Tỉnh mới, xã mới: Cơ hội mới để sầu riêng trở thành sản phẩm chiến lược quốc gia

8 giờ trướcBài gốc

Sau sáp nhập với Phú Yên, vùng sầu riêng của tỉnh Đắk Lắk mới đã mở rộng hơn 41.000ha. Quốc lộ 29 nối biển Phú Yên với biên giới phía Tây, dài hơn 260 km, trở thành “quốc lộ sầu riêng” khi đi qua những vùng canh tác lớn ở cả Đông Trường Sơn và Tây Trường Sơn như Sông Hinh, Krông Năng, Buôn Hồ, Cư M’gar...

Để vùng sầu riêng lớn nhất cả nước chắc từ nền móng, Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk đã ký kết với Viện Khoa học Kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên bản ghi nhớ hợp tác xử lý Cadimi và các loại hóa chất tồn dư trong đất; xây dựng bộ tiêu chuẩn kỹ thuật ngành sầu riêng; các giống và tiểu vùng sinh thái tối ưu...

Ông Phan Việt Hà, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Kỹ thuật Nông lâm nghiệp Tây Nguyên đánh giá, đây là bước đi rất quan trọng, hướng tới chăm sóc sầu riêng theo những tiêu chuẩn khắt khe, cụ thể hóa theo từng tiểu vùng thổ nhưỡng - khí hậu. “Sầu riêng ở mỗi vùng phát triển khác nhau, nếu chỉ có 1 bộ quy chuẩn cứng sẽ rất khó đạt tiêu chí. Trên cơ sở đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và tập quán canh tác từng vùng, ngành hàng cần xây dựng 1 bộ quy chuẩn chung, trong đó có điều chỉnh theo khu vực, với mục tiêu lớn nhất là có sản phẩm đồng đều”, ông Hà đề xuất.

Ngoài xuất khẩu trái tươi và cấp đông, Đắk Lắk đang khuyến khích thu hút các nhà đầu tư vào chế biến sâu đối với các sản phẩm sầu riêng thành các sản phẩm khác cung cấp cho thị trường

Sau sáp nhập, Đắk Lắk cũng lên kế hoạch xây một tuyến cao tốc 29.000 tỷ đồng, nối các vùng sầu riêng, cây công nghiệp rộng lớn ở cao nguyên xuống biển, rút ngắn hàng trăm Km đường xuống cảng và tới các cửa khẩu ở biên giới phía Bắc. Ông Nguyễn Văn Hà, Phó Giám đốc Sở NN&MT Đắk Lắk thông tin, hạ tầng giao thông mới đi qua những quỹ đất rộng lớn, tạo thuận lợi để các DN và các xã có thể xây dựng các kho bãi và nhà máy chế biến sầu riêng.

“Để sầu riêng đảm bảo tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm, phải đưa các dịch vụ logictics, chế biến để DN có các điều kiện xây dựng các hệ thống kho bãi cấp đông, đảm bảo các tiêu chuẩn của các quốc gia nhập khẩu đối với sầu riêng. Ngoài xuất khẩu trái tươi và cấp đông, địa phương đang khuyến khích thu hút các nhà đầu tư vào chế biến sâu đối với các sản phẩm sầu riêng thành các sản phẩm khác”, ông Hà lưu ý.

Cơ hội lớn cho xây dựng các chuỗi liên kết nông nghiệp-công nghiệp chế biến, nông dân - DN càng trở nên rõ rệt khi cấp xã mới được phân quyền mạnh mẽ. Thứ trưởng Bộ NN&MT Bùi Thanh Nam cho rằng, đã đến lúc các xã có thể tự quyết chiến lược phát triển nông nghiệp của mình theo hướng đồng bộ, khép kín chuỗi giá trị, vì thế tương lai các vùng chuyên canh trái cây - sầu riêng đang rất rộng mở.

“Hiện nay theo cơ chế phân cấp, chính quyền 2 cấp đã được trao quyền mạnh mẽ hơn, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp. Đơn cử, cấp xã hiện nay được giao tới 17 nhiệm vụ cụ thể. Đây là điều kiện rất thuận lợi để các địa phương chủ động đầu tư, hỗ trợ về hạ tầng giao thông, thủy lợi, chuyển giao kỹ thuật... Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với DN hình thành các vùng nguyên liệu ổn định, từ khâu cung cấp đầu vào đến tiêu thụ đầu ra”, Thứ trưởng Bùi Thanh Nam nêu rõ.

Tận dụng tốt cơ hội, phát triển đúng hướng và kiểm soát rủi ro hiệu quả, sầu riêng có thể trở thành ngành hàng chủ lực, mang về cho Việt Nam từ 5 - 7 tỷ USD trong vài năm tới

Sầu riêng Việt Nam nói chung, Tây Nguyên nói riêng có ưu thế rất lớn so với các quốc gia Đông Nam Á về cả thổ nhưỡng, khí hậu thuận lợi, rải vụ quanh năm và rất gần cửa khẩu. Nếu khắc phục điểm yếu về công nghiệp chế biến, giá trị của ngành hàng tỷ đô này sẽ càng trở nên tối ưu. Bà Nguyễn Thị Thái Thanh, Giám đốc Công ty Ban Mê Green Farm chia sẻ, các DN đang rất mong chờ sự vào cuộc, hỗ trợ tích cực từ chính quyền địa phương 2 cấp để thúc đẩy lĩnh vực cấp thiết này, củng cố sức cạnh tranh, nâng cao vị thế của ngành hàng.

“Khâu chế biến sâu và bảo quản sau thu hoạch đang cực kỳ cấp thiết. Trái sầu riêng tươi ai cũng muốn ăn, nhưng vào rộ vụ sản lượng lên đến 400.000 tấn chỉ trong 2 tháng ở riêng Đắk Lắk rất khó tiêu thụ hết. Thời điểm rộ vụ đối tác có cơ hội ép giá, nên rất cần có chính sách hỗ trợ DN vay vốn đầu tư với lãi suất ổn định để hoạt động hiệu quả”, bà Thanh đề xuất.

Nếu như xây vùng trồng đồng bộ với công nghiệp chế biến là “giải pháp gốc” cho ngành sầu riêng, việc xét nghiệm dư lượng nông sản là giải pháp kèm theo, đang được các tỉnh có nhiều diện tích sầu riêng tính tới. Tại Hội nghị phát triển ngành hàng sầu riêng Việt Nam do Bộ NN&MT tổ chức tại tỉnh Đắk Lắk hồi cuối tháng 5/2025, nhiều đại biểu đã nhấn mạnh, kiểm soát chất lượng tại vườn, kiểm nghiệm dư lượng tại chỗ là bộ đôi giải pháp bắt buộc, phục vụ xây dựng thương hiệu quốc gia về sầu riêng.

“Về mặt kỹ thuật, hiện DN có đầy đủ năng lực thực hiện, nhưng để xây dựng mới một phòng thử nghiệm còn liên quan nhiều vấn đề pháp lý; môi trường, kỹ thuật cùng các quy định trong đăng ký theo Nghị định 107, sau đó là đánh giá theo tiêu chuẩn ISO 17025 và đánh giá chỉ định. Nếu có sự đồng hành của các Bộ, ngành và chính quyền địa phương, việc này sẽ được thực hiện sớm hơn”, ông Trần Minh Châu, đại diện Công ty TNHH Giám định chất lượng Vinacontrol bày tỏ.

Ông Trần Minh Châu, đại diện Công ty TNHH Giám định chất lượng Vinacontrol cho rằng, nhiều đơn vị tư nhân của Việt Nam có đủ năng lực để mở các phòng kiểm nghiệm chất lượng sầu riêng trước khi xuất khẩu

Chỉ sau 2 năm được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, sầu riêng Việt Nam đã tạo nên kỳ tích, trở thành mặt hàng trái cây xuất khẩu có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất, với kim ngạch vượt 3 tỷ USD trong năm 2024, chiếm hơn 50% tổng giá trị xuất khẩu nhóm quả tươi. Tận dụng tốt cơ hội, phát triển đúng hướng và kiểm soát rủi ro hiệu quả, sầu riêng đang có thể trở thành ngành hàng chủ lực, mang về từ 5 - 7 tỷ USD trong vài năm tới. Những giải pháp đồng bộ cho chất lượng và sự đa dạng của sản phẩm sầu riêng, không chỉ có ý nghĩa cho ngành hàng mũi nhọn, còn có ý nghĩa bảo vệ danh dự cho nông nghiệp Việt Nam.

Để sầu riêng thực sự trở thành Sản phẩm Chiến lược Quốc gia, cần sự vào cuộc nghiêm túc, đồng bộ và minh bạch từ tất cả các cấp, từ người trồng, DN đến cơ quan quản lý. Khi đó, vị thế của trái sầu riêng - “trái cây vua” của Việt Nam hoàn toàn có thể vươn xa, sánh ngang các thương hiệu nông sản hàng đầu thế giới.

Hương Lý-Đình Tuấn/VOV-Tây Nguyên

Nguồn VOV : https://vov.vn/kinh-te/tinh-moi-xa-moi-co-hoi-moi-de-sau-rieng-tro-thanh-san-pham-chien-luoc-quoc-gia-post1221721.vov