Đoàn công tác của TTXVN thăm Khu Di tích Việt Nam Thông tấn xã tại xã Trung Yên.
Xung kích mặt trận thông tin
Theo các tư liệu truyền thống của TTXVN và tư liệu của Bảo tàng tỉnh Tuyên Quang, cuộc kháng chiến 9 năm chống thực dân Pháp bùng nổ, Bác Hồ, Trung ương Đảng, Chính phủ cùng nhiều cơ quan Trung ương chuyển lên đóng quân ở căn cứ địa Việt Bắc (gồm có Định Hóa, Thái Nguyên và Tuyên Quang). Cuối năm 1948, VNTTX sơ tán lên huyện Chiêm Hóa và đến cuối tháng 2/1952, chuyển về thôn Hoàng Lâu, xã Trung Yên với mật danh T6.
Xã Trung Yên giáp với xã Tân Trào, có địa thế rừng núi rất hiểm trở, đảm bảo yếu tố an toàn bí mật nhưng vẫn thuận tiện cho giao thông. Đây được coi là địa điểm nằm ở vị trí trung tâm vùng chiến khu ATK, rất thuận lợi cho công tác thông tin. Nhân dân các dân tộc trong vùng có truyền thống đấu tranh cách mạng kiên cường.
Các đồng chí lãnh đạo VNTTX đã chọn đồi Khau Linh, thôn Hoàng Lâu làm địa điểm đóng quân. Dưới chân đồi có một con suối nhỏ, bờ suối có một cây to. Toàn cơ quan có khoảng 50 người, do đồng chí Hoàng Tuấn làm Giám đốc. Khu làm việc của VNTTX có 9 ngôi nhà: 1 ngôi nhà là nơi làm việc của Giám đốc (nằm ở lưng đồi), 1 nhà làm nơi hội họp, 1 nhà ăn (ở gần suối) và 6 nhà cho các bộ phận làm việc. Nhà quay về hướng Tây Nam, làm bằng gỗ rừng, tre, nứa và lợp mái bằng lá cọ, mỗi nhà dài khoảng 9-10 mét, rộng 6-7 mét, khoảng cách giữa các nhà từ 10-15 mét.
Khu di tích VNTTX trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp đặt tại Đồi Khau Linh, xã Trung Yên (Sơn Dương).
Nhiệm vụ chính của VNTTX là khai thác, thẩm định, thu thập thông tin, sưu tầm tư liệu phục vụ Bác, Trung ương Đảng, Chính phủ để hoạch định quyết sách cách mạng. Các phóng viên VNTTX đưa tin, viết bài cổ động phong trào quần chúng nhân dân ủng hộ cách mạng, hăng hái đi kháng chiến, bảo vệ và giải phóng đất nước.
Đời sống của cán bộ, phóng viên, biên tập viên, nhân viên trong cơ quan thời kỳ đó vô cùng khó khăn, thiếu thốn. Hằng ngày, anh chị em phải tranh thủ vào rừng đào măng, hái rau. Bữa sáng chủ yếu ăn ngô bung, cháo loãng hoặc sắn luộc. Về sau này mới vỡ đất ven suối trồng rau xanh và nuôi thêm lợn, gà để cải thiện đời sống.
Ngày 4/3/1952, cơ quan Thông tấn vinh dự đón Bác Hồ đến thăm và nói chuyện thân mật với lớp tập huấn (học tập chính trị, nghiệp vụ) của VNTTX. Bác đi thăm khắp cơ quan, thấy chuồng lợn trống không (vì đã thịt để ăn Tết), Bác bảo: “Ăn lứa này phải nuôi ngay lứa khác”. Nhìn vườn bắp cải lưa thưa, Bác phê bình: “Các cô chú tăng gia còn kém”.
Người đã dành những lời căn dặn ân cần, sâu sắc, trở thành kim chỉ nam cho hoạt động báo chí: "Tin tức càng nhanh, kháng chiến càng mau thắng lợi". Lời dạy của Bác không chỉ là định hướng nghiệp vụ mà còn là nguồn động viên to lớn, tiếp thêm sức mạnh cho những người làm công tác thông tin vượt qua mọi khó khăn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, đến ngày 20/7/1954, các bộ phận của T6 lần lượt rút khỏi Hoàng Lâu, chuyển sang đóng quân ở Đại Từ, Thái Nguyên. Một bộ phận chuyển về Ngọc Tảo, Hà Tây (nay là Hà Nội). Tháng 10/1954, VNTTX chuyển về số 5 Lý Thường Kiệt, Hà Nội.
TTXVN trao tặng Tủ sách Đinh Hữu Dư và máy tính cho trường Tiểu học Tôn Đức Thắng, xã Trung Yên.
“Địa chỉ đỏ” hào hùng
Di tích VNTTX đặt tại Đồi Khau Linh, xã Trung Yên là một trong những "địa chỉ đỏ" mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Đây là một trong 18 di tích thuộc Khu Di tích quốc gia đặc biệt Tân Trào - nơi Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các cơ quan Trung ương ở và làm việc trong thời kỳ tiền khởi nghĩa và thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp.
Tại Khu di tích, tấm bia đầu tiên được xây dựng ngày 13/4/1996 và hoàn thành đúng vào dịp 51 năm Ngày truyền thống TTXVN (15/9/1945 -15/9/1996). Bia có chiều rộng 2m, cao 2,2m, mái che rộng 0,7m, chữ khắc màu vàng trên nền đá xẻ đen bóng. Năm 2010, TTXVN đã xây dựng lại Nhà bia kỷ niệm ở thôn Hoàng Lâu với quy mô khang trang hơn. Năm 2015, TTXVN tiếp tục tu bổ sửa sang di tích.
Dòng chữ "Tin tức càng nhanh, kháng chiến càng mau thắng lợi" - lời Bác Hồ căn dặn cán bộ, phóng viên VNTTX ngày ấy - được gắn trang trọng trên bia kỷ niệm như một lời nhắc nhở không ngừng về vai trò, trách nhiệm to lớn của những người làm công tác thông tin đối với vận mệnh của đất nước. Chiến tranh đã lùi xa, nhưng lời dặn ấy vẫn còn nguyên giá trị, mãi khắc sâu trong tâm trí mỗi phóng viên, biên tập viên TTXVN. Đó là kim chỉ nam cho người làm báo tiếp tục cống hiến, làm chủ công nghệ, đổi mới tư duy để những bản tin của TTXVN luôn nhanh nhạy, chính xác.
Hằng năm, Trung Yên lại đón các thế hệ cán bộ, phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên Thông tấn về nguồn. Bí thư Đoàn Thanh niên TTXVN Lê Minh Đức chia sẻ, những chuyến đi về nguồn không chỉ là dịp để mỗi đoàn viên, thanh niên ôn lại những trang sử hào hùng của cơ quan Thông tấn Quốc gia trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, mà còn là cơ hội để họ hiểu sâu sắc hơn về truyền thống "uống nước nhớ nguồn".
Đoàn viên thanh niên TTXVN về nguồn, trồng cây tại Khu di tích VNTTX, thôn Hoàng Lâu, xã Trung Yên.
TTXVN là cơ quan có bề dày lịch sử truyền thống, trải qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước lớp lớp cán bộ, phóng viên, kỹ thuật viên của TTXVN đã có mặt ở khắp chiến trường, thu thập tin, ảnh, phản ánh tình hình chiến sự gửi về Trung ương để cung cấp cho các báo, đài. Gần 260 cán bộ, phóng viên, nhân viên kỹ thuật của TTXVN đã hy sinh vì nền độc lập, tự do của Tổ quốc.
Tiếp nối truyền thống vẻ vang của lớp lớp cha anh, các cán bộ, phóng viên TTXVN trên cả nước nói chung và Cơ quan thường trú tại Tuyên Quang đang nỗ lực không ngừng, đi đầu trong công tác thông tin, mang hơi thở cuộc sống, những tin tức nóng hổi nhất đến với người dân.
Nhà báo Hoàng Thanh Hải, Trưởng Cơ quan thường trú TTXVN tỉnh Tuyên Quang chia sẻ: "Thời chiến, cán bộ, phóng viên, biên tập viên cơ quan thông tấn đã không quản ngại gian khổ, hy sinh, bám trụ nơi căn cứ bí mật, kịp thời đưa tin về tình hình chiến sự, cổ vũ tinh thần kháng chiến. Thời bình, phát huy truyền thống đó, cán bộ, phóng viên TTXVN nói chung và đặc biệt là những người làm báo tại Tuyên Quang luôn bám sát địa bàn. Chúng tôi không chỉ có mặt ở những sự kiện chính trị quan trọng của địa phương như sáp nhập, tinh gọn bộ máy, mà còn xông pha vào những vùng bão lũ, sạt lở, bám sát địa bàn vùng sâu, vùng xa để đưa thông tin nhanh chóng, chính xác đến với người dân".
Không chỉ làm tốt công tác chuyên môn, TTXVN tại Tuyên Quang còn tích cực thực hiện các hoạt động an sinh xã hội. Hằng năm, TTXVN đã trao tặng hàng trăm suất quà cho các gia đình chính sách, hộ nghèo, học sinh có hoàn cảnh khó khăn; xây nhà cho hộ nghèo; xây dựng tuyến đường thắp sáng đường quê... Những nghĩa cử này không chỉ thể hiện tình cảm, sự sẻ chia của những người làm báo Thông tấn mà còn góp phần cải thiện đời sống cho người dân địa phương.
Từ một cơ quan thông tin được thành lập giữa lúc nước nhà bước vào cuộc chiến tranh giữ nước, TTXVN đã không ngừng phát triển, góp phần viết nên trang sử vẻ vang của nền Báo chí Cách mạng Việt Nam. Trong hành trình 100 năm Báo chí Cách mạng (1925-2025), TTXVN là một trong những lực lượng xung kích, bền bỉ trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp thông tin chính thống, định hướng dư luận và khẳng định uy tín quốc gia trên trường quốc tế.
Bài, ảnh: Lý Thu