Hợp tác xã - hạt nhân thúc đẩy nông thôn mới bền vững
Kinh tế tập thể, nòng cốt là các HTX đang chứng minh vai trò then chốt trong việc tổ chức sản xuất hiệu quả, tăng thu nhập người dân và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
Tập hợp nông dân, thay đổi tư duy sản xuất
Về xã Hàm Liêm (tỉnh Lâm Đồng) thời điểm này, dọc tuyến QL28 đi vào trung tâm xã dễ dàng cảm nhận sự đổi thay. Những vườn thanh long xanh mướt nối dài, nhà cửa khang trang, đường sá, điện - đường - trường - trạm được đầu tư đồng bộ. Diện mạo nông thôn nơi đây đang thay đổi là nhờ chương trình xây dựng NTM. HTX Thanh long Thuận Tiến đóng chân trên địa bàn xã là điểm sáng phát huy vai trò kinh tế tập thể trong xây dựng NTM tại địa phương.
Đóng gói thanh long xuất khẩu HTX Thanh long Thuận Tiến.
Thành lập vào tháng 10/2016, HTX hiện có 11 thành viên sản xuất 24 ha thanh long đạt tiêu chuẩn VietGAP, trong đó có hơn 13 ha đạt tiêu chuẩn GlobalGAP, sản lượng trung bình đạt từ 400-450 tấn mỗi năm. Ngoài ra, HTX còn liên kết và ủy thác tiêu thụ cho các HTX Thanh long Phú Thịnh, HTX Thanh long Thuận Hòa và HTX Thanh long Thuận Quý mở rộng vùng nguyên liệu lên gần 200 ha. Tất cả đều tuân thủ quy trình VietGAP, GlobalGAP.
Ngay từ đầu thành lập, chúng tôi xác định phải đi theo hướng sản xuất sạch, tiêu thụ chính ngạch. Chỉ khi giữ được chất lượng và đầu ra ổn định, bà con mới yên tâm gắn bó với cây thanh long, góp phần nâng cao thu nhập và phát triển bền vững.
Ông Trần Đình Trung, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc HTX Thanh long Thuận Tiến cho biết
Năm 2017, HTX được hỗ trợ từ dự án Mutrap do Liên minh châu Âu tài trợ đã đạt chứng nhận GlobalGAP. Thời gian đầu, trái thanh long xuất khẩu sang thị trường châu Âu chỉ giới hạn size quy định, còn lại tiêu thụ thị trường trong nước nên giá chưa cao. Tuy nhiên, đến các năm 2018 – 2019, HTX mở rộng ra các thị trường Mỹ, Úc đã giải quyết được ổn định đầu ra. Sản phẩm trước khi xuất khẩu đều được kiểm tra kỹ lưỡng; nếu không đạt chuẩn, HTX chuyển hướng tiêu thụ nội địa.
Theo ông Trung, mỗi hợp đồng tiêu thụ đều được đưa ra họp công khai. Chi phí đóng gói, vận chuyển, quản lý được thống nhất rõ ràng. Lợi nhuận còn lại từ 19.000–21.000 đồng/kg thanh long được chia trực tiếp cho các xã viên sản xuất. Các thành viên HTX Thanh long Thuận Tiến đã tăng lợi nhuận sản xuất hàng năm từ 30 - 50%, tạo thêm việc làm cho 12 đến 16 lao động trong việc thu hoạch, sơ chế, đóng gói thanh long tại HTX, với thu nhập bình quân mỗi tháng từ 5 - 6 triệu đồng/người. HTX Thanh long Thuận Tiến được Hội Nông dân Việt Nam vinh danh là 1 trong 63 HTX tiêu biểu trên toàn quốc vào năm 2023.
“Mắt xích” quan trọng xây dựng NTM
Trong bộ tiêu chí quốc gia xây dựng NTM, tiêu chí số 13 về tổ chức sản xuất có mối liên hệ chặt chẽ với các tiêu chí như thu nhập, giảm nghèo và lao động. Tại tỉnh, nhiều địa phương đã có bước chuyển tích cực nhờ đổi mới mô hình sản xuất, đẩy mạnh phát triển kinh tế tập thể, liên kết theo chuỗi giá trị. Nhiều HTX hoạt động hiệu quả được nhân rộng, từng bước mở rộng dịch vụ đầu ra, tăng cường liên kết thị trường và hỗ trợ sản xuất.
Liên minh HTX tỉnh Lâm Đồng nhận định, kinh tế tập thể trở thành một động lực quan trọng trong xây dựng NTM, việc tổ chức sản xuất khoa học, gắn với thị trường và chuỗi giá trị là điều kiện tiên quyết để nâng cao thu nhập, tạo sức bật cho phát triển nông thôn bền vững.
Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng, đến tháng 7/2025, toàn tỉnh có 919 HTX, 875 tổ hợp tác và 1.461 trang trại hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp; 528 chuỗi liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm; 913 sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP. Những con số ấy tiếp tục khẳng định vai trò thiết yếu của kinh tế tập thể trong kiến tạo một nền nông thôn hiện đại, bền vững, thích ứng với yêu cầu phát triển mới.
Sau sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp tỉnh, xã toàn tỉnh Lâm Đồng có 80 xã đạt chuẩn NTM, 9 xã NTM nâng cao và 3 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2030, toàn tỉnh có 92 xã mới đạt chuẩn NTM chiếm 90%, trong đó có ít nhất 41 xã đạt chuẩn NTM nâng cao và 10 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu…
Thanh Duyên