Tin vui: Vắc-xin đầu tiên phòng ung thư phổi sắp được thử nghiệm lâm sàng

2 giờ trướcBài gốc

Ung thư phổi là một trong những bệnh lý ác tính gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu. Bệnh thường tiến triển âm thầm, khó phát hiện sớm và khả năng sống sót sau 10 năm chỉ đạt khoảng 10%.

Trước thực tế đó, việc chủ động phòng ngừa ngay từ giai đoạn tiền ung thư được coi là hướng đi đột phá. Giới khoa học quốc tế đang đặt nhiều kỳ vọng vào vắc-xin phòng ngừa ung thư phổi đầu tiên trên thế giới sắp bước vào thử nghiệm lâm sàng.

Công nghệ mới hướng tới ngăn chặn ung thư từ “gốc rễ”

Nhóm nghiên cứu tại Đại học Oxford và University College London đã phát triển vắc-xin LungVax, sử dụng công nghệ tương tự vắc xin COVID-19 Oxford/AstraZeneca. LungVax đưa vào cơ thể một bộ hướng dẫn di truyền giúp hệ miễn dịch nhận diện các tế bào phổi bất thường - những tế bào mang “neoantigen”, protein xuất hiện do đột biến ADN, báo hiệu nguy cơ hình thành ung thư.

Hình ảnh một lọ LungVax, vắc-xin phòng ngừa ung thư phổi đầu tiên trên thế giới. Ảnh: Giáo sư Sarah Blagden/Đại học Oxford

Bằng cách kích hoạt cơ chế nhận biết từ sớm, vắc-xin được kỳ vọng tiêu diệt những tế bào bất thường trước khi chúng chuyển thành ác tính. Đây là điểm khác biệt căn bản so với các vắc-xin điều trị ung thư vốn chỉ áp dụng khi bệnh đã được chẩn đoán.

Trong các thử nghiệm tiền lâm sàng, LungVax đã cho thấy khả năng khởi động mạnh mẽ phản ứng miễn dịch chống lại các tế bào có nguy cơ cao.

Giáo sư Sarah Blagden, đồng sáng lập dự án LungVax nhấn mạnh: “Ung thư phổi là căn bệnh khốc liệt, cướp đi sinh mạng của quá nhiều người. Tỷ lệ sống sót gần như không cải thiện trong nhiều thập niên. LungVax mở ra cơ hội can thiệp chủ động, thay vì chỉ tập trung vào điều trị”.

Hình ảnh dưới kính hiển vi của hai tế bào ung thư phổi đang phân chia. Nguồn: Viện Francis Crick.

Bắt đầu thử nghiệm pha 1 từ năm 2026

Dự án LungVax đã được hỗ trợ kinh phí lên tới 2,06 triệu bảng Anh từ Quỹ Ung thư CRIS và các tổ chức nghiên cứu. Thử nghiệm lâm sàng pha 1 kéo dài bốn năm dự kiến khởi động vào mùa hè năm 2026.

Mục tiêu của thử nghiệm là xác định liều dùng tối ưu, đánh giá tính an toàn và quan sát các phản ứng miễn dịch của người tham gia. Đối tượng thử nghiệm ban đầu gồm những bệnh nhân từng điều trị ung thư phổi giai đoạn sớm và có nguy cơ tái phát cao và một số người đang tham gia chương trình tầm soát ung thư phổi.

LungVax sẽ được thử nghiệm lâm sàng từ mùa hè năm 2026.

Nếu kết quả khả quan, các giai đoạn tiếp theo sẽ mở rộng phạm vi sang nhóm có nguy cơ cao hơn, như người hút thuốc lâu năm.

Giáo sư Mariam Jamal-Hanjani, người chủ trì thử nghiệm cho biết: “Dưới 10% bệnh nhân ung thư phổi sống được 10 năm. Con số này phải thay đổi. Can thiệp ở giai đoạn sớm nhất chính là chìa khóa. Thử nghiệm LungVax là bước đi nền tảng để hiện thực hóa việc phòng ngừa ung thư bằng công nghệ miễn dịch”.

Tương lai của vắc xin phòng ngừa ung thư?

Dù LungVax là vắc-xin đầu tiên hướng đến phòng ngừa ung thư phổi, ý tưởng dùng vắc-xin để phòng ung thư không phải mới hoàn toàn. Vắc-xin HPV đã làm giảm gần 90% nguy cơ ung thư cổ tử cung ở phụ nữ được tiêm sớm.

Tuy nhiên, khác với vắc xin HPV bảo vệ cơ thể khỏi virus gây ung thư, LungVax tấn công trực tiếp vào các tế bào có nguy cơ chuyển thành ung thư - một cách tiếp cận hoàn toàn mới.

Các chuyên gia kì vọng vắc-xin có thể trở thành công cụ bổ sung đầy hứa hẹn trong phòng ngừa ung thư ngay từ giai đoạn đầu tiên.

Giáo sư Jamal-Hanjani nhấn mạnh: “Vắc-xin không thể thay thế việc ngừng hút thuốc - biện pháp quan trọng nhất để giảm nguy cơ ung thư phổi. Nhưng chúng có thể trở thành công cụ bổ sung đầy hứa hẹn trong phòng ngừa ung thư ngay từ giai đoạn đầu tiên”.

Hy vọng mới cho chiến lược phòng chống ung thư toàn cầu

Dù còn nhiều bước để xác định tính an toàn và hiệu quả, LungVax đánh dấu bước tiến quan trọng trong nỗ lực phòng ngừa ung thư bằng công nghệ miễn dịch học.

Giám đốc điều hành Michelle Mitchell nhận định: “Kiến thức tích lũy qua nhiều năm nghiên cứu đã mở ra cơ hội để phòng ngừa ung thư theo những cách chưa từng có. Thử nghiệm LungVax là bước tiến đầu tiên, nhưng rất quan trọng, hướng tới một tương lai nơi con người sống lâu hơn, khỏe mạnh hơn, không còn nỗi lo ung thư phổi”.

Hồng Nhung

Nguồn Đại Biểu Nhân Dân : https://daibieunhandan.vn/tin-vui-vac-xin-dau-tien-phong-ung-thu-phoi-sap-duoc-thu-nghiem-lam-sang-10397291.html