Trụ sở Quốc hội Mỹ tại thủ đô Washington, D.C. Ảnh: Ngọc Quang, PV TTXVN tại Mỹ
Báo The Kyiv Post ngày 2/10 cho biết khi hoạt động của chính phủ liên bang Mỹ đình trệ do đóng cửa thì tác động ngay lập tức đến một đồng minh chủ chốt của Mỹ – Ukraine – dường như vẫn ở mức tối thiểu.
Các quan chức Mỹ và giới quan sát Ukraine cho biết, dù cuộc khủng hoảng này là một sự phân tâm không mong muốn, nhưng hỗ trợ quân sự và ngoại giao then chốt dành cho Kiev chưa bị gián đoạn – ít nhất là cho đến nay.
Chính phủ Mỹ đóng cửa vốn là một màn đấu tranh chính trị căng thẳng chưa thấy hồi kết, bắt nguồn từ bế tắc về các vấn đề trong nước, chủ yếu là việc gia hạn trợ cấp nâng cao theo Đạo luật Chăm sóc Y tế Giá cả phải chăng (ACA).
Ukraine không thể chịu được sự chậm trễ từ Washington
Trả lời phỏng vấn của báo The Kyiv Post hôm 1/10, các trợ lý cấp cao tại Quốc hội và một quan chức trong chính quyền Mỹ nhấn mạnh rằng việc chính phủ hiện tại đóng cửa sẽ không ảnh hưởng đến Ukraine. Điều này cũng được khẳng định bởi một phái đoàn cựu binh quân đội Ukraine và các chuyên gia công nghệ quốc phòng tại Washington. Họ cho biết các cuộc họp dự kiến với quan chức Mỹ vẫn diễn ra bình thường.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo việc chính phủ Mỹ đóng cửa kéo dài có thể nhanh chóng biến đánh giá “không ảnh hưởng” thành một vấn đề nghiêm trọng với Kiev.
Theo ông Yuriy Boyechko, Giám đốc điều hành tổ chức nhân đạo Hope for Ukraine có trụ sở tại Mỹ, “nếu việc đóng cửa ngắn thì sẽ không tác động nhiều. Nhưng nếu kéo dài, nó có thể bắt đầu ảnh hưởng đến các chuyến hàng thiết bị quân sự cho Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) để chuyển tiếp sang Ukraine”.
Ông Boyechko cảnh báo rằng các nhân viên không thiết yếu tại Lầu Năm Góc và Bộ Ngoại giao chính là những người điều phối quá trình Bán hàng Quân sự Nước ngoài (Foreign Military Sales), kênh cung cấp vũ khí cho Ukraine thông qua NATO.
“Nếu chính phủ đóng cửa kéo dài hơn một tuần hoặc 10 ngày, chúng ta có thể sẽ bắt đầu thấy tác động tại thực địa ở Ukraine, khi dòng chảy thiết bị quân sự bị chậm lại”, ông Boyechko nói với Kyiv Post và bổ sung thêm rằng với “cường độ chưa từng có trong các cuộc tấn công của Liên bang Nga vào Ukraine” thì sự gián đoạn này có thể “làm suy yếu an ninh châu Âu”.
Thượng viện bác dự luật tài trợ, cuộc đổ lỗi leo thang
Con đường chấm dứt tình trạng đóng cửa hiện bị chặn tại Thượng viện. Tối 1/10, phe Dân chủ đã bỏ phiếu ngăn chặn một dự luật tài trợ tạm thời do Hạ viện thông qua, vốn có thể mở cửa lại chính phủ liên bang cho đến ngày 21/11. Biện pháp này thất bại với tỷ lệ 55-45, cho thấy phe Cộng hòa không đủ 60 phiếu để tiến lên nếu thiếu sự ủng hộ của Dân chủ.
Lãnh đạo phe thiểu số Thượng viện Chuck Schumer tuyên bố cuộc bỏ phiếu cho thấy Cộng hòa “không có đủ phiếu” và buộc phải đàm phán về các khoản trợ cấp ACA sắp hết hạn cũng như quyền hạn của Nhà Trắng trong việc đơn phương giữ lại các khoản tài trợ đã được Quốc hội phê duyệt.
Phe Cộng hòa – hiện kiểm soát Nhà Trắng và cả hai viện Quốc hội – vẫn phản đối, khẳng định họ sẽ không đàm phán về y tế “trong khi phe Dân chủ đang dùng chính phủ liên bang làm con tin”, theo lời Lãnh đạo phe đa số Thượng viện John Thune.
Tình trạng đối đầu dữ dội để lại nhiều bất định, trong đó việc hoãn lương liên bang – đặc biệt là cho binh sĩ, những người dự kiến nhận lương tiếp theo vào ngày 15/10 – đang trở thành một điểm nóng gây áp lực.
Nhà Trắng tận dụng đóng cửa để cắt giảm chi tiêu
Nhà Trắng không chỉ xem cuộc đóng cửa là cơ hội chính trị, mà còn là chiến lược thúc đẩy các mục tiêu chính sách.
Phó Tổng thống JD Vance xuất hiện trong phòng họp báo của Nhà Trắng, kiên quyết đổ lỗi cho “phe Chuck Schumer – AOC” của Đảng Dân chủ, gọi bế tắc này là một “chiêu trò bắt cóc chính trị.”
Phát biểu trên sóng radio, Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson xác nhận chiến lược của đảng cầm quyền, cho rằng việc đóng cửa “cho chúng ta cơ hội loại bỏ những chương trình liên bang phình to, không cần thiết – vốn chúng ta muốn bãi bỏ nhưng chưa bao giờ có đủ phiếu ở Thượng viện. Giờ thì thời khắc đã đến”.
Tổng thống Donald Trump và Giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách (OMB) Russell Vought đã phát tín hiệu rằng họ có kế hoạch tận dụng việc đóng cửa để tiến hành các đợt cắt giảm “không thể đảo ngược” đối với các chương trình liên bang và có thể thúc đẩy việc sa thải hàng loạt nhân viên liên bang trong những ngày tới.
Hiện tại, nguy cơ gây tổn hại lâu dài cho Ukraine – quốc gia phụ thuộc nặng nề vào dòng chảy vũ khí ổn định từ Mỹ – vẫn treo lơ lửng, phụ thuộc vào kết quả của cuộc chiến chính trị nội bộ về chính sách y tế của Mỹ.