Theo báo cáo của Bộ Nội vụ và các địa phương, qua gần 4 tháng chính thức vận hành, về cơ bản, bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp đã vận hành tương đối tốt, từng bước đi vào nền nếp và phát huy được hiệu quả rõ rệt, chuyển đổi trạng thái từ tập trung quản lý sang tập trung kiến tạo phát triển và phục vụ Nhân dân, khẳng định sự đúng đắn trong chủ trương lớn của Đảng, nhận được sự đồng thuận, ủng hộ của Nhân dân.
Bên cạnh kết quả bước đầu, thực tiễn triển khai vẫn còn không ít khó khăn, vướng mắc phát sinh cần được tháo gỡ kịp thời; nhất là những hạn chế về thủ tục hành chính, hạ tầng số, kết nối dữ liệu. Nhiều cán bộ cơ sở vẫn hạn chế về kiến thức quản lý, pháp lý, chuyên môn và công nghệ, dẫn đến lúng túng trong xử lý công việc cho người dân, doanh nghiệp.
Tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, vấn đề này được nhiều đại biểu quan tâm. Đại biểu Mai Văn Hải (Đoàn Thanh Hóa) nêu thực tế, dù một số nơi đã điều chuyển cán bộ từ nơi thừa sang nơi thiếu nhưng vẫn còn tình trạng mất cân đối cục bộ, nhất là ở miền núi, biên giới, vùng sâu, vùng xa; cùng với đó là chế độ chính sách chưa được cải thiện. Đại biểu kiến nghị Chính phủ đánh giá lại việc phân cấp, phân quyền; sớm xác định vị trí việc làm và cơ chế tiền lương tương xứng, có chính sách đãi ngộ thỏa đáng để cán bộ cơ sở yên tâm công tác. Đồng thời, cần có quy chế đánh giá cán bộ theo kết quả công việc, sàng lọc người không đáp ứng yêu cầu; đầu tư mạnh cho chuyển đổi số, tổ chức hiệu quả phong trào “Bình dân học vụ số”, giúp người dân ứng dụng công nghệ trong đời sống.
Đại biểu Trần Quốc Tuấn (Đoàn Vĩnh Long) cho rằng, sau sáp nhập đơn vị hành chính, bộ máy dù nhẹ hơn về đầu mối nhưng nặng hơn về công việc. Cán bộ cơ sở phải làm nhiều việc hơn, di chuyển xa hơn nhưng thu nhập không tăng, khiến đời sống gặp khó khăn. Ông đề nghị Quốc hội, Chính phủ xem xét điều chỉnh tăng lương cơ sở từ ngày 1/5/2026, coi đây là “nhịp đập chung của bộ máy đang cần được tiếp thêm sinh lực”...
Những kiến nghị, phản ánh từ cơ sở và tại diễn đàn Quốc hội đã cho thấy rõ những “điểm nghẽn” cần được tháo gỡ trong quá trình vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Ngay trong chiều 29/10, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì phiên họp Chính phủ để rà soát tình hình thực hiện, đánh giá toàn diện kết quả bước đầu và đề ra các giải pháp hoàn thiện mô hình. Cuộc họp thể hiện quyết tâm chính trị cao của Chính phủ trong việc nhanh chóng xử lý những bất cập, tạo nền tảng vững chắc cho bộ máy chính quyền địa phương 2 cấp vận hành ổn định, hiệu quả và bền vững. Thủ tướng cho biết, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chủ động ban hành hơn 140 nghị định, nghị quyết, công điện, quyết định để kịp thời tháo gỡ khó khăn, hoàn thiện thể chế, chính sách. Các Bộ, ban, ngành ban hành hệ thống văn bản hướng dẫn đồng bộ, kịp thời. Các địa phương đã thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, chủ động, sáng tạo, quyết liệt trong triển khai.
Để giải quyết các vướng mắc, bất cập phát sinh, người đứng đầu Chính phủ yêu cầu các Bộ, ngành, cơ quan, địa phương tiếp tục triển khai vận hành chính quyền địa phương 2 cấp một cách quyết liệt với quyết tâm cao, nỗ lực lớn, làm việc nào dứt việc đó. Bộ Nội vụ chủ trì hướng dẫn, các Bộ, ngành, địa phương, cơ quan theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền khẩn trương xây dựng vị trí việc làm cho chính quyền địa phương 2 cấp, nhất là cấp cơ sở, bảo đảm kịp thời, hiệu quả, phù hợp từng địa bàn cụ thể, hoàn thành trước 15/12. Thủ tướng cũng yêu cầu tiếp tục kiện toàn tổ chức bộ máy, nhân sự phù hợp từng địa bàn cụ thể, hoàn thành trong tháng 11; tiếp tục rà soát, bố trí cán bộ, công chức cấp xã phù hợp vị trí việc làm. Tinh thần được Thủ tướng nhấn mạnh là đến cuối năm 2025 phải cơ bản giải quyết xong các vướng mắc trong vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.
Mới đây, Bộ Chính trị, Ban Bí thư cũng ban hành Kết luận số 202-KL/TW về tình hình, kết quả hoạt động của bộ máy hệ thống chính trị và chính quyền địa phương 2 cấp. Kết luận nêu rõ, tại phiên họp ngày 31/10/2025, sau khi nghe Báo cáo của Ban Tổ chức Trung ương về tình hình, kết quả hoạt động của bộ máy hệ thống chính trị và chính quyền địa phương 2 cấp tháng 10/2025, Bộ Chính trị, Ban Bí thư giao Đảng ủy Chính phủ, Đảng ủy Quốc hội tập trung lãnh đạo, chỉ đạo hoàn thiện thể chế, nhất là những vấn đề liên quan đến phân cấp, phân quyền, quy trình, thủ tục trong các lĩnh vực liên quan đến hoạt động của chính quyền địa phương 2 cấp; những vấn đề thuộc thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thì giải quyết ngay, những vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội thì khẩn trương bổ sung trong các nội dung trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV; kiểm soát chặt chẽ việc ban hành thủ tục hành chính của các địa phương, rà soát, bãi bỏ ngay những thủ tục không cần thiết; nâng cao chất lượng, hiệu quả thực chất việc thực hiện các dịch vụ công trực tuyến...
Những chỉ đạo quyết liệt của Bộ Chính trị, Ban Bí thư cùng sự chủ động của Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương đang mở ra kỳ vọng cho mô hình chính quyền địa phương 2 cấp - một bộ máy tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, thực sự vì Nhân dân phục vụ.
Khánh Chi