Tiêm kích J-XDS tích hợp AI: Trung Quốc thách thức thống trị trên không của Mỹ

một ngày trướcBài gốc

Tiêm kích J-XDS (còn được gọi là J-50) là máy bay chiến đấu thế hệ thứ 6 đang được phát triển bởi Tập đoàn Công nghiệp Máy bay Thẩm Dương (Shenyang Aircraft Corporation - SAC) thuộc Viện nghiên cứu Thẩm Dương của Tập đoàn Công nghiệp Hàng không Trung Quốc (AVIC).

Nguyên mẫu này được cho là mang định danh J-XDS hoặc J-50, tuy nhiên các tên gọi này vẫn mang tính suy đoán, chưa có xác nhận chính thức nào từ phía chính quyền Trung Quốc.

Tiêm kích J-XDS (còn được gọi là J-50) là máy bay chiến đấu thế hệ thứ 6 của Trung Quốc. Ảnh: theaviationist

J-XDS được xem là bước đột phá trong công nghệ hàng không quân sự của Trung Quốc, nhằm thách thức sự thống trị của Mỹ trong không chiến, đặc biệt với các máy bay như F-22 Raptor và F-35 Lightning II.

Một bức ảnh xuất hiện trên mạng vào ngày 16/4/2025, từ chuyến bay thử, đã mang đến góc nhìn rõ nhất từ trước đến nay về hình dáng của chiếc máy bay tàng hình, đồng thời cung cấp thêm những thông tin mới về cấu hình buồng lái của J-XDS.

Máy bay tàng hình này là thiết kế mới thứ hai được hé lộ kể từ ngày 26/12/2024, bên cạnh mẫu máy bay lớn hơn là J-36 do Tập đoàn Máy bay Thành Đô (Chengdu Aircraft Corporation - CAC) phát triển.

Cấu trúc không đuôi và khả năng tích hợp AI

Hình ảnh được chụp trong những chuyến bay thử gần đây, cho thấy chi tiết rõ nét nhất về hình dáng của J-XDS: một thiết kế không có cánh đuôi, sử dụng cánh dạng chữ lambda - V ngược (được biết đến với hiệu quả khí động học cao và tiết diện phản xạ radar thấp - một yếu tố quan trọng đối với máy bay tàng hình), giúp tăng hiệu suất nâng, giảm lực cản, đặc biệt khi bay ở tốc độ cận âm hoặc siêu thanh.

Nó phù hợp với triết lý thiết kế tiêm kích thế hệ 6: giảm thiểu bề mặt phản xạ radar, tối ưu hóa cho "supercruise" (duy trì tốc độ siêu thanh mà không cần đốt sau).

Đặc biệt, cánh J-XDS có thể gập phù hợp cho hoạt động trên tàu sân bay, nên nhiều khả năng nó có thể được triển khai trên các tàu sân bay Type 003 (như Fujian) của Trung Quốc.

Tiêm kích J-XDS bay thử. Ảnh: David Wang/X

Tuy nhiên, đây cũng sẽ là nhược điểm của tiêm kích J-XDS. Thiếu cánh đuôi sẽ làm giảm độ ổn định khí động học, đặc biệt trong bay chậm hoặc thao diễn cực hạn. Do đó, J-XDS cần hệ thống điều khiển bay kỹ thuật số (FBW) cực kỳ chính xác để bù đắp sự bất ổn khí động học.

Về động cơ, J-50 sử dụng 2 động cơ phản lực WS-15 (hoặc một phiên bản nâng cấp), với công nghệ vòi phun vector hai chiều (2D), tương tự F-22 Raptor của Mỹ, cho phép điều hướng luồng khí theo chiều dọc để tăng khả năng xoay, chuyển hướng mà không cần bề mặt điều khiển truyền thống, cải thiện khả năng cơ động, nhất là trong không chiến ở cự ly gần.

Ngoài ra, công nghệ cửa hút khí DSI giúp loại bỏ các cấu trúc điều hướng dòng khí cồng kềnh, giảm tiết diện radar; duy trì dòng khí ổn định vào động cơ khi bay ở tốc độ siêu thanh. Đây là công nghệ được Mỹ áp dụng lần đầu trên F-35 Lightning II. Trung Quốc đã học hỏi và đưa vào J-20, giờ đến J-XDS.

Hình ảnh J-XDS bay thử. Nguồn: X

Mặc dù chưa có hình ảnh đủ rõ để xác định chính xác, nhưng nhiều suy đoán cho rằng J-XDS có thể sở hữu khoang vũ khí bên trong, cả ở bụng và hai bên hông. Điều này là bắt buộc với máy bay tàng hình, nhằm tránh treo vũ khí ngoài làm tăng tiết diện radar. Máy bay tiêm kích này cũng có thể hỗ trợ vũ khí năng lượng cao (laser) trong tương lai, theo định hướng của các nền tảng thế hệ 6.

Khoang vũ khí trong sẽ bao gồm: Tên lửa không đối không PL-15 (tầm bắn 300km) và PL-21 (tầm bắn trên 400km); Tên lửa hành trình dẫn đường chính xác; Bom lượn dẫn đường bằng laser hoặc GPS. Trong khi đó, khoang vũ khí bên hông giúp tăng số lượng vũ khí mang theo.

Với một thiết kế mới, J-XDS nhiều khả năng sẽ được tích hợp các hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) để hỗ trợ điều khiển, nhận diện mục tiêu, tác chiến độc lập và liên kết dữ liệu (data fusion) từ nhiều nguồn (vệ tinh, UAV, trạm mặt đất). Nó cũng có khả năng làm “trung tâm điều khiển không chiến” cho các drone cảm tử hoặc drone trinh sát đi kèm.

Về hệ thống điện tử và cảm biến: J-XDS được trang bị radar AESA cỡ lớn, có khả năng phát hiện và theo dõi nhiều mục tiêu cùng lúc ở khoảng cách xa (ước tính trên 300km). Radar này có khả năng hoạt động ở nhiều chế độ, từ phát hiện mục tiêu đến nhiễu điện tử.

Hệ thống cảm biến hồng ngoại (IRST) và cảm biến quang điện trên J-XDS để phát hiện mục tiêu mà không phụ thuộc vào radar, giảm nguy cơ bị phát hiện. Tương tự F-35, J-XDS có thể có hệ thống hiển thị trên kính phi công (HMD) cung cấp thông tin chiến đấu thời gian thực.

J-XDS trong chuyến bay thử nghiệm gần đây. Ảnh: Rational314159/X

Điểm đáng chú ý nhất trong những bức ảnh mới là việc xác nhận rõ ràng sự hiện diện của buồng lái, cho thấy chiếc máy bay có người lái, nhưng không loại trừ khả năng kép. Với xu hướng hiện đại, nhiều khả năng trong tương lai J-XDS sẽ có phiên bản không người lái hoặc vận hành tùy chọn, tương tự như NGAD của Mỹ hoặc Tempest của Anh.

So sánh với các đối thủ

So với F-22 Raptor của Mỹ, J-XDS có thiết kế tàng hình tương tự, với RCS thấp và vật liệu hấp thụ sóng radar, nhưng công nghệ Mỹ vẫn được đánh giá cao hơn về độ tinh vi. Động cơ WS-15 của J-XDS có vòi phun vector 2D tương tự F-22, nhưng độ tin cậy và hiệu suất thấp hơn. Dù radar AESA của J-XDS có kích thước lớn hơn, nhưng tích hợp AI và cảm biến của F-22 vẫn vượt trội.

Ngoài ra, J-XDS của Trung Quốc có khả năng đa nhiệm tương tự F-35, nhưng F-35 có lợi thế về mạng chiến đấu và khả năng chia sẻ dữ liệu tốt hơn và cũng đã được thử nghiệm thực chiến nhiều hơn.

Tiêm kích F-35 Mỹ. Ảnh: USAF

Nếu so với Su-57 Felon (thế hệ thứ 5) của Nga, J-XDS có thiết kế hiện đại hơn, với cánh lambda và không đuôi. Nga cũng đang thử nghiệm động cơ vector 2D, nhưng J-50 có vẻ tiến bộ hơn trong tích hợp AI.

Mặc dù WS-15 là một bước tiến, Trung Quốc vẫn gặp khó khăn trong việc đạt được độ bền và hiệu suất tương đương động cơ Mỹ.

Mặt khác, J-XDS sử dụng AI để hỗ trợ phi công và phối hợp với UAV, nhưng công nghệ AI của Trung Quốc vẫn chưa bằng Mỹ, đặc biệt trong các tình huống chiến đấu phức tạp.

Chi phí phát triển và vận hành J-50 có thể lên tới hàng trăm triệu USD mỗi chiếc, tương tự chương trình NGAD của Mỹ. Do đó, việc sản xuất J-XDS với số lượng lớn đòi hỏi cơ sở hạ tầng công nghiệp mạnh mẽ, điều mà Trung Quốc đang xây dựng nhưng cần thời gian để hoàn thiện.

Tăng cường độ lộ diện như một chiến lược

Việc ngày càng có nhiều hình ảnh rò rỉ và bị lộ về các nền tảng chiến đấu thế hệ mới của Trung Quốc như J-XDS và J-36 có thể phản ánh sự thay đổi chiến lược có chủ đích.

Bắc Kinh dường như đang cố tình để lộ nhiều hơn về các chương trình quân sự tiên tiến của mình, như một biện pháp răn đe chiến lược, trong bối cảnh căng thẳng leo thang với Mỹ.

Các động thái "ăn miếng trả miếng" thuế quan gần đây giữa 2 cường quốc càng làm trầm trọng thêm mối quan hệ song phương, đồng thời gây ra sự bất ổn trên thị trường toàn cầu, làm dấy lên lo ngại về sự đứt gãy chuỗi cung ứng và nguy cơ suy thoái kinh tế.

Trong bối cảnh đó, việc Bắc Kinh tăng cường độ minh bạch quân sự có thể là một tín hiệu có tính toán nhằm thể hiện trình độ công nghệ và quyết tâm chiến lược, khẳng định vị thế của Trung Quốc trên trường quốc tế trong bối cảnh áp lực địa chính trị và kinh tế ngày càng gia tăng.

Hải Phong

Nguồn VietnamNet : https://vietnamnet.vn/tiem-kich-j-xds-tich-hop-ai-trung-quoc-thach-thuc-thong-tri-tren-khong-cua-my-2410736.html