Tiểu thương chợ sỉ loay hoay giữa công nghệ, chi phí
Tại Tọa đàm “Tháo gỡ vướng mắc hóa đơn điện tử (HĐĐT), hướng tới 2 triệu doanh nghiệp (DN)” do báo Pháp Luật Tp.HCM tổ chức ngày 20/8, bà Nguyễn Thái Trang, 32 năm kinh doanh tại chợ sỉ An Đông cho biết, “để đáp ứng quy định, chúng tôi phải sắm sửa nhiều thiết bị như laptop, máy in… chứ không chỉ là một chiếc điện thoại. Với ki-ốt chỉ rộng 2 m², thuê thêm kế toán lương 8-9 triệu đồng/tháng là quá sức”.
Cũng theo bà Trang, người bán sỉ đang bị “kẹp” giữa hai cơ quan quản lý. Trong khi cơ quan thuế chỉ quan tâm đầu ra, bán bao nhiêu đóng thuế bấy nhiêu thì đơn vị quản lý thị trường lại chỉ quan tâm đầu vào, tức hàng hóa này từ đâu tới.
Cán bộ thuế và nhà cung cấp phần mềm sẽ đến tận nơi hỗ trợ hộ kinh doanh cài đặt, sử dụng hóa đơn điện tử khi xóa bỏ thuế khoán.
“Sau 32 năm kinh doanh, tôi chưa bao giờ bế tắc như hiện tại khi mắc kẹt giữa các chính sách quản lý. Đặc thù của bán sỉ là bán gối đầu, bao đổi trả nhưng quy định lại buộc phải xuất hóa đơn ngay tại thời điểm bán, kể cả khi tiền chưa về, dẫn đến áp lực dòng tiền rất lớn”, bà Trang nói.
Trong khi đó, bà Trần Thị Thu Thùy, 1 tiểu thương bán hàng 39 năm tại chợ An Đông cho rằng rào cản công nghệ đối với người lớn tuổi là rất lớn, trong khi lộ trình triển khai lại quá nhanh. Bà dẫn chứng việc hơn 1.000 hộ kinh doanh đã bỏ ra 1 - 2 triệu đồng để mua phần mềm nhưng không thể sử dụng do thiếu kỹ năng, không dám vận hành hoặc phần mềm không đủ chức năng. “Điều này gây ra sự lãng phí không nhỏ trong bối cảnh kinh doanh khó khăn hiện nay”, bà Thùy nhấn mạnh.
Ngoài ra, bà Thùy cũng phản ánh sự bất hợp lý trong việc áp thuế khoán. “Hơn 10 năm nay, tôi phải đóng 5,175 triệu đồng/tháng, dù nhiều lần xin giảm nhưng không được. Nghĩa là mỗi ngày tôi phải đạt doanh thu trên 11 triệu đồng mới đủ bù thuế, trong khi thực tế doanh thu chưa tới 1 triệu đồng/ngày”. Từ thực tế này, bà đề nghị cần phân loại và áp thuế phù hợp, dựa trên đúng doanh thu thực tế của doanh nghiệp.
Cam kết đồng hành cùng hộ kinh doanh chuyển đổi, điều chỉnh mức thuế phù hợp
Trước những vướng mắc của tiểu thương về mức thuế khoán chưa phù hợp, ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó trưởng Thuế Tp.HCM khẳng định, cơ quan thuế sẵn sàng điều chỉnh, đồng thời cam kết sẽ tiếp tục lắng nghe và đưa ra các giải pháp đồng hành cùng người nộp thuế.
Về việc mức thuế khoán đang đóng cao hơn nhiều so với doanh thu thực tế, theo ông Dũng, để có cơ sở điều chỉnh, các hộ và cá nhân kinh doanh cần chủ động kê khai lại doanh thu phù hợp với tình hình kinh doanh của đơn vị mình. Đây là căn cứ pháp lý duy nhất để cơ quan thuế xem xét và điều chỉnh lại định mức thuế cho phù hợp.
Lãnh đạo Thuế Tp.HCM chia sẻ, từ ngày 1/1/2026, hình thức thuế khoán sẽ được bãi bỏ đối với các đơn vị có doanh thu trên 200 triệu đồng. Thay vào đó, các đơn vị này sẽ triển khai HĐĐT khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế, đồng nghĩa với việc thu thuế sẽ dựa trên doanh thu thực tế phát sinh.
“Việc tiến tới xóa bỏ thuế khoán và minh bạch hóa qua HĐĐT là một xu thế tất yếu nhằm tạo ra môi trường kinh doanh bình đẳng, lành mạnh, hướng tới mục tiêu 2 triệu doanh nghiệp vào năm 2030”, ông Nguyễn Tiến Dũng khẳng định.
Tính đến cuối tháng 7/2025, Thuế TP.HCM đang quản lý 349.255 hộ và cá nhân kinh doanh. Trong đó, chỉ 17.290 hộ nộp thuế theo phương pháp kê khai, chiếm tỷ lệ 6,5%. Ngược lại, tới 248.799 hộ kinh doanh áp dụng phương pháp khoán, tương đương 93,5%. Đáng chú ý, trong nhóm hộ khoán này có 18.509 hộ có doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên.
Trước yêu cầu phải chuyển đổi toàn bộ gần 250.000 hộ khoán sang kê khai từ năm 2026, Thuế Tp.HCM đã và đang triển khai hàng loạt giải pháp. Đó là Thuế Tp.HCM sẽ làm việc và ký kết với các đơn vị cung cấp giải pháp HĐĐT để cam kết hỗ trợ miễn phí cho hộ kinh doanh khi chuyển đổi sang phương pháp kê khai. Bên cạnh đó, ngành thuế sẽ chủ động đẩy mạnh công tác tuyên truyền qua các phương tiện truyền thông đại chúng và mạng xã hội.
Cán bộ thuế sẽ phối hợp với nhà cung cấp phần mềm đến tận hộ kinh doanh để hỗ trợ cài đặt, hướng dẫn sử dụng, kể cả ngoài giờ hành chính nếu cần. Đồng thời, một kênh hỗ trợ kỹ thuật “phản ứng nhanh” cũng sẽ được thiết lập để xử lý sự cố ngay tức thì cho người dân.
An Nhiên