Mùa lễ hội cuối năm, khi khách hàng mua sắm hàng hóa, dịch vụ không chỉ được hưởng nhiều chương trình giảm giá, tặng quà mà khi thanh toán bằng thẻ tín dụng còn được ưu đãi tới 45 ngày đầu không tính lãi suất. Hiện nay trên ứng dụng ngân hàng số, các ngân hàng đã mở ra rất nhiều sản phẩm, dịch vụ cho vay đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ tiêu dùng.
Đơn cử, mô hình liên kết giữa NHTM với nhà bán lẻ. Mỗi NHTM có một hệ sinh thái liên kết với nhiều nhà bán lẻ để triển khai các chương trình ưu đãi nhằm tạo sức hút đối với người tiêu dùng. Ví dụ, với những sản phẩm điện tử điện máy, hầu hết các ngân hàng đều tham gia cho vay qua hình thức phát hành thẻ, thẻ ảo để cấp tín dụng trả góp. Những sản phẩm có uy tín thương hiệu sẽ được ngân hàng ưu đãi trả góp 0% lãi suất thời gian dài hơn. Không chỉ các NHTM có nhiều sản phẩm khuyến khích khách hàng tiêu dùng trước trả nợ sau, các công ty tài chính cũng tham gia rất mạnh vào việc cấp hạn mức tín dụng cho cá nhân. Gần đây còn có các trung gian thanh toán cũng liên kết với NHTM thực hiện phát hành thẻ qua ví điện tử và làm trung gian thanh toán các khoản vay với lãi suất 0%.
Các ngân hàng cung cấp nhiều giải pháp số hóa với những tiện ích cho nhà bán hàng để tăng giao dịch qua ngân hàng
Sau khi NHNN có cơ chế cho phép các tổ chức tín dụng cho vay bằng phương thức điện tử các khoản vay nhỏ lẻ (Thông tư 12/2024/TT-NHNN, có hiệu lực từ ngày 1/7/2024), không cần chứng minh mục đích sử vốn, hoạt động cho vay tiêu dùng nói riêng và các khoản vay nhỏ lẻ phát triển mạnh. Theo số liệu thống kê của NHNN, các tổ chức tín dụng cho vay bằng phương thức điện tử đối với khách hàng cá nhân, tổ chức với mục đích phục vụ đời sống, kinh doanh, trong tháng 10/2024 đạt 215,6 nghìn tỷ đồng. Trong đó, doanh số cho vay với quy trình được thực hiện toàn bộ tự động hóa đạt khoảng 17,2 nghìn tỷ đồng (chiếm 7,99%); doanh số cho vay đối với cá nhân đạt khoảng 98,4 nghìn tỷ đồng (chiếm khoảng 45,6%). Trong thời gian này, toàn hệ thống có 40 tổ chức tín dụng phát sinh dư nợ cho vay bằng phương thức điện tử. Riêng tại TP. Hồ Chí Minh - một đô thị có tốc độ tiêu dùng cao nhất nước, ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó giám đốc NHNN chi nhánh thành phố cho biết, tính đến cuối tháng 10/2024, tổng dư nợ cho vay tiêu dùng trên địa bàn đạt trên 1 triệu tỷ đồng, tăng 6,3% so với cuối năm ngoái và tăng 12% so với cùng kỳ. Trong đó, mảng cho vay tiêu dùng phục vụ đời sống để mua sắm đồ dùng, trang thiết bị gia đình có mức tăng trưởng tín dụng cao nhất, đạt trên 145 nghìn tỷ đồng, chiếm 13,6% trong tổng dư nợ tín dụng cho vay tiêu dùng, tăng 25% so với cuối năm ngoái và tăng 46,5% so với cùng kỳ. Tín dụng tiêu dùng đang có xu hướng tăng trưởng gắn liền với xu hướng tăng trưởng của nền kinh tế. Nhóm cho vay nhà để ở đang có tăng trưởng tốt hơn trong 3 tháng trở lại đây và đạt tốc độ tăng trưởng cao nhất trong tháng 10/2024 với tăng 1,3%. Nhóm cho vay nhà ở luôn chiếm tỷ trọng cao nhất trong cơ cấu tín dụng tiêu dùng, việc tăng trưởng của nhóm này sẽ thúc đẩy hoạt động tín dụng tiêu dùng cao hơn.
Tính đến cuối tháng 10/2024, tổng dư nợ cho vay bằng phương thức điện tử trong toàn hệ thống đạt khoảng trên 1,2 triệu tỷ đồng; nợ xấu phát sinh từ phương thức cho vay này không quá 3% trên tổng dư nợ tín dụng. Riêng về cá nhân vay vốn qua ứng dụng di động (App) và trang website của các tổ chức tín dụng do NHNN cấp phép, tính đến hết ngày 31/10/2024 có 59 tổ chức tín dụng triển khai, chiếm 48% tổng số lượng tổ chức tín dụng toàn hệ thống. Trong đó, 22/59 tổ chức tín dụng - chủ yếu là nhóm NHTMCP và các công ty tài chính. Dư nợ cho vay khách hàng cá nhân vay vốn qua ứng dụng di động và website đến cuối tháng 10 đạt khoảng 38,7 nghìn tỷ đồng, số lượng khách hàng đề nghị vay vốn phát sinh trong tháng 7 gần đây nhất khoảng 516 nghìn khách hàng.
Theo Thông tư 12/2024/TT-NHNN, từ ngày 1/7/2024, khách hàng vay vốn ngân hàng từ 100 triệu đồng trở xuống không phải cung cấp phương án sử dụng vốn khả thi. Theo đó, tổ chức tín dụng xem xét, quyết định cho vay khi khách hàng có đủ các điều kiện: Khách hàng là pháp nhân có năng lực pháp luật dân sự theo quy định của pháp luật. Khách hàng là cá nhân từ đủ 18 tuổi trở lên có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật hoặc từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi không bị mất hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật.
Nhu cầu vay vốn để sử dụng vào mục đích hợp pháp; Có khả năng tài chính để trả nợ; Có phương án sử dụng vốn khả thi. Điều kiện này không bắt buộc đối với khoản cho vay có mức giá trị nhỏ. Khoản vay có giá trị nhỏ được quy định tại thông tư nay là khoản cho vay theo quy định tại khoản 2, Điều 102 Luật Các tổ chức tín dụng và không vượt quá 100 triệu đồng Việt Nam. Chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải có biện pháp kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn vay đúng mục đích đã cam kết và trả nợ của khách hàng, đảm bảo khả năng thu hồi nợ gốc và lãi tiền vay đầy đủ, đúng hạn theo thỏa thuận…
Minh Phương