay chiến đấu Dassault Mirage 2000 mà Kiev mới tiếp nhận, để thực hiện nhiều nhiệm vụ như bắn hạ máy bay không người lái, gây nhiễu radar của Nga bằng hệ thống tác chiến điện tử, thả bom chính xác vào các mục tiêu Nga cũng như sử dụng các hệ thống bảo vệ của chúng để xác định vị trí phòng không Nga.

Phi công Ukraine điều khiển tiêm kích F-16. Ảnh cắt từ video.

"Chúng tôi liên tục thực hiện các chuyến bay để trinh sát trên không, trinh sát điện tử", một phi công giấu tên của Ukraine cho biết.

Trong số hàng nghìn chiếc F-16 đang phục vụ trên toàn thế giới, có nhiều chiếc được trang bị đặc biệt để thực hiện nhiệm vụ trinh sát—với camera hoặc radar ở phần dưới.

Nhiệm vụ tình báo điện tử

Phi công F-16 của Ukraine xác nhận, các máy bay chiến đấu F-16 do phương Tây tài trợ đang tích cực tham gia vào nhiệm vụ tình báo điện tử [ELINT] trên bầu trời Ukraine. Phi công này cho biết thêm, tiêm kích F-16 cũng tiến hành nhiều hoạt động chiến đấu và hộ tống các máy bay khác của Ukraine trong giao tranh. Tiết lộ này cung cấp cái nhìn hiếm hoi về cách Ukraine sử dụng chiến đấu cơ hiện đại mà NATO cung cấp để củng cố lực lượng không quân của họ.

Việc sử dụng F-16 cho nhiệm vụ tình báo điện tử đánh dấu bước tiến quan trọng trong nỗ lực của Ukraine nhằm chống lại ưu thế trên không và ưu thế tác chiến điện tử của Nga, nêu bật khả năng thích ứng cũng như vai trò của F-16 trong một cuộc chiến đã bước sang năm thứ 4. Điều này diễn ra trong bối cảnh Ukraine ngày càng phụ thuộc vào viện trợ quân sự của phương Tây để duy trì khả năng phòng thủ trước các lực lượng Nga.

F-16, máy bay chiến đấu đa năng do tập đoàn Lockheed Martin chế tạo, là phương tiện chiến đấu mà Ukraine đã mong muốn tiếp nhận từ lâu, khi phải đối mặt với một đối thủ đáng gờm được trang bị hệ thống phòng không và khả năng tác chiến điện tử tinh vi.

Theo phi công của Ukraine, máy bay F-16 không chỉ tham gia chiến đấu trực tiếp mà còn thu thập thông tin tình báo điện tử quan trọng, một nhiệm vụ đòi hỏi chặn và phân tích tín hiệu từ radar, hệ thống liên lạc và các hệ thống điện tử khác của đối phương. Vai trò kép này cho thấy chiến lược không quân của Ukraine khi họ đang tìm cách tối đa hóa hiệu quả các nguồn lực hạn chế của họ.

ELINT, hay tình báo điện tử, liên quan đến việc thu thập dữ liệu về phát xạ điện tử, thường là từ radar hoặc hệ thống liên lạc, để đánh giá khả năng và ý định của đối phương. Theo giới phân tích, tiêm kích F-16 có khả năng được sử dụng để phát hiện và định vị các hệ thống phòng không của Nga, chẳng hạn như S-400 vốn gây ra mối đe dọa đáng kể đối với máy bay Ukraine. Bằng cách xác định tần số, vị trí và mô hình hoạt động của các hệ thống này, lực lượng Ukraine có thể lập kế hoạch tốt hơn cho các nhiệm vụ của họ, nhằm tránh bị phát hiện hoặc bắn hạ hệ thống phòng không của Nga.

Việc phi công Ukraine đề cập đến các nhiệm vụ ELINT, cho thấy tiêm kích F-16 mà họ tiếp nhận có thể đã được trang bị các cảm biến hoặc radar chuyên dụng có khả năng thu nhận và xử lý thông tin, giúp đánh giá chính xác tình huống trên chiến trường.

Mặc dù F-16 nổi tiếng về tính linh hoạt, nhưng lại không được thiết kế chuyên biệt cho ELINT. Các máy bay như RC-135 của Không quân Mỹ hoặc EP-3 của Hải quân Mỹ thường thực hiện nhiệm vụ này, vì chúng có những hệ thống giám sát điện tử chuyên dụng.

Để F-16 của Ukraine có thể thực hiện nhiệm vụ ELINT, chúng cần phải được trang bị thêm radar hoặc các hệ thống điện tử gắn dưới cánh, chẳng hạn như AN/ALQ-131. Hệ thống AN/ALQ-131 được ví như "lá chắn điện tử", chuyên phát hiện tín hiệu radar của đối phương, sau đó thực hiện các biện pháp gây nhiễu và tạo giả mục tiêu để đối phó.

Thách thức đối với F-16 khi thực hiện ELINT

Tuy vậy, F-16 sẽ gặp nhiều thách thức lớn khi thực hiện nhiệm vụ tình báo điện tử do sự hiện diện dày đặc của mạng lưới phòng không tiên tiến của Nga. Các hệ thống phòng không như S-400 và S-300 có thể phát hiện máy bay ở tầm xa và tấn công chúng bằng tên lửa dẫn đường chính xác, khiến phi công Ukraine đối mặt với rủi ro cao.

Phi công Ukraine không giải thích rõ cách F-16 né tránh các biện pháp phòng thủ của đối phương, nhưng các chuyên gia cho rằng, việc bay ở độ cao thấp, sử dụng biện pháp đối phó điện tử và chia sẻ thông tin tình báo với các đồng minh phương Tây sẽ giúp ích đáng kể cho họ.

Khả năng hộ tống các máy bay khác của F-16, chẳng hạn như Su-27 hoặc MiG-29, cho thấy một cách tiếp cận phối hợp, trong đó tiêm kích này vừa bảo vệ vừa hỗ trợ trinh sát cho các máy bay kém tiên tiến hơn.

Việc tích hợp khả năng ELINT vào phi đội F-16 làm nổi bật cách điều chỉnh chiến thuật khéo léo của Ukraine khi các nguồn lực bị suy giảm. Không giống như không quân NATO có rất nhiều máy bay chuyên dụng, Ukraine phải điều chỉnh số lượng máy bay chiến đấu hạn chế của họ để thực hiện nhiều vai trò khác nhau.

Tuy nhiên, sự điều chỉnh này buộc Kiev phải đánh đổi. Việc trang bị cho F-16 các thiết bị để thực hiện nhiệm vụ tình báo điện tử có thể làm giảm khả năng mang vũ khí hoặc nhiên liệu dự phòng, hạn chế tầm hoạt động và hiệu quả chiến đấu của máy bay.

Hơn nữa, kích thước nhỏ và thiết kế một động cơ của máy bay F-16 khiến nó khó có khả năng thực hiện nhiệm vụ trinh sát kéo dài giống như các máy bay chuyên dụng. Bất chấp những hạn chế này, tiết lộ của phi công Ukraine cho thấy họ đã tìm ra cách tận dụng tính linh hoạt của F-16 để đáp ứng nhu cầu trước mắt.

Hồng Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo Bulgarian Military

Nguồn VOV : https://vov.vn/quan-su-quoc-phong/tiem-kich-f-16-dong-vai-tro-tinh-bao-dien-tu-thanh-tai-mat-cua-ukraine-post1187602.vov