Tiền từ các 'đòn thuế' của ông Trump được sử dụng thế nào?

4 giờ trướcBài gốc

Mỹ siết thuế thương mại, áp 10% với các nước có thặng dư như Anh và Australia, 15% với Bolivia, Iceland, Nigeria, và đẩy Brazil cùng Ấn Độ đối mặt mức 50% vì căng thẳng chính trị và giao dịch dầu mỏ với Nga.

Ông chủ Nhà Trắng cũng cảnh báo sẽ áp dụng biện pháp tương tự với các nước duy trì quan hệ với Nga trong xung đột Ukraine.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cùng Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick và Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent tại Phòng Bầu dục vào ngày 6/8. Ảnh: Washington Post

Thời hạn chót 12/8 để Mỹ và Trung Quốc đạt thỏa thuận thương mại đang cận kề nhưng chưa có dấu hiệu gia hạn. Giới quan sát cảnh báo, nếu đàm phán đổ vỡ, Washington có thể áp mức thuế kỷ lục 245%.

Trong khi nhiều đối tác lớn như EU, Nhật Bản hay Hàn Quốc đã kịp đạt thỏa thuận giữ thuế ở mức 15-20%, Canada lại đối mặt nguy cơ bị nâng lên 35% khi Tổng thống Donald Trump cáo buộc nước này vi phạm USMCA và không kiểm soát được nạn buôn lậu fentanyl. Mexico, dù tránh được mức tăng, vẫn phải chịu thuế 25% thêm 90 ngày.

Ông Trump còn đe dọa áp thuế 100% với một số chip bán dẫn và dự định tăng thuế với dược phẩm nhập khẩu. Nhà Trắng cho rằng biện pháp này sẽ tái định hình trật tự thương mại toàn cầu, đồng thời có thể mang lại một khoản doanh thu mới đáng kể. Mặt khác nhiều chuyên gia cảnh báo nguy cơ làm chao đảo thị trường và đẩy chi phí lên vai người tiêu dùng Mỹ.

Tiền thuế đi về đâu?

Từ tháng 4, vòng thuế đầu tiên với mức 10% đã giúp Mỹ thu về 100 tỷ USD – gấp ba lần so với cùng kỳ năm ngoái. Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ (CBP) - đơn vị chịu trách nhiệm thu thuế quan báo cáo rằng tính đến cuối tháng 6, họ đã thu được 81,5 tỷ USD kể từ khi ông Trump nhậm chức. Số tiền này chủ yếu đến từ các công ty nhập khẩu hàng hóa vào Mỹ, và thường được chuyển sang người tiêu dùng cuối.

Các công ty nhập khẩu thường phải nộp khoản thuế quan này tại các cảng nhập cảnh. CBP sau đó chuyển toàn bộ vào quỹ chung của chính phủ, quỹ do Bộ Tài chính quản lý và được gọi là “sổ chi tiêu của nước Mỹ”, dùng để chi trả cho các khoản như lương hưu an sinh xã hội.

Khi số thu của chính phủ thấp hơn chi tiêu, tức thâm hụt ngân sách, chính phủ phải vay tiền để bù đắp. Hiện tổng nợ công của Mỹ đã vượt 36 nghìn tỷ USD và tiếp tục tăng, khiến nhiều chuyên gia cảnh báo sẽ kìm hãm tăng trưởng kinh tế. Giống như bất kỳ cá nhân nào đi vay, chính phủ cũng phải trả lãi; nợ càng nhiều, khoản lãi càng lớn và đây là chi phí không tạo ra lợi ích công cộng như xây dựng hạ tầng.

Dù thu thập từ thuế hiện chưa đủ để bù đắp hoàn toàn khoản thâm hụt 1,3 nghìn tỷ USD của năm tài khóa này, nhưng giúp thu hẹp phần nào, đồng nghĩa chính phủ Mỹ sẽ giảm khoản vay nếu so với kịch bản không có khoản thu này.

“Đây là phương án sử dụng tốt nhất đối với số tiền này,” Brett Ryan, chuyên gia kinh tế cấp cao tại Deutsche Bank, nhận xét. Ông Trump và đa số thành viên Cộng hòa cho rằng mục tiêu chính của thuế quan là bù đắp một phần thâm hụt.

Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick khẳng định với Fox Business rằng các mức thuế mới dự kiến sẽ mang lại ít nhất 50 tỷ USD mỗi tháng, trong khi tháng trước thuế quan đã thu về 30 tỷ USD.

Ông Lutnick cũng nói các mức thuế sắp áp dụng với chất bán dẫn và dược phẩm có thể giúp tổng thu “cuối cùng đạt 1 nghìn tỷ USD”. Các thành viên Đảng Cộng hòa kỳ vọng nguồn thu này sẽ bù đắp phần nào tác động từ luật thuế mới, vốn dự kiến khiến nợ công tăng thêm 3,4 nghìn tỷ USD trong vòng 10 năm tới.

Tổng thống Trump còn đề xuất ý tưởng gửi “séc hoàn thuế” từ nguồn thu này cho người dân Mỹ, nhưng điều đó cần được Quốc hội thông qua.

Tuy nhiên các chuyên gia cảnh báo thâm hụt có thể gia tăng nếu triển khai theo kịch bản này. Giám đốc kinh tế tại Budget Lab (ĐH Yale), cựu cố vấn Nhà Trắng thời Biden, ông Ernie Tedeschi nhận định: “Đây là chính sách không nên áp dụng lúc này” vì có thể khiến lạm phát tăng mạnh.

Khả năng tác dụng ngược

Theo giới quan sát, về hình thức, thu nhập từ thuế cải thiện tình hình tài chính, nhưng bản chất không hề “miễn phí”.

Phần lớn doanh nghiệp đã tự gánh chi phí tăng thêm mà chưa tăng giá bán, nhưng không phải tất cả. Các mặt hàng nhạy cảm với thuế quan như đồ gia dụng, đồ chơi, thiết bị điện tử đã tăng giá theo các báo cáo lạm phát gần đây.

Việc chính sách thuế quan biến đổi khó lường còn khiến doanh nghiệp trì hoãn tuyển dụng, dẫn đến ít cơ hội việc làm hơn, theo một số khảo sát kinh tế.

Yale ước tính chính sách thuế quan của ông Trump có thể khiến GDP Mỹ giảm 0,5% trong năm nay và 2026.

“Điều này sẽ bù trừ một phần, nhưng không hoàn toàn, số tiền thu từ thuế quan. Trong trường hợp kinh tế tăng trưởng chậm hơn dự kiến, thì dù có tăng nguồn thu từ thuế nhập khẩu, thuế thu nhập và thuế lương lại bị giảm,” ông Ernie Tedeschi cho biết.

Tuy nhiên, Tổng thống Trump và chính quyền tin rằng việc kết hợp thuế quan với gói cắt giảm thuế và chi tiêu lớn vừa được thông qua sẽ thúc đẩy kinh tế Mỹ mạnh mẽ trong dài hạn.

Tiền lệ trước?

Mức thuế quan được áp dụng dưới thời chính quyền Tổng thống Trump là mức lớn nhất từng được Mỹ áp dụng kể từ cuộc Đại suy thoái.

Năm 1930, khi các ngành công nghiệp trên khắp nước Mỹ gặp khó khăn trong cuộc suy thoái kinh tế, Quốc hội đã phê chuẩn Đạo luật Thuế quan Smoot-Hawley, áp dụng mức thuế quan cao đối với hàng chục nghìn mặt hàng để bảo vệ các công ty Mỹ.

Đạo luật này mặt khác vấp phải sự trả đũa từ các quốc gia. Cựu Tổng thống Franklin Delano Roosevelt đã vận động tranh cử với chủ trương giảm thuế quan vào năm 1932, và Quốc hội đã trao cho tổng thống thêm quyền để đàm phán các thỏa thuận với các quốc gia về thuế quan vào năm 1934.

Liên Hà

Nguồn KTĐT : https://kinhtedothi.vn/tien-tu-cac-don-thue-cua-ong-trump-duoc-su-dung-the-nao.800302.html